ਫੁਟਨੋਟ

a ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ੈਤੂਨ ਦਾ ਦਰਖ਼ਤ ਪੈਦਾਇਸ਼ੀ ਇਸਰਾਏਲ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਰਸਾਉਂਦਾ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਕੌਮ ਨੇ ਰਾਜੇ ਅਤੇ ਜਾਜਕ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਾਰੀ ਕੌਮ ਜਾਜਕਾਂ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣੀ। ਬਿਵਸਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਰਾਏਲ ਦੇ ਰਾਜੇ ਜਾਜਕ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ੈਤੂਨ ਦਾ ਦਰਖ਼ਤ ਪੈਦਾਇਸ਼ੀ ਇਸਰਾਏਲ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਰਸਾ ਸਕਿਆ। ਇਹ ਮਿਸਾਲ ਵਰਤ ਕੇ ਪੌਲੁਸ ਸਮਝਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਸਹ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਮਸੀਹੀਆਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ “ਜਾਜਕਾਂ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ” ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕਿਵੇਂ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸਮਝ 15 ਅਗਸਤ 1983 ਦੇ ਪਹਿਰਾਬੁਰਜ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ) ਵਿਚ 14-19 ਸਫ਼ਿਆਂ ʼਤੇ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।