MATADUREE FUULA JALQABAA | Amanamoo Taʼuu Kan Qabnu Maaliifi?

Amanamaa Taʼuu Dhiisuun kan Nama Miidhu Akkamitti?

“Yeroo hunda rakkoowwan guguddaan xinnuma amanamaa taʼuu dhiisuudhaan furmaata kennuufii dandeenyu jiru.”—Saamaantaa, Afriikaa Kibbaa.

Yaada kana irratti walii galtaa? Akkuma Saamaantaa hunda keenya iyyuu yeroo garaa garaatti rakkoowwan guguddaan nu mudatu. Rakkoowwan amanamoo akka hin taane nu qoraniif deebiin nuti kenninu, wanti iddoo guddaa kenninuuf maal akka taʼe mulʼisuu dandaʼa. Fakkeenyaaf, wanta kam iyyuu caalaa wanti nu yaaddessu namoota duratti akka hin qaanofne of eeguu taanaan, amanamoo taʼuu dhiisuun sirrii akka taʼe nutti dhagaʼamuu dandaʼa. Haa taʼu malee dhugaan isaa yeroo baʼu, amanamoo taʼuu dhiisuun keenya miidhaa nu irra geessisuun isaa hin oolu. Mee yaadawwan armaan gadii ilaali.

AMANAMOO TAʼUU DHIISUUN WAL AMANTAAN AKKA HIN JIRAANNE GODHA

Walitti dhufeenyaaf wal amantaan baayʼee barbaachisaa dha. Namoonni lama amantaa yeroo wal irratti qabaatan nagaa fi tasgabbii qabaatu. Taʼus, wal amantaan guyyaa tokko keessatti uumamuu hin dandaʼu. Namoonni yommuu yeroo waliin dabarsan, yommuu dhugaa waliin haasaʼanii fi gocha ofittummaa irraa bilisa taʼe yommuu raawwatan wal amantaan isaan gidduutti uumama. Haa taʼu malee, gocha amanamummaa hin argisiisne tokkoon qofa wal amantaan baduu dandaʼa. Amantaan wal irratti qabnu takkaa badnaan immoo, deebiʼee akka jiraatu gochuun ulfaataa dha.

Namni michuu gaarii dha jettee yaaddu si gowwoomsee beekaa? Taanaan, yeroo sanatti maaltu sitti dhagaʼame? Baayʼee akka miidhamtee fi akka ganamte akka sitti dhagaʼame hin shakkisiisu. Akkas sitti dhagaʼamuun isaa nama hin dinqisiisu. Amanamoo taʼuu dhiisuun, buʼuura walitti dhufeenya gaarii taʼe tokkoo balleessuu ni dandaʼa.

AMANAMAA TAʼUU DHIISUUN NAMATTI DARBA

Qorannaan piroofeesara ikonoomiksii Yunivarsiitii Kaalifoorniyaa kan taʼan Roobart Iinas godhan akka argisiisutti “amanamaa taʼuu dhiisuun namatti darba.” Kanaaf, amanamummaa dhabuu vaayirasii wajjin wal fakkeessuun ni dandaʼama; nama nama gowwoomsuu wajjin walitti dhufeenya qabda taanaan, atis akka isaa amanamaa taʼuu dhiisuun kee hin oolu.

Amanamaa taʼuu dhiisuu irraa fagaachuu kan dandeessu akkamitti? Kitaabni Qulqulluun si gargaaruu dandaʼa. Qajeelfamoota Kitaaba Qulqulluu muraasa ilaali.

Gosoota Amanamummaa Dhabuu

Soba

MAAL JECHUU DHA? Nama dhugaa isaa beekuuf mirga qabu tokkotti waan dhara taʼe dubbachuu. Sobni nama dogoggorsuuf jecha dhugaa jalʼisuu ykn dabsuu, nama tokko gowwoomsuuf odeeffannoo barbaachisaa keessaa hambisuu, akkasumas ergaa dogoggoraa dabarsuuf jecha dhugaa arbeessanii dubbachuu kan dabalatu taʼuu dandaʼa.

KITAABNI QULQULLUUN MAAL JEDHA? “Namni micciiramaan Waaqayyo duratti in ciiggaʼama, warri yaada qajeelaa qaban garuu in amanamu.” (Fakkeenya 3:32) “Namni adduma addaan soba of keessaa baasee, dhugaa namatti haa dubbatu!”—Efesoon 4:25.

Hamii

MAAL JECHUU DHA? Dubbii sobaa maqaa nama tokkoo balleessu dubbachuu.

KITAABNI QULQULLUUN MAAL JEDHA? “Namni micciiramaan goolii kaasa, namni nama hamatu firoota cimoo iyyuu gargar in baasa.” (Fakkeenya 16:28) “Qoraan hin jiru yoo taʼe, ibiddi in dhaama, hameen hin jiru yoo taʼe, qoccolloon in hafa.”—Fakkeenya 26:20.

Gowwoomsuu

MAAL JECHUU DHA? Nama tokkoof waadaa sobaa galuudhaan qarshii ykn qabeenya isaa akka kennu gochuu.

KITAABNI QULQULLUUN MAAL JEDHA? “Nama yaada micciiramaa qabuuf, wanti inni hojjetu wal hin qixxaatuuf; namni nama gowwoomsu, rakkina keessa in buʼa.” (Fakkeenya 17:20) “Nama miijana jalʼisuudhaan dhagaa safaraas korojoo keessaa fuudhee waliin dhaʼuudhaan hojjetu calluma jedhee nan dhiisaa ree?”—Miikiyaas 6:11.

Hanna

MAAL JECHUU DHA? Heyyama malee qabeenya nama tokkoo fudhachuu.

KITAABNI QULQULLUUN MAAL JEDHA? “Inni hatu deebiʼee hin hatin, warra dhaban gargaaruu akka dandaʼutti hojii waaʼee baasu harka isaatiin itti dadhabee haa hojjetu malee.” (Efesoon 4:28) “Hin gowwoominaa! . . .Warri hatan, warri sassatan, warri machaaʼan, warri maqaa namaa balleessan, warri nama saamanis matumaa mootummaa Waaqayyootti hin galan.”—1 Qorontos 6:9, 10.