Kitaabni Qulqulluun Wal Faallessaa?

Wal hin faalleessu; Kitaabni Qulqulluun guutummaan isaa kan wal simu dha. Yaadawwan tokko tokko kan wal faallessan fakkaatanis, qabxiiwwan gaditti ibsaman tilmaama keessa galchuudhaan yaadawwan kana sirriitti hubachuun ni dandaʼama:

1. Yaada naannoo isaa jiru ilaaluu. Wanti barreessaan kam iyyuu barreesse, yaada naannoo isaa jiru tilmaamaa keessa yoo galchuu baanne, waan wal faallessu nutti fakkaachuu dandaʼa.

2. Ilaalcha nama barreesse sanaa tilmaama keessa galchuu. Namoonni wanta taʼe tokko ijaan argan odeeffannoo sirrii kan kennan taʼus, seenaa sana yommuu dubbatan jechoota adda addaa fayyadamuu dandaʼu ykn ibsi isaan kennan garaa gara taʼuu dandaʼa.

3. Ragaalee seenaa fi barsiifata yeroo sanatti ture tilmaama keessa galchuu.

4. Jechi tokko kallattiidhaan ykn fakkeenyaan kan ibsame taʼuu isaa adda baafachuu.

5. Gochi tokko namni sun raawwachuu baatus akka waan inni raawwatetti ibsamuu akka dandaʼu yaaduu.a

6. Hiikkaa Kitaaba Qulqulluu sirrii taʼetti fayyadamuu.

7. Barumsa ykn ilaalcha amantii dogoggora taʼan, Kitaaba Qulqulluu wajjin akka wal siman gochuuf yaaluu irraa of qusachuu.

Fakkeenyonni armaan gaditti ibsaman malawwan olitti ibsaman, yaadawwan Kitaaba Qulqulluu kan wal faallessan fakkaatan sirriitti hubachuuf kan gargaaran akkamitti akka taʼe ibsu.

Qabxii 1: Yaada naannoo isaa jiru

Waaqayyo guyyaa torbaffaatti boqoteera erga taʼee hojjechuu isaa kan itti fufe akkamitti? Yaada naannoo Seera Uumamaa jiru irraa akka hubannutti Waaqayyo ‘guyyaa torbaffaatti waan hojjechaa ture hundumaattii in boqote’ kan jedhame hojii uumamaa lafaa wajjin wal qabate argisiisa. (Uumama 2:2-4) Yesuus, “Abbaan koo hanga ammaatti hojjechaa jira” yommuu jedhu yaada kanaa wajjin wal faallessu dubbachuu isaa utuu hin taʼin, waaʼee hojiiwwan Waaqayyo hojjetu kan biroo ibsuu isaa ture. (Yohaannis 5:17) Hojiiwwan Waaqayyoo Kitaaba Qulqulluu hafuuraan barreessisuu, ilmaan namootaa geggeessuu fi oolchuuf hojjete kan dabalatani dha.—Faarfannaa 20:6; 105:5; 2 Pheexiros 1:21.

Qabxii 2 fi 3: Ilaalchaa fi seenaa

Yesuus namicha qaroo dhabeessa sana kan fayyise eessatti dha? Kitaabni Luqaas Yesuus namicha qaroo dhabeessa sana kan fayyise yeroo “gara Yerikootti dhihaatu” akka taʼe kan ibsu siʼa taʼu, Maatewos immoo seenaa kana yommuu ibsu, “yommuu Yerikoodhaa baʼanii deeman” namoonni qaroo dhabeeyyiin lama gara Yesuus akka dhufan dubbata. (Luqaas 18:35-43; Maatewos 20:29-34) Namoonni seenaawwan kana lamaan barreessan ilaalcha gara garaa kan qaban siʼa taʼu, yaanni isaanii kan wal jabeessu dha. Maatewos lama taʼuu isaanii irratti kan xiyyeeffate siʼa taʼu, Luqaas garuu qaroo dhabeessa isa Yesuus kallattiidhaan itti dubbate irratti xiyyeeffateera. Bakka isaa ilaalchisee immoo arkiʼooloojistoonni bara Yesuusitti mandaroonni Yerikoo jedhaman lama akka turan bira gaʼaniiru; mandarri ishiin tokko kan mandara Yihudootaa durii siʼa taatu, mandara Roomaa ishii yeroo booda hundoofte irraa kiiloo meetirii 1.5 qofa fagaatti turte. Yesuus dinqii kana kan raawwate utuu magaalota kana gidduu jiru taʼuu dandaʼa.

Qabxii 4: Jechoota kallattiidhaan ykn fakkeenyaan fudhataman

Lafti ni baddii? Kitaabni Qulqulluun Lallaba 1:4 irratti, “lafti . . . yeroo hundumaaf dhaabatee in hafa” jedha; namoonni tokko tokko yaanni kun, yaada ‘wanti lafti ittiin hojjetamee fi lafti hoʼa cimaadhaan ni baqu’ jedhuu wajjin akka wal faallessu dubbatu. (2 Pheexiros 3:10) Haa taʼu malee, jechi “lafa” jedhu Kitaaba Qulqulluu keessatti kallattiidhaan lafa nuti irra jiraannu, fakkeenyaan immoo namoota lafa irra jiraatan argisiisa. (Uumama 1:1; 11:1, hiika bara 1899) Pheexiros isa Lammaffaa 3:10 irratti “lafti” akka baqxu dubbatamuun isaa akka balleeffamtu utuu hin taʼin ‘namoonni Waaqayyoon hin sodaanne akka balleeffaman’ kan argisiisu dha.—2 Pheexiros 3:7.

Qabxii 5: Gochi tokko namni sun raawwachuu baatus akka waan inni raawwatetti ibsamuu dandaʼa

Qifirnaahom keessatti gaaffii ajajaa dhibbaa tokkoo gara Yesuus kan fide eenyu? Maatewos 8:5, 6 ajajaan dhibbaa sun gara Yesuus dhufee ofuma isaatii akka isa gaafate ibsa, Luqaas 7:3 immoo ajajaan dhibbaa sun jaarsolii Yerusaalem ergee Yesuusiin akka gaafate ibsa. Yaadawwan kun lamaan kan wal faallessan fakkaatanis, adda durummaadhaan gaaffii isaa kan dhiheesse ajajaa dhibbaa sana akka taʼe, jaarsoliin Yerusaalem bakka isaa buʼanii Yesuusiin akka gaafataniif yommuu hubannu yaanni isaa ifa nuuf taʼa.

Qabxii 6: Hiika Kitaaba Qulqulluu sirrii

Hundi keenya cubbuu ni hojjennaa? Kitaabni Qulqulluun hundi keenya Addaam isa nama jalqabaa taʼe irraa cubbuu akka dhaalle barsiisa. (Roomaa 5:12) Hiikawwan Kitaaba Qulqulluu tokko tokko namni gaariin “cubbuu hin hojjetu” jechuudhaan yaada dhugaa kanaa wajjin wal faallessu fakkaatu barreessaniiru. (1 Yohaannis 3:6, hiika bara 1997) Haa taʼu malee 1 Yohaannis 3:6 afaan jalqaba barreeffameen yommuu ilaallu jechi “cubbuu” jedhamee hiikame wanta irra deddeebiʼamee hojjetame kan argisiisu dha. Cubbuu dhaallee fi taʼe jedhanii seerawwan Waaqayyoo irra deddeebiʼanii cabsuun garaagarummaa guddaa qaba. Kanaaf hiikawwan tokko tokko yaada kan wal faallessu fakkaatu kana “cubbuu hojjechuu hin amaleeffatu” jechuudhaan sirriitti hiikaniiru.—Hiika Addunyaa Haaraa.

Qabxii 7: Barsiifata utuu hin taʼin Kitaaba Qulqulluu hordofuu

Yesuus Waaqayyoo wajjin qixxee dha moo Waaqayyoo isa caala? Wanti Yesuus yeroo tokko, “Anii fi Abbaan tokko dha” jechuudhaan dubbate, yaada ‘Abbaan ana irra ni caala’ jechuudhaan dubbatee wajjin kan wal faallessu fakkaata. (Yohaannis 10:30; 14:28) Caqasoota kana sirriitti hubachuuf, caqasichi barumsa Sillaasee isa barumsa Kitaaba Qulqulluu hin taane akka nuuf deggeru gochuuf yaaluu mannaa, wanta Kitaabni Qulqulluun waaʼee Yihowaa fi waaʼee Yesuus dubbatu qoruu qabna. Kitaabni Qulqulluun Yihowaan Abbaa Yesuus qofa utuu hin taʼin Waaqa Yesuus akka taʼe ibsa; kanaaf Yesuus iyyuu Isa ni waaqeffata jechuu dha. (Maatewos 4:10; Maarqos 15:34; Yohaannis 17:3; 20:17; 2 Qorontos 1:3) Yesuus Waaqayyoo wajjin qixxee miti.

Yaada naannoo yaada Yesuus “Anii fi Abbaan tokko dha” jechuudhaan dubbatetti argamu irraa akka hubannutti, Yesuus innii fi Abbaan isaa Yihowaan kaayyoo tokko akka qaban dubbachaa ture. Yesuus itti fufuudhaan, “Abbaan anaa wajjin tokkummaa akka qabuu fi anis Abbaa wajjin tokkummaa akkan qabu akka beektan” jedhee dubbateera. (Yohaannis 10:38) Duuka buutota isaa wajjinis tokkummaa kaayyoo akka qabu ibsuuf Waaqayyoon yommuu waaʼee isaanii kadhatu, “Akkuma nuti tokko taane isaanis tokko akka taʼaniif, ulfina ati anaaf kennite isaaniif kenneera. Ani isaanii wajjin tokkummaa qaba; atis anaa wajjin tokkummaa qabda” jedheera.—Yohaannis 17:22, 23.