Ewaneko Enyingilikilo Lio Vakristau Votyotyili
“Ame mandyivewaneka kumwe, ngovipako motyunda.”—MIQUÉIAS 2:12.
1. Oñgeni ovipuka Huku atunga vilekesa ounongo wae?
O MUHONEKI wono Salmu wati: “Ovilinga viove ovinene Jeova! Aviho wevitunga nounongo. Kombanda yeheke kueyula ovilinga viove.” (Salmo 104:24) Ounongo wa Huku umonekela konkhalelo ihuvisa nokuepuiya omu omiti ominyingi-nyingi vielikalaila, novinyama ovitutu novinene, novinyoka-nyoka, viundapela kumwe nawa. Tupu, molutu luove muna ovipuka ovinyingi vielikalaila, ovinene novitutu-tutu, aviho ovio viundapela kumwe opo ukale nekongoko ewa.
2. Ngetyi tyalekeswa pefo 13, omokonda yatyi ewaneko liali pokati ko Vakristau votete ankho lihuvisa?
2 Jeova walinga ovanthu opo velikuateseko. Ovanthu vena omalupe elikalaila, novituwa, nomaunongo. Tupu, waavelele ovanthu votete ovituwa vielifwa no viae, opo vivevatele okulikuatesako pokati nokuundapela kumwe. (Gênesis 1:27; 2:18) Anthi ovanthu aveho vayapuka ku Huku, iya kavetyivili vali okuundapela kumwe. (1 João 5:19) Moluotyo, ewaneko lio Vakristau mewaneno liotete ankho lihuvisa unene, mokonda ankho lina ovanthu velikalaila. Ankho muna ovapika ova Efesu, novakai ova Gregu vankhimana, novalume ova Judeu valongoka, na vana vafendaile onohuku mbomatutu.—Atos 13:1; 17:4; 1 Tessalonicenses 1:9; 1 Timóteo 6:1.
3. Oñgeni Ombimbiliya ipopia ewaneko lio Vakristau? Oityi matulilongesa monthele ino?
3 Efendelo liotyotyili, likuatesako ovanthu okuundapela kumwe, ngetyi tyilinga ononthele mbolutu luetu. (Tanga 1 Coríntios 12:12, 13.) Ovipuka vimwe matulilongesa monthele ei, ovievi: Oñgeni efendelo liotyotyili liwaneka ovanthu? Omokonda yatyi Jeova oe vala upondola okuwaneka ovanthu ovanyingi vovilongo aviho? Ovitateka patyi konthele yewaneko Jeova etukuatesako okufinda? Iya oñgeni Ovakristau votyotyili velikalela no Vakristau vomouye konthele yewaneko?
Oñgeni Efendelo Liotyotyili Liwaneka Ovanthu?
4. Oñgeni efendelo liotyotyili liwaneka ovanthu?
4 Ovanthu vekahi mefendelo liotyotyili, vanoñgonoka nokutavela okuti Jeova Ohamba youye auho, mokonda oe watunga ovipuka aviho. (Revelação 4:11) Ngotyo, namphila Ovakristau vakala movilongo vielikalaila, no mononkhalelo mbelikalaila, aveho vetavela ovitumino vike vala via Huku, nokuendela movitumino vike vala vio Mbimbiliya. Ovafendi aveho votyotyili, vaihana Jeova okuti “Tate.” (Isaías 64:8; Mateus 6:9) Ngotyo, aveho ovakuatate mopaspilitu, iya vapondola okukala newaneko ewa liapopia nomuhoneki wono salmu wati: “Tala! Otyiwa unene ngatyi nokuhambukiswa tyina ovakuatate vakala kumwe aveho netokeko!”—Salmo 133:1.
5. Otyituwa patyi tyikuatesako ovafendi votyotyili okukala newaneko?
5 Namphila Ovakristau votyotyili ovakuankhali, vafenda kumwe newaneko, mokonda velilongesa okukala nohole kese umwe na mukuavo. Jeova uvelongesa okukala nohole ihevilwa okulongeswa nomunthu nawike. (Tanga 1 João 4:7, 8.) Ondaka yae yati: “Livalekei okankhenda, nouwa-tima, nehiliyo, nepoleyo, noumphua-lundo. Tualeiko okulikoleleya kese umwe na vakuavo, nokulievela pokati tyihakuluminyua, inkha umwe ena ehunga liokunumana na mukuavo. Ngetyi Jeova emuevela, nonwe evelei vakuenyi. Haunene, livalekei vali ohole, mokonda oyo omuoyo wewaneko.” (Colossenses 3:12-14) Omuoyo oo wewaneko, ohole, otyituwa tyavilapo kuimbukilwa Ovakristau votyotyili. Ove muene, kunetyimone okuti ewaneko olio otyituwa tyakolela kuimbukilwa efendelo liotyotyili?—João 13:35.
6. Oñgeni okukevelela Ouhamba wa Huku tyitukuatesako okukala newaneko?
6 Ovafendi votyotyili, tupu vena ewaneko pokati, mokonda vetyii okuti Ouhamba wa Huku oo vala maukatetulula ovitateka viovanthu aveho. Vetyii okuti Ouhamba wa Huku apa katutu maukapinga pomautumini ovanthu, nokuetela ouwa ovanthu vokutavela, nombembwa yahapu. (Isaías 11:4-9; Daniel 2:44) Ngotyo, Ovakristau vetavela etyi Jesus apopile konthele yovalanduli vae okuti: “Kavalingi onthele youye, ngetyi ame nahalingi onthele youye.” (João 17:16) Ovakristau votyotyili vatualako okuhelipake movilwa viouye, moluotyo, vena ewaneko alo umwe tyina ovanthu vouye veliluisa.
Ondyivindyivi ike Vala Yelongeso Liopaspilitu
7, 8. Omonkhalelo patyi elongeso Liombimbiliya litukuatesako okukala newaneko?
7 Ovakristau votete ankho vena ewaneko pokati, mokonda ankho aveho vapewa epameko litunda kondyivindyivi ike. Ankho vetyii okuti Jesus ulongesa nokuhongolela ewaneno, mokuundapesa ono apostolu novalume ovakulu ononkhalamutwe ankho vakala mo Jelusalei. Ovalume ovo vonthilo, ankho vapola omatokolo avo Mondaka ya Huku, iya avatumu ovatalelipo vomawaneno okukapopila onondonga mbavo omawaneno movilongo ovinyingi. Ombimbiliya ipopia konthele yovatalelipo ovo okuti: “Iya puetyi vatualako okuenda momapundaumbo, ankho vaavela vana vavasa, ovitumino viatokolwa nono apostolu, novakulu ankho vekahi mo Jelusalei, opo vaendelemo.”—Atos 15:6, 19-22; 16:4.
8 Tupu hono, Ononkhalamutwe mbo Nombangi mba Jeova vakutikinya Ovakristau valembulwa nospilitu, vakuatesako ewaneno ouye auho okukala newaneko. Ononkhalamutwe mbo Nombangi mba Jeova valinga omikanda momalaka omanyingi vipameka mopaspilitu. Okulia oko kuopaspilitu kupolwa Mondaka ya Huku. Ngotyo, etyi valongesa, helongeso liovanthu, anthi o lia Huku.—Isaías 54:13.
9. Oñgeni otyilinga tyetu tuapewa na Huku tyitukuatesako okukala newaneko?
9 Ovakristau ovakulu vomawaneno, vavatela omawaneno okukala newaneko, mokupita komutwe movilinga viokuivisa. Oupanga ukahi pokati wavana vaundapa kumwe movilinga via Huku wapama vali tyipona oupanga wovanthu mouye. Ewaneno lio Vakristau, kaliaonganekelwe opo likale vala otyisangela tyovanthu, anthi, o pala okuhivilika Jeova, nokufuisapo ovilinga viokuivisa onondaka onongwa, nokulinga ovalongwa, nokupameka ewaneno. (Romanos 1:11, 12; 1 Tessalonicenses 5:11; Hebreus 10:24, 25) Moluotyo, apostolu Paulu ankho upondola okupopila Ovakristau okuti: “Mukahi nokutualako tyapama mospilitu ike vala, nomutima wike vala, okulinga ononkhono mbokukolela onondaka onongwa kononthele ambuho.”—Filipenses 1:27.
10. Omonkhalelo patyi mbumwe onthue ovanthu va Huku tuawanekwa?
10 Mokonda tuvanthu va Jeova, tuna ewaneko pokati, mokonda tutavela okuti Jeova ohamba yetu, tuna ohole novakuatate, tukevelela Ouhamba wa Huku, nokuhumba vana Jeova apaka komutwe wetu. Jeova utukuatesako okufinda ovituwa vimwe vipondola okunyona ewaneko lietu mokonda youkuankhali.—Romanos 12:2.
Oñgeni Matufindi Omalityindailo Nonkhi
11. Oityi omalityindailo ayapulila ovanthu? Oñgeni Jeova etukuatesako okufinda otyituwa otyo?
11 Omalityindailo ayapula ovanthu. Omunthu womalityindailo ulitala ngatyina omunene vali ku vakuavo, iya apeho okulisapa tyimuhambukiswa. Mahi, otyituwa otyo apeho katyiwaneka ovanthu. Mokonda vana vatehelela una ulisapa vapondola okukala nonkhi. Omulongwa Tiagu utupopila okuti: “Omalityindailo atyo aeho omavi.” (Tiago 4:16) Okutala vakuetu ngatyina ovatutu vali kuonthue, tyilekesa okuti tutupu ohole. Jeova wava ongeleka yavilapo yokuliola omutima monkhalelo atekula ovanthu ovakuankhali ngonthue. David wahoneka okuti: “Omutima wove weliola [Huku] yange, oo umphaka kounene.” (2 Samuel 22:36) Ondaka ya Huku itukuatesako okufinda omalityindailo, mokutulongesa okusokolola nawa. Paulu watuminue na Huku okupula okuti: “Olie ukukalesa tyelikalela na mukuenyi? Ngotyo, oityi una uhapelwe? Iya pahe, inkha wetyipeua, oityi ulisapela, ngatyina uhetyipelwe?”—1 Coríntios 4:7.
12, 13. (a) Oityi tyapepukila okukala nomalityindailo? (b) Okutala vakuetu ngetyi Jeova evetala tyieta tyi?
12 Onkhi, otyituwa otyikuavo tyityilika ovanthu okukala newaneko. Mokonda yonkhali tuapiñgana, atuho tuna ‘eyembelo liokukala nonkhi,’ alo umwe Ovakristau vekahi motyili omanima omanyingi, pamwe vapondola okukala nonkhi nonkhalelo ya vakuavo, nomalumono, novilinga ine ounongo wavo. (Tiago 4:5) Mongeleka, omukuatate wokuna omukai novana, upondola okukala nonkhi mokonda yovilinga viomukuatate uundapa movilinga viomuvo auho. Ahaimbuka okuti omukuatate uundapa movilinga viomuvo auho nae upondola okukala katutu nonkhi nomukuatate una omukai novana. Oityi tupondola okulinga opo onkhi ihanyone ewaneko lietu?
13 Hinangela okuti Ombimbiliya yeeleka Ovakristau valembulwa nospilitu mewaneno lio Vakristau no nonthele mbolutu luomunthu, opo itukuatesako okulityilika onkhi. (Tanga 1 Coríntios 12:14-18.) Mongeleka, namphila omutima kaumoneka mokonda uli mokati, mahi eiho liove limoneka, kuove aviho viakolela. Tupu, ku Jeova aveho mewaneno vakolela, namphila vamwe ngoti vena vali omunkhima tyipona vakuavo. Moluotyo, nonthue tutalei ovakuatate vetu ngetyi Jeova evetala. Tuhakalei nonkhi navakuetu, anthi tukalei nesuko navo. Inkha tulinga ngotyo, matulekesa okuti Ovakristau Votyotyili velikalela no Vakristau vomouye.
Ovakristau Vomouye Veliyapauka
14, 15. Oñgeni onongeleya mbo Vakristau vayapuka motyili mbeya okuliyapauka?
14 Ewaneko likahi pokati ko Vakristau votyotyili, lielikalela novilwa vikahi pokati konongeleya mbo Vakristau vomouye. Motyita tyakuana, ongeleya yo Vakristau vayapuka motyili, ailiyandyana unene. Moluotyo, omutumini wo Roma elipake komutwe wongeleya oyo, iya otyo atyiyandyaneka vali unene Ovakristau vomouye. Konyima, omautumini omanyingi ankho alandula ongeleya yo Roma, veiyekapo avakaonganeka onongeleya mbavo movilongo viavo.
15 Omautumini omanyingi puvo, eliluisa pokati mokueenda kuomanima omanyingi. Mokueenda kuotyita tya 17 no 18, ovanthu vo ko Britania, no França, no Estadu Unidu, vahimbika okufenda outumini. Moluotyo, ohole onene novilongo viavo aikala ongeleya. Mokueenda kuotyita tya 19 no 20, ovanthu ovanyingi avahimbika okukala notyituwa otyo, tyokukala nohole onene novilongo viavo. Okuhulililako onongeleya mbo Vakristau vomouye mbeliyapauka oungeleya ounyingi, iya ounyingi puvo vayekelela otyituwa tyokukala nohole onene novilongo viavo. Ovanthu monongeleya ombo, vaya alo umwe kovita, okukeliluisa pokati no vonongeleya mbavo vovilongo ovikuavo. Hono Ovakristau vomouye veliyapauka konthele yomatavelo avo nohole vena novilongo viavo.
16. Ovipuka patyi viyapaula Ovakristau vomouye?
16 Motyita 20, oungeleya wo Vakristau vomouye wahimbika okulinga omaliongiyo pala okuwaneka onongeleya ambuho. Mahi, palamba omanima omanyingi nokulinga ononkhono konthele oyo, iya onongeleya mbehehi ambuliwaneka. Mahi, ovanthu monongeleya ombo na hono nkhele veliyapauka konthele yelongeso liovanthu vatuka kovinyama, nokupolapo omaimo, novalume okulala poyavo, nokupaka ovakai komutwe wonongeleya. Kononthele mbumwe ononkhalamutwe mbo Vakristau vomouye, vaovola okuwaneka kumwe ovanthu voungeleya ounyingi, mokuhasuku nomatavelo avo okohale elikalaila. Mahi, okuhasuku nomalongeso katyipameka ekolelo liovanthu, anthi tyilingisa ovanthu okuhakala nekolelo liapama, iya otyo tyotyili katyiwaneka onongeleya mbeliyapauka mbo Vakristau vomouye.
Efendelo Liotyotyili Liavilapo Ohole Onene Notyilongo
17. Oñgeni efendelo liotyotyili liapopiwa konthele yokuwaneka ovanthu “kononthiki mbonthyulilo”?
17 Namphila ovanthu hono veliyapauka vali unene tyipona kohale, ovafendi votyotyili vatualako newaneko pokati kavo. Mikeia omuuli wa Huku, wapopile okuti: “Mandyivewaneka kumwe, ngovipako motyunda.” (Miquéias 2:12) Mikeia wapopile okuti efendelo liotyotyili liavilapo ononkhalelo ambuho mbokufenda, tyilinge mbokufenda ono huku mbomatutu ine ovilongo. Oe wahoneka okuti: “Iya kononthiki mbonthyulilo, omphunda yondyuo ya Jeova, maikakulama kombanda yo nomphunda, aikalepa unene tyipona ovipunda. Iya oko ovanthu mavakahatekela. Mokonda, ovanthu aveho mavaendela kese umwe menyina lia huku yavo. Mahi onthue, matuendela menyina lia Jeova, Huku yetu.”—Miquéias 4:1, 5.
18. Efendelo liotyotyili litukuatesako okulinga omapiluluko patyi?
18 Mikeia tupu wapopile oñgeni efendelo liotyotyili malikawaneka vana ankho veliyele. “[Ovanthu] vomalongo omanyingi tyotyili mavakaya avati: ‘Endyuei, tulondei komphunda ya Jeova, kondyuo ya Huku ya Jako. Iya oe eketulongesa konthele yonondyila mbae, atukaendaila monondyila mbae. . . . Iya avakanthila omitunga viavo omatemo no nosaluwa, iya omaonga avo avekeenthila onofoso. Otyilongo katyikakatukila vali otyilongo otyikuavo nomitunga, tupu kavekelilongesa vali ovita.” (Miquéias 4:2, 3) Vana vayekapo okufenda ono huku mbalingwa novanthu ine okufenda ovilongo viavo, avahimbika okufenda Jeova vakala newaneko. Huku uvelongesa onondyila mbohole.
19. Ovanthu ovanyingi vekahi nokuwanekua mefendelo liotyotyili, tyilekesa tyi?
19 Ewaneko lio Vakristau votyotyili ouye auho hono lielikalela, iya otyo tyilekesa nawa okuti Jeova utualako okuundapesa ospilitu yae opo ahongolele ovanthu vae. Ovanthu vovilongo aviho vekahi nokuwanekua monkhalelo imwe ihenemonwe tunde kohale. Otyo tyikahi nokufuisapo nawa etyi tyapopiwa mu Revelação 7:9, 14. Tupu tyilekesa okuti apa katutu onoandyu mba Huku mambukayeka “onomphepo” mbuna mambukahanyako ouye uno wovivi. (Tanga Revelação 7:1-4, 9, 10, 14.) Okuti helao ko enene okukala tyeliwaneka novakuatate vetu ouye auho? Oityi kese umwe puonthue ena okulinga opo tukale newaneko olio? Otyo matyikapopiwa monthele mailandulako.
Oñgeni Ove Mokumbulula?
• Oñgeni efendelo liotyotyili liwaneka ovanthu?
• Oityi tuna okulinga opo onkhi ihanyone ewaneko lietu?
• Oityi ohole notyilongo ihayapulila ovafendi votyotyili?
[Ehangununo liolutalatu pefo 16]
Ovakristau votete vatundile mononkhalelo mbelikalaila mbomuenyo
[Ehangununo liolutalatu pefo 18]
Oñgeni okuvatela movilinga viokutunga onondyuo mbomaliongiyo tyieta ewaneko?