Heilzame communicatie — Een sleutel tot een goed huwelijk
In 1778 nam de Engelsman Robert Barron patent op een slot met twee hefboomvormige sperplaatjes (klavieren), dat nog steeds ten grondslag ligt aan het hedendaagse klavierslot. Zijn ontwerp vereiste het gebruik van één sleutel die de twee sperplaatjes tegelijk kon opheffen.
EVENZO is een succesvol huwelijk afhankelijk van het feit of een man en zijn vrouw eendrachtig samenwerken. Voor het ontsluiten en ervaren van de kostbare vreugden van een goed huwelijk is heilzame communicatie een essentieel vereiste.
Wat heilzame communicatie inhoudt
Wat houdt heilzame communicatie in? Een woordenboek definieert communicatie als „het meedelen of uitwisselen van gedachten, meningen of informatie, hetzij mondeling, schriftelijk of door middel van gebaren”. Communicatie houdt derhalve het meedelen van gevoelens en ideeën in. En heilzame communicatie omvat dingen die opbouwend, verkwikkend, deugdzaam, prijzenswaardig en bemoedigend zijn. — Efeziërs 4:29-32; Filippenzen 4:8.
Heilzame communicatie wordt mogelijk gemaakt door vertrouwen en wederzijds begrip. Deze hoedanigheden ontstaan wanneer het huwelijk als een levenslange relatie wordt bezien en men vastbesloten is er een succes van te maken. De achttiende-eeuwse essayist Joseph Addison schreef over zo’n relatie: „Twee personen die elkaar uit alle andere mensen hebben gekozen met de bedoeling elkaar wederzijds bemoediging en genoegen te schenken, hebben zich er aldus toe verbonden om hun leven lang goedgehumeurd, welwillend, tactvol, vergevensgezind, geduldig en opgewekt te zijn met betrekking tot elkaars zwakheden en vaardigheden.” Wat is dat een gelukkige verbintenis! En deze schitterende hoedanigheden kunnen uw huwelijk sieren, want ze kunnen u ten deel vallen door heilzame communicatie.
Belemmeringen voor een heilzame communicatie
De meeste paren stappen optimistisch en zelfs met een gevoel van euforie het huwelijk in. Voor velen verdwijnt de euforie echter al snel, terwijl het optimisme vervaagt. Een gevoel van zekerheid kan plaatsmaken voor een bittere mengeling van frustratie, woede, vijandschap en zelfs hevige afkeer. Het huwelijk wordt dan een situatie van louter volharden „tot de dood ons scheidt”. Om de voor een goed huwelijk noodzakelijke heilzame communicatie te verbeteren of te onderhouden, moeten er derhalve bepaalde belemmeringen uit de weg geruimd worden.
Heilzame communicatie kan ernstig belemmerd worden wanneer men bang is voor de eventuele reactie van een huwelijkspartner op bepaalde inlichtingen of een tot uitdrukking gebracht verlangen. Er zou bijvoorbeeld vrees voor afwijzing kunnen ontstaan wanneer iemand te weten is gekomen dat hij of zij met een ernstige persoonlijke handicap te maken zal krijgen. Hoe legt men aan een huwelijkspartner uit dat een naderende ingreep een drastische verandering zal veroorzaken in iemands uiterlijk of vermogen te functioneren? In zulke gevallen zijn eerlijke communicatie en een weloverwogen planning voor de toekomst als nooit tevoren noodzakelijk. Mondelinge verzekeringen van voortdurende liefde, tezamen met veelvuldige uitingen van tederheid, zullen een persoonlijke belangstelling tot uitdrukking brengen die tot een werkelijk voldoening schenkend huwelijk zal bijdragen. In het huwelijk dient men in de meest volledige mate de draagwijdte te ervaren van de spreuk: „Een ware metgezel heeft te allen tijde lief, en is een broeder die geboren wordt voor de tijd dat er benauwdheid is.” — Spreuken 17:17.
Wrok is nog een belemmering voor heilzame communicatie. Er is terecht gezegd dat een gelukkig huwelijk de verbintenis is van twee personen die goed kunnen vergeven. Om aan die beschrijving te voldoen, dient een echtpaar alles in het werk te stellen om gevolg te geven aan de door de apostel Paulus gegeven praktische raad: „Laat de zon niet ondergaan terwijl gij in een geërgerde stemming verkeert” (Efeziërs 4:26). Deze raad toepassen in plaats van woede of wrok koesteren, vereist beslist nederige communicatie. Partners in een goed huwelijk geven niet herhaaldelijk toe aan woede, geruzie en rancuneuze gevoelens (Spreuken 30:33). Zij trachten God na te volgen, die niet gebelgd blijft (Jeremia 3:12). Ja, zij vergeven elkaar van harte. — Mattheüs 18:35.
Een duidelijk obstakel voor elke vorm van communicatie is ’stommetje spelen’. Deze houding kan een sombere blik, zwaar zuchten, werkzaamheden mechanisch verrichten en een eenzijdige weigering om te spreken omvatten. Een huwelijkspartner die zich zo opstelt, geeft hiermee uiting aan zijn of haar misnoegen. Persoonlijke gevoelens op een eerlijke en aangename manier verwoorden, zal echter veel meer tot stand brengen om een huwelijk te verbeteren dan alsmaar zwijgen en somber blijven kijken.
Niet goed of helemaal niet luisteren wanneer een partner spreekt, is nog een hindernis voor goede communicatie die genomen moet worden wanneer men zo dicht op elkaar leeft als in de huwelijksverhouding. Misschien zijn wij te moe of hebben wij het gewoon te druk om de mentale en emotionele energie op te brengen die nodig zijn wil men aandachtig naar elkaar luisteren. Er kunnen zich woordenwisselingen voordoen over verkeerd begrepen regelingen die volgens een van de partners duidelijk waren besproken maar naar de stellige mening van de ander voor het eerst worden gehoord. Het is duidelijk dat zulke problemen aan slechte communicatie te wijten zijn.
Hoe heilzame communicatie te bevorderen
Wat is het belangrijk om tijd in te ruimen voor liefdevolle, heilzame communicatie! Sommigen brengen zoveel tijd voor de tv door met kijken naar het leven van andere mensen dat er weinig tijd overblijft voor hun eigen leven. Het televisietoestel uitzetten, is daarom vaak een noodzakelijke stap tot heilzame communicatie.
Maar net zoals er een geschikte tijd is om te spreken, is er een tijd om zich stil te houden. De wijze man zei: „Voor alles is er een vastgestelde tijd, . . . een tijd om zich stil te houden en een tijd om te spreken.” Ja, er kunnen ook juiste woorden worden gesproken. „Een woord te rechter tijd — o hoe goed is het!”, luidt een spreuk (Prediker 3:1, 7; Spreuken 15:23). Stel dus vast wanneer het de beste tijd is om uw bedoeling duidelijk te maken of te zeggen wat u op het hart hebt. Vraag u af: ’Is mijn partner moe of verkeert hij of zij in een ontspannen en opgewekte geestesgesteldheid? Is het onderwerp dat ik wil aansnijden potentieel explosief? Wat heeft mijn wederhelft de vorige keer dat wij over deze kwestie spraken, onprettig gevonden in mijn woordkeus?’
Het is goed in gedachte te houden dat mensen het beste reageren wanneer zij kunnen inzien hoe welwillendheid in verband met een verzoek of eraan voldoen, hun tot voordeel strekt. Als er tussen huwelijkspartners enige spanning is ontstaan, zou een van hen geneigd kunnen zijn te zeggen: „Er zit me iets dwars, en dat gaan we nu rechtzetten!” De precieze bewoordingen zullen natuurlijk van de omstandigheden afhangen, maar het is wellicht beter iets te zeggen in de trant van: „Lieverd, ik heb nog eens nagedacht over de kwestie waarover wij het al eerder hebben gehad en hoe wij daar een oplossing voor kunnen vinden.” Welke benadering zal waarschijnlijk prettiger op uw partner overkomen?
Ja, hoe iets wordt gezegd, is heel belangrijk. De apostel Paulus schreef: „Uw spreken zij altijd minzaam, gekruid met zout” (Kolossenzen 4:6). Probeer minzaam te zijn in de toon van uw stem en de keus van uw woorden. Houd in gedachte dat „aangename woorden . . . een honingraat [zijn], zoet voor de ziel en genezing voor de beenderen”. — Spreuken 16:24.
Voor sommige echtparen kan samenwerken aan projecten in en om het huis een fijne sfeer voor communicatie creëren. Zo’n samenwerking kan bevorderlijk zijn voor een gevoel van deelgenootschap, terwijl hierdoor tevens in tijd voor heilzame conversatie wordt voorzien. Voor andere huwelijkspartners kan een rustige tijd die samen wordt doorgebracht, zonder te proberen bepaalde werkzaamheden te verrichten, beter zijn en meer tot een heilzame communicatie bijdragen.
Vaak kan er veel worden geleerd door op te merken op welke wijze goed bij elkaar passende huwelijkspartners met elkaar communiceren. Wat heeft hen zo gemaakt? Hoogstwaarschijnlijk zijn de harmonie die er tussen hen bestaat en het gemak waarmee zij communiceren het resultaat van persoonlijke inspanningen, geduld en liefdevolle consideratie. Persoonlijk hebben zij kennelijk veel moeten leren, want goede huwelijken ontstaan niet automatisch. Hoe belangrijk is het derhalve de zienswijze van uw partner in aanmerking te nemen, u bewust te zijn van zijn of haar behoeften en potentieel stressrijke situaties met een tactvol woord te neutraliseren (Spreuken 16:23). Als u getrouwd bent, doe er dan moeite voor prettig in de omgang te zijn en snel excuses te aanvaarden. Dat zal een grote hulp vormen om uw huwelijk tot een succes te maken.
Jehovah God wil graag dat mensen zich in een gelukkig, duurzaam huwelijk verheugen (Genesis 2:18, 21). De sleutel ligt echter in de handen van degenen die in het huwelijk verenigd zijn. Er zijn twee liefdevolle mensen, die werkelijk met elkaar samenwerken, nodig om de deur tot een succesvol huwelijk te ontsluiten door zich de kunst van heilzame communicatie eigen te maken.
[Illustratie op blz. 22]
De tv uitzetten laat meer tijd over voor communicatie
[Illustratie op blz. 23]
Heilzame communicatie draagt ertoe bij harten in blijvende liefde te verbinden