MATEUSZA
Komentarze — rozdział 15
myją rąk: Chodzi o ceremonialne obmywanie rąk wynikające z tradycji, a nie z troski o higienę. Później w Talmudzie Babilońskim (Sota 4b) jedzenie nieumytymi rękami postawiono na równi ze współżyciem z prostytutką i powiedziano, że kto lekceważy obmywanie rąk, zostanie „wykorzeniony z tego świata”.
poświęciłem Bogu: Uczeni w piśmie i faryzeusze nauczali, że pieniądze, mienie lub cokolwiek innego, co ktoś poświęcił jako dar dla Boga, należy do świątyni. Zgodnie z tradycją syn mógł zatrzymać u siebie poświęcony dar i dalej sam z niego korzystać, twierdząc, że jest to dar zarezerwowany dla świątyni. Najwyraźniej w ten sposób niektórzy uchylali się od obowiązku dbania o rodziców (Mt 15:6).
Obłudnicy: Zob. komentarz do Mt 6:2.
przykład: Lub „przypowieść” (zob. komentarz do Mt 13:3).
wszelkich niemoralnych kontaktów seksualnych: Dosł. „cudzołóstw, rozpust”. Greckie słowo moicheía („cudzołóstwo”) zostało użyte tu w liczbie mnogiej i można je oddać jako „cudzołożne czyny” (zob. Słowniczek pojęć, „Cudzołóstwo”). Również greckie słowo porneía („rozpusta”) zostało tu użyte w liczbie mnogiej i można je oddać jako „rozpustne czyny” (zob. komentarz do Mt 5:32 i Słowniczek pojęć).
Fenicjanka: Lub „Kananejka”. Po grecku Chananaía. Region, który w czasach Jezusa był nazywany Fenicją, znano również pod nazwą „Kanaan”, ponieważ pierwotni mieszkańcy Fenicji byli potomkami Kanaana, wnuka Noego (Rdz 9:18; 10:6; zob. komentarz do Mk 7:26, w którym tę kobietę nazwano „Syrofenicjanką”).
Synu Dawida: Zob. komentarze do Mt 1:1; 15:25.
złożyła mu hołd: Lub „pokłoniła mu się”. Nazywając Jezusa „Synem Dawida” (Mt 15:22), ta nie-Żydówka uznała go za obiecanego Mesjasza. Złożyła mu hołd nie jako jakiemuś bogu czy bóstwu, ale jako Bożemu przedstawicielowi (zob. komentarze do Mt 2:2; 8:2; 14:33; 18:26).
dzieciom (...) szczeniętom: Ponieważ według Prawa Mojżeszowego psy były nieczyste, w Biblii termin ten często jest używany w sensie negatywnym (Kpł 11:27; Mt 7:6; Flp 3:2; Obj 22:15). Jednak ze sprawozdań Marka (7:27) i Mateusza wynika, że Jezus posłużył się tu zdrobnieniem oznaczającym „szczenię”, „pieska” lub „psa domowego”, co łagodziło to porównanie. Być może chciał w ten sposób wywołać miłe, ciepłe skojarzenia ze zwierzętami trzymanymi w domach przez ludzi niebędących Żydami. Przyrównując Izraelitów do „dzieci”, a nie-Żydów do „szczeniąt”, Jezus wskazał, kto ma pierwszeństwo. W domu, w którym były i dzieci, i psy, w pierwszej kolejności karmiono dzieci.
kalecy wracają do zdrowia: Te słowa pominięto w kilku manuskryptach, ale zawiera je większość wczesnych manuskryptów i wiele późniejszych.
Żal mi: Lub „współczuję” (zob. komentarz do Mt 9:36).
wielkich koszy: Lub „koszy na żywność”. Użyte tu greckie słowo sfyrís prawdopodobnie oznacza większe kosze niż te wspomniane wcześniej, gdy Jezus nakarmił ok. 5000 mężczyzn (zob. komentarz do Mt 14:20). Tym samym greckim słowem określono kosz, w którym apostoł Paweł został spuszczony na ziemię przez otwór w murze Damaszku (zob. komentarz do Dz 9:25).
jak również kobiety i dzieci: W opisie tego cudu tylko Mateusz wspomina o kobietach i dzieciach. Możliwe, że w cudowny sposób nakarmiono wtedy ponad 12 000 osób.
Magadanu: W pobliżu Jeziora Galilejskiego nie ma dziś miejsca o nazwie Magadan. Jednak niektórzy uczeni uważają, że Magadan to miejscowość Magdala, która jest utożsamiana z Chirbat al-Madżdal (Migdal) — miejscowością leżącą ok. 6 km na pn. zach. od Tyberiady. W równoległym sprawozdaniu (Mk 8:10) ten teren nosi nazwę Dalmanuta (zob. Dodatek B10).