5. Wanti Hisqiʼel hojiidhaan argisiise hiika maalii qaba? (Saanduqa, “Uleewwan Lamaan Walitti Qabsiisuu” jedhu ilaali.)

⁵ Achiis, Yihowaan uleewwan wal qabatan lamaan hiika maalii akka qaban ibseera. (Hisqiʼel 37:21, 22 dubbisi.) Namoonni mootummaa Yihudaa gosa lamaanii fi mootummaa Israaʼel gosa kurnanii (Efreem) keessaa boojiʼaman biyya Israaʼelitti ni deebiʼu, achittis “saba tokko” ni taʼu.—Er. 30:1-3; 31:2-9; 33:7.

 7. Yaanni 1 Seenaa 9:2, 3 irratti argamu ‘Waaqayyoof wanti hundi akka dandaʼamu’ kan mirkaneessu akkamitti?

⁷ Akka ilaalcha namootaatti namoonni boojiʼaman kun bilisummaa fi tokkummaa waan argatan hin fakkaatu ture.a “Waaqayyoof garuu wanti hundi ni dandaʼama.” (Mat. 19:26) Yihowaan raajii dubbate raawwateera. Boojuun Baabilon Dh.K.D. bara 537⁠tti xumurame, achiis namoonni mootummaa Yihudaa fi Israaʼel irraa dhufan, waaqeffannaa dhugaa deebisanii hundeessuu irratti gargaarsa gochuuf gara Yerusaalem dhaqaniiru. Seenaan geggeessaa hafuura qulqulluutiin barreeffame tokko, “Sanyiiwwan Yihudaa, sanyiiwwan Biiniyaam, sanyiiwwan Efreemii fi sanyiiwwan Minaasee tokko tokko Yerusaalem keessa jiraatan” jechuudhaan nuuf mirkaneessa. (1 Sen. 9:2, 3; Iz. 6:17) Dhuguma iyyuu akkuma Yihowaan dursee dubbate, namoonni mootummaa Israaʼel gosa kurnanii keessaa dhufan, mootummaa Yihudaa gosa lamaa wajjin tokko taʼaniiru.

 8. (a) Isaayyaas raajii akkamii dubbate? (b) Hisqiʼel 37:21 irratti yaadawwan barbaachisoo taʼan akkamii lama ibsamaniiru?

⁸ Gara waggaa 200 dura Isaayyaas raajichi, Yihudaa fi Israaʼel boojuudhaa erga deebiʼanii booda, akkamitti tokko akka taʼan dursee raajii dubbateera. Isaayyaas, Yihowaan “Asoor keessaa” dabalatee ‘Israaʼel keessaa warra bittinnaaʼanii’ fi ‘Yihudaa keessaa warra faffacaʼan golee lafaa arfan irraa’ akka walitti qabu dubbateera. (Isa. 11:12, 13, 16) Dhuguma iyyuu, Yihowaan akkuma dursee dubbate, ‘saboota gidduudhaa Israaʼelota’ baaseera. (His. 37:21) Yaadawwan barbaachisoo caqasicha irratti ibsaman lama hubadhaa: Yihowaan yeroo kanatti namoota boojiʼaman kana “Yihudaa” fi “Efreem” jedhee waamuu mannaa, akka saba tokkootti “Israaʼelota” jedhee waameera. Kana malees Israaʼelonni saba tokko, jechuunis Baabilon keessaa qofa utuu hin taʼin, saba hedduu keessaa fi “kallattii hundumaa irraa” akka dhufan ibsameera.