NIEDŹWIEDŹ

(hebr. dow; gr. árkos).

W Palestynie występował kiedyś niedźwiedź syryjski (Ursus arctos syriacus), którego wciąż można spotkać w pn. Syrii, pn.-zach. Iranie i pd. Turcji. Ma on zazwyczaj jasnobrązowe ubarwienie i waży ok. 140 kg. Pomimo pozornej niezdarności niedźwiedzie potrafią bardzo szybko się poruszać nawet w trudnym terenie — na krótkich odcinkach niektóre gatunki osiągają prędkość prawie 50 km/h. Poza tym dobrze pływają i większość z nich umie też się wspinać.

Fakty nie potwierdzają poglądu, jakoby niedźwiedzie ściskały lub dusiły swe ofiary. Podczas walki niedźwiedź uderza przeciwnika swą ogromną łapą i rozrywa jego ciało potężnymi pazurami. Do zabicia jelenia często wystarcza mu jedno uderzenie. Pismo Święte całkiem słusznie więc ukazuje go jako niebezpieczne zwierzę, zestawiając go z lwem (Lam 3:10; Am 5:19). Zdaniem przyrodników niedźwiedzie są nawet bardziej niebezpieczne niż wielkie koty. Na ogół jednak, podobnie jak inne zwierzęta, unikają ludzi, choć mogą zaatakować, gdy zostaną sprowokowane lub zaskoczone.

Pismo Święte kilkakrotnie wspomina o rozjuszonej niedźwiedzicy, która straciła młode (2Sm 17:8; Prz 17:12; Oz 13:8). Pewnego razu Bóg posłużył się niedźwiedzicami do wykonania wyroku na młodych chuliganach, którzy drwili z proroka Elizeusza (2Kl 2:24).

Niedźwiedzie żywią się liśćmi i korzeniami roślin, owocami, jagodami, orzechami, jajkami, owadami, rybami, gryzoniami itp., ale szczególnie lubią miód. Choć nie jest to regułą, zwykle wolą pokarm roślinny. Jednak w starożytnym Izraelu, gdzie było niewiele owoców i innego pożywienia dla niedźwiedzi, pasterze owiec i kóz musieli strzec przed nimi swe stada. W młodości Dawid odważnie walczył z niedźwiedziem, broniąc trzód swego ojca (1Sm 17:34-37).

Gdy głodny niedźwiedź wywęszy zdobycz, wydaje niecierpliwe pomruki. Dlatego prorok Izajasz napisał, że Izraelici ‛pomrukiwali jak niedźwiedzie’ w oczekiwaniu na sprawiedliwość i wybawienie, które jednak nie nadchodziły (Iz 59:11). Z kolei atakujący niedźwiedź trafnie wyobraża niegodziwego władcę, który gnębi i uciska swych ubogich poddanych (Prz 28:15).

W wizji Daniela, w której przerażające bestie symbolizują mocarstwa światowe, niedźwiedź przedstawia imperium medo-perskie, żądne dokonywania wielkich podbojów i zdobywania ogromnych łupów (Dn 7:5, 17). Równie zachłanna jest bestia ukazana w wizji Janowi, która wychodzi z morza, ma siedem głów i dziesięć rogów oraz łapy „jak u niedźwiedzia” (Obj 13:2). Natomiast proroctwo zapowiadające, że niedźwiedzica będzie się paść razem z krową, wskazuje na pokój obiecany ludowi Jehowy poddanemu władzy Mesjasza (Iz 11:7).