“Omukoyesi wo Ohi Aiho” Apeho Ulinga Etyi Tyaviuka

 1. Oñgeni Abraiau alekesile okuti uyumba onthumbi mouviuki wa Jeova? (Tala olutalatu pefo pahimbikila onthele.)

ONTHIKI imwe Abraiau wapula okuti: “Omukoyesi wouye auho, kamalingi etyi tyaviuka?” (Gênesis 18:25) Otyo katyilekesa okuti Abraiau omulume wekolelo walinga epulo olio mokonda ankho una ondima. Mahi, epulo alinga lilekesa okuti ankho una onkhumbi yokuti Jeova makoyesa nouviuki omapunda-umbo o Sodoma no Gomora. Ankho una onthumbi yokuti Jeova nalumwe maipaa “omuviuki kumwe nondingavivi.” Ku Abraiau otyo ankho “katyaviukile”. Konyima, Jeova elipopi oe muene okuti: “Onkhanda, ovilinga viae viafuapo nawa, mokonda onondyila mbae ambuho ouviuki. Huku yo tyotyili uhena natyike tyahaviukile.”​—Deuteronômio 31:19; 32:4.

 2. Omokonda yatyi tupondola okukala nonthumbi yokuti Jeova apeho ulinga etyi tyaviuka?

² Omokonda yatyi Abraiau ankho akalela nonthumbi yokuti Jeova apeho ulinga etyi tyaviuka? Omokonda Jeova ongeleka yavilapo youviuki. Moluotyo, tupondola okuyumba onthumbi yokuti Jeova apeho ukoyesa nouviuki. Tupu Ombimbiliya ipopia okuti “Jeova uhole ouviuki.”​—Salmo 33:5.

 3. Popiapo ongeleka yokulingwa onya ihole okumoneka mouye hono?

³ Tyitupameka okunoñgonoka okuti Jeova apeho ulinga etyi tyaviuka. Mouye uno ovanthu valingwa unene onya. Mongeleka, vamwe vapakwa movikaleya mokonda yotyivi vahalingile. Tyina vamaimbuka okuti haeko wetyilinga apolwa mokaleya. Mahi wakalale mokaleya omanima omanyingi. Okulingwa ngotyo tyieta onyengo nonkhongo. Mahi, kuna ononkhalelo ononkhuavo mbokulingwa onya ovanthu vehevili okukoleleya. Ononkhalelo patyi?

 4. Oñgeni ekolelo lietu lipondola okulolwa?

⁴ Onthue tutyii okuti tupondola okulingwa onya novanthu vomouye. Mahi ekolelo lipetu lipondola okulolwa inkha tumona ine tulingwa otyipuka tyimwe mewaneno atusoko okuti katyaviukile. Inkha otyo tyikumonekela, molingi ñgeni? Okuti moyekepo okuumbila Jeova?

 5. Omokonda yatyi tuhahuvila inkha tuamona tyimwe tyihaviukile mewaneno?

⁵ Onthue atuho tuvakuankhali iya apeho tulinga oviponyo, ngotyo umwe upondola okutulinga tyimwe tyihavikile ine onthue tupondola okulinga umwe mewaneno etyi tyahaviukile. (1 João 1:8) Namphila hapeho otyo tyimoneka, mahi Omukristau wekolelo kahuvu ine kelipunduka tyina alingwa etyi tyihaviukile. Jeova utuavela onondonga onongwa mbukahi Mombimbiliya mbutukuatesako okutualako nekolelo inkha tualingwa etyi tyihaviukile nomukuatate ine omphange.​—Salmo 55:12-14.

6, 7. Ovitateka patyi omukuatate umwe akalele navio mewaneno iya ovituwa patyi viemukuatesako?

⁶ Tala ongeleka ya Willi Diehl. Mo 1931 Omukuatate Diehl wahimbika okuundapa mo Mbetele yo ko Suíça. Menima 1946, akongwa opo aye kosikola 8 yo Gileade mo Nova York, mo Estados Unidos. Konyima, apewa otyilinga tyokutalelapo omawaneno ko Suíça. Mehipululo lio muenyo wae, Omukuatate Diehl wati: Mu Kapepo yo 1949, apopila ovakulu vo mbetele yo mo Suíça okuti uhanda okunepa. Ovakuatate vahongolela ombetele avemupopila okuti mapolwa ovilinga aviho. Ankho upondola vala okukala omukokoli-ndyila. Omukuatate Diehl wati: “Ankho hipondola okulinga elongomona. Ovanthu ovanyingi ankho kavetukukunya, ankho vetutala ngatyina tuapolwa mewaneno.”

⁷ Oityi omukuatate Diehl alingile? Wapopia okuti: “Onthue ankho tutyii okuti Ombimbiliya kaiilika okunepa, atulingi omalikuambelo iya atuyumbu onthumbi yetu mu Jeova.” Namphila ovakuatate vamwe ankho kavanoñgonokele oñgeni Jeova atala otyinepo, mokueenda kuomuvo avapilulula olusoke luavo iya avakondolela omukuatate Diehl ovilinga viae. Jeova wayamba oukuatyili wae.a (Tala okatoi.) Onthue tupondola okulipula okuti: ‘Tyina naame ndyilingwa etyi tyapenga, ndyipwa-elundo iya andyikevela Jeova atetulula otyitateka? Ine ndyiliyumba onthumbi andyiovola okutetulula otyitateka?’​—Provérbios 11:2; tanga Miquéias 7:7.

 8. Omokonda yatyi tuna okutala nawa ankho tusoka okuti onthue ine mukuetu walingua onya?

⁸ Inkha ukahi nokusoka okuti ovipuka vimwe mewaneno kavikahi nokulingwa nawa, hinangela okuti hamwe olusoke luove olo luhaviukile. Omokonda yatyi? Omokonda onthue tuvakuankhali iya tupondola okusoka omapita konthele yotyipuka tyimwe. Onthue hamwe katutyii atyiho tyaenda-po. Mahi tyilinge olusoke luetu luaviuka ine kaluaviukile, tuna okulikuambela ku Jeova konthele yotyitateka otyo, atuyumbu onthumbi mwe iya atutualako okukala ovakuatyili. Otyo matyitutyilika “okunumana na Jeova.”​—Tanga Provérbios 19:3.

 9. Onongeleka patyi matulilongesa monthele ei, nonkhuavo mailandulako?

⁹ Matulilongesa onongeleka ononthatu mbo Mbimbiliya mbo vanthu va Jeova valingilwe onya. Monthele ei, matupopi konthele ya Jose, omphokole ya Abraiau, nonya alingilwe novakulu vae. Monthele mailandulako, matulilongesa oñgeni Jeova atekulile Ohamba Akabe, novipuka viaendele momuenyo wa apostolu Petulu puetyi ekahi ko Antiokia yo ko Silia. Tyina tulilongesa onongeleka ombo, tala oñgeni upondola okupameka oupanga wove na Jeova, haunene tyina usoka okuti ukahi nokulingwa onya.

10, 11. (a) Ovitateka patyi Jose akalele navio? (b) Omphitilo patyi Jose akalele nayo namphila ankho ekahi mokaleya?

¹⁰ Jose ankho omuumbili umwe wekolelo wa Jeova walingilue unene onya. Mahi tyemuihamene vali unene etyi alingwa onya novakulu vae. Etyi Jose ena omanima 17, ovakulu vae vemulandesa opo akale omupika. Atualwa ko Egitu. (Gênesis 37:23-28; 42:21) Konyima, motyilongo otyo, atendeleyua okuti wakuata omukai umwe ko nonkhono iya apakwa mokaleya tyahakoyesilwe. (Gênesis 39:17-20) Mokueenda kuomanima 13 oupika, Jose wamuene emone apakwa mokaleya. Oityi tulilongesila kuetyi tyaenda momuenyo wa Jose, tyipondola okutukuatesako tyina tulingwa onya novakuatate vetu?

¹¹ Mokaleya Jose apakwa, tupu muapakwa omunthu ankho kuavela oviny ohamba komesa yohamba. Motyinthiki tyimwe, omunthu ankho wokuavela ovinyu ohamba, walota ondyoi iya Jeova akuatesako Jose opo eihangunune. Jose emuhangununina ondyoi yae okuti mapolwa mokaleya akondoka potyilinga tyae, tyokuavela ovinyu Farao. Otyo atyiavela Jose omphitilo yokupopila omulume oo, etyi apakelwa mokaleya. Onthue katulilongesila vala kuetyi Jose apopia mahi no kuetyi ahapopile.​—Gênesis 40:5-13.

12, 13. (a) Oñgeni tutyii okuti Jose kayekele atualeko okulingwa onya? (b) Oityi Jose ahapopile komuavi wokulia?

¹² Tanga Gênesis 40:14, 15. Tala okuti Jose wati “watyindwa ko nonkhono.” Ondaka Yombimbiliya yaundapeswa apa ipondola okuhangununa “okuvakwa.” Tyimoneka nawa okuti, ankho walingwa onya. Jose tupu wapopile nawa okuti ankho utupu otyivi alinga tyimupakesa mokaleya. Otyo aitila omuavi wovinyu eketyipopie ku Farao. Omokonda yatyi emupopila tyo? Wapopia okuti: “Mupopila opo amphole muno.”

¹³ Okuti Jose wati ndyikale vala mokaleya, tupu nahalinge vali natyike konthele yotyitateka otyo? Au! Jose ankho utyii okuti ukahi nokulingwa onya. Mokonda yotyo, otyo apopila otyitateka tyae omuavi wovinyu, ankho utyii okuti omulume oo upondola okumukuatesako. Mahi tala okuti Ovihonekwa kavipopi okuti Jose wapopilile omunthu umwe, ine ku Farao, okuti ovakulu vae vemulandesile. Tutyii mokonda etyi ovakulu vae vapita ko Egitu, Jose eveyakula nawa, tupu na Farao eveyakula alo umwe evepopila opo vakale mo Egitu “potyilongo tyimwe tyikahi nawa.”​—Gênesis 45:16-20.

14. Oityi matyitukuatesako okuhapopi omapita ovakuatate vetu?

¹⁴ Inkha tusoka okuti tualingilwa tyimwe tyahaviukile mewaneno, tuna okulunguka opo tuhetyiyandyanese movanthu. Mahi tuna yokuita onondonga kovakulu vewaneno nokuvepopila inkha omukuatate walinga onkhali onene. (Levítico 5:1) Ovikando ovinyingi inkha omukuatate wetu kalingile onkhali onene, otyiwa tutetulule otyitateka nae, atuhetyipopila ovanthu ovakuavo alo umwe ovakulu vewaneno. (Tanga Mateus 5:23, 24; 18:15.) Matukala ovakuatyili inkha tuendela muetyi Ombimbiliya ipopia tyina tuvasiwa novitateka ngovio. Pamwe tuimbuka okuti katualingilwe onya, mahi onthue tuhanoñgonokele nawa otyitateka. Pahe soka inkha tuetyipopile kovakuatate ovakuavo, ngwe onthue tuhetyinoñgonokele nawa! Tuna okuhinangela okuti tyilinge tuaviukisa ine tuapengesa, okuovola okuliamena katyitetulula otyitateka. Okukala omukuatyili ku Jeova no kovakuatate vetu matyitukuatesako okuhakala novitateka ovio. Omuhoneki wo no salmu wapopia okuti pena “una weenda tyihapengesa.” Omunthu oo, “katendeleyile nelaka liae. Kalingile na tyimwe otyivi mukuavo.”​—Salmo 15:2, 3; Tiago 3:5.

15. Oñgeni oupanga Jose ankho ena na Jeova wayambelue?

¹⁵ Onthue tulilongesila ku Jose otyipuka otyikuavo tyakolela. Mokueenda komanima 13 alingwa onya, Jose walekesile okuti uyumba onthumbi mu Jeova. (Gênesis 45:5-8) Nalumwe avelele onombei Jeova mokonda yo tyitateka otyo. Tyotyili, Jose kalimbuileko onya alingilwe, mahi tupu kakalele nonkhongo. Tyakolela vali, kayekele ovivi vakuavo valinga noviponyo viavo vimuyapule ku Jeova. Oukuatyili wa Jose wemuavela omphitilo yokutala oñgeni Jeova aviukisa ovipuka iya emuyambe kumwe nombunga yae.

16. Omokonda yatyi tuesukisila okupameka oupanga wetu na Jeova tyina tuamalingwa tyimwe tyahaviukile mewaneno?

¹⁶ Tyelifwa notyo, nonthue tuna okupaka tete momuenyo wetu oupanga wetu na Jeova nokuuyakulila. Onthue nalumwe matuyeke oviponyo vio vakuatate vetu vitepulule ohole tuna na Huku. (Romanos 8:38, 39) Moluotyo, inkha nthiki imwe tualingwa tyimwe tyahaviukile mewaneno, tuna okuhetekela Jose nokupameka vali oupanga wetu na Jeova. Hetekela okutala otyitateka monkhalelo onkhuavo. Tyina tuamalingi atyiho opo tutetulule otyitateka ngetyi Ombimbiliya ipopia, tuesukisa okutyipakula pomaoko a Jeova. Onthue tuna okukala nonthumbi yokuti maviukisa ovipuka momuvo watyo no monkhalelo yaviuka.

17. Oñgeni matulekesa okuti tuyumba onthumbi mo “Mukoyesi wo ohiwoohi aiho”?

¹⁷ Mokonda tukahi mouye uno wovivi, tupondola okukevela okulingwa onya. Nthiki imwe ove ine omunthu umwe wii mupondola okulingwa otyipuka tyimwe mewaneno tyikunumanesa. Mahi uhayeke ekolelo liove litepuluke. (Salmo 119:165) Tyakolela vali, tualako okukala omukuatyili ku Huku, likuambela opo ekukuateseko nokumuyumba onthumbi. Hinangela okuti mokonda youkuankhali, upondola okunoñgonoka omapita otyitateka ine kutyii atyiho tyaendapo. Hetekela Jose nokulityilika okupopia ovipuka viahaviukile vipondola okuvilisapo otyitateka. Uhaovole okuyumba onthumbi muove muene. Tualako noukuatyili nokukevela noumphua-lundo ku Jeova opo atetulule otyitateka otyo. Okulinga ngotyo, mopandua na Jeova iya ekuyambe ngetyi alingile Jose. Upondola okukala nonthumbi yokuti Jeova, “Omukoyesi wo ohi aiho,” apeho malingi etyi tyaviuka, “mokonda onondyila mbae ambuho ouviuki.”​—Gênesis 18:25; Deuteronômio 32:4.

18. Oityi matulilongesa monthele mailandulako?

¹⁸ Monthele mailandulako, matulilongesa vali onongeleka onombali mbovanthu va Huku vokohale valingilwe onya. Onongeleka ombo mambutukuatesako okutala oñgeni okuliola omutima nokuevela tyitukuatesako okuhetekela ouviuki wa Jeova.