SZTYLET

Nazwą tą określa się kłującą broń białą, przypominającą krótki miecz (zob. BROŃ, ZBROJA). W Pismach Hebrajskich można przeczytać, że sztyletami robili sobie nacięcia czciciele Baala, gdy nie mogli sprostać wyzwaniu rzuconemu im przez proroka Eliasza (1Kl 18:28).

W Pismach Greckich nazwa ta występuje w określeniu „mężczyźni uzbrojeni w sztylety”, odnoszącym się do członków fanatycznego ugrupowania żydowskiego, które w I w. n.e. dokonywało zorganizowanych zabójstw na tle politycznym. Kiedy podczas ostatniej wizyty Pawła w Jerozolimie Żydzi wszczęli rozruchy, dowódca wojskowy Klaudiusz Lizjasz podejrzewał, że apostoł jest Egipcjaninem, który wywołał wcześniej rebelię i wyprowadził na pustkowie 4000 „mężczyzn uzbrojonych w sztylety” (Dz 21:30-38; 23:26, 27).

Greckie wyrażenie przetłumaczone na „mężczyźni uzbrojeni w sztylety” dosłownie znaczy „sykaryjczycy”. Użyte tu greckie słowo sikárioi nawiązuje do łacińskiego sicarii, które z kolei wywodzi się z określenia sica (sztylet).

Według żydowskiego historyka Józefa Flawiusza sykaryjczycy z ukrytymi pod szatami sztyletami mieszali się w Jerozolimie z tłumem, zwłaszcza podczas świąt, i w biały dzień zabijali swych przeciwników. Następnie, aby uniknąć podejrzeń, przyłączali się do ludzi wyrażających oburzenie z powodu dokonywanych zabójstw. Flawiusz donosi też, że sykaryjczycy przewodzili w powstaniu przeciw Rzymowi. W 66 r. n.e. oddział sykaryjczyków pod wodzą Eleazara, syna Jaira, zdobył Masadę i wymordował tam rzymską załogę. Ta grupa fanatycznych patriotów stawiała opór Rzymianom aż do 73 r. n.e., gdy ci załamali obronę Masady. Rzymianie nie musieli jednak zdobywać samej twierdzy. Chcąc uniknąć wpadnięcia w ich ręce, sykaryjczycy popełnili zbiorowe samobójstwo; zginęło wtedy 960 mężczyzn, kobiet i dzieci. Przeżyły tylko dwie kobiety z pięciorgiem dzieci, gdyż zdołały się ukryć w podziemiu.