ISSACHAR

(„on jest zapłatą” [albo „najemnik”]).

1. Dziewiąty syn Jakuba i piąte z siedmiorga dzieci Lei, urodzonych w Paddan-Aram. Lea uznała go za nagrodę lub zapłatę od Jehowy za to, że w okresie swej bezpłodności pozwoliła, by Jakubowi rodziła synów jej służąca (Rdz 29:32 do 30:21; 35:23, 26; 1Kn 2:1).

Kiedy w 1761 r. p.n.e. rodzina Jakuba przeniosła się do Kanaanu, Issachar miał prawdopodobnie osiem lat. Niewiele wiadomo o jego późniejszym życiu — z wyjątkiem wydarzeń, w których uczestniczył jako jeden z „synów Jakuba” (Rdz 34:5-7, 13, 27; 37:3-27; 42:1-3; 45:15). W 1728 r. p.n.e., w wieku ok. 41 lat, wraz ze swymi synami: Tolą, Puwwą (Puą), Jobem (Jaszubem) i Szimronem przeprowadził się do Egiptu — w gronie ‛siedemdziesięciu dusz z domu Jakuba’ (Rdz 46:13, 27; Wj 1:1-3; 1Kn 7:1).

Gdy Jakub przed śmiercią udzielał swym 12 synom ojcowskiego błogosławieństwa, do Issachara zwrócił się jako do szóstego z kolei. Powiedział: „Issachar to osioł o mocnych kościach, leżący między dwoma jukami. I zobaczy, że miejsce na odpoczynek jest dobre i że ziemia jest przyjemna; nachyli grzbiet do niesienia ciężarów i będzie podlegał przymusowej pracy niewolniczej” (Rdz 49:14, 15). Wypowiadając to błogosławieństwo, Jakub wskazał nie tylko na pewne cechy i wydarzenia z życia samego Issachara, ale też (podobnie jak w wypadku jego braci) na charakterystyczne cechy i zachowanie plemienia, które w przyszłości, „pod koniec dni”, mieli utworzyć jego potomkowie (Rdz 49:1).

2. Jedno z 12 plemion Izraela; potomkowie Jakuba poprzez jego syna Issachara.

Pierwszy spis ludności przeprowadzony po wyjściu Izraela z Egiptu wykazał, że liczba mężczyzn w tym plemieniu powyżej 20 roku życia, zdolnych do służby wojskowej, wynosiła 54 400 (Lb 1:17-19, 28, 29). Gdy podobny spis przeprowadzono 39 lat później, było ich 64 300, a za panowania Dawida — 87 000 (Lb 26:23-25; 1Kn 7:5). W 1070 r. p.n.e. 200 dowódców z plemienia Issachara przybyło do Hebronu, by uczestniczyć w ustanowieniu Dawida „królem nad całym Izraelem” (1Kn 12:23, 32, 38).

W wielkim obozie na pustkowiu plemię to oraz plemię Zebulona, rodzonego brata Issachara, zajmowały miejsce na wsch. od przybytku, po obu stronach plemienia Judy (Lb 2:3-8). Podczas marszu ten trójplemienny oddział szedł na czele narodu (Lb 10:14-16). Wypowiadając pożegnalne błogosławieństwa, Mojżesz wymienił Issachara razem z Zebulonem (Pwt 33:18), ale kilka lat później, gdy wszystkie plemiona podzielono na dwie grupy i między górami Garizim i Ebal odczytywano zawarte w Prawie błogosławieństwa oraz przekleństwa, Issachar i Zebulon znaleźli się po przeciwnych stronach (Pwt 27:11-13; Joz 8:33-35; zob. EBAL, GÓRA).

W trakcie podziału Ziemi Obiecanej plemieniu Issachara przypadła przez los czwarta część, obejmująca głównie żyzną dolinę Jizreel. Od pn. plemię to graniczyło z terytoriami Zebulona i Naftalego, od pd. z ziemią Manassesa, od zach. z dziedzictwem Aszera, zaś jego wsch. granicę tworzył Jordan. Przy pn. granicy Issachara z Zebulonem wznosiła się góra Tabor, w pd.-zach. części jego terytorium leżało miasto Megiddo, a blisko pd.-wsch. granicy — Bet-Szean. Na obszarze tym znajdowało się sporo miast i osad kananejskich (Joz 17:10; 19:17-23). W tej żyznej dolinie plemię Issachara, zgodnie z błogosławieństwem Mojżesza, ‛radowało się swoimi namiotami’ (Pwt 33:18).

Przyrównanie Issachara do „osła o mocnych kościach” najwyraźniej wskazywało także na charakter wywodzącego się od niego plemienia (Rdz 49:14, 15). Ziemia, którą mu przydzielono, była rzeczywiście „przyjemna” — urodzajna i dobra do uprawy. I jak się wydaje, plemię Issachara chętnie podjęło się związanej z tym ciężkiej pracy, co wynika ze słów „nachyli grzbiet do niesienia ciężarów”. Chociaż więc plemię to nie wyróżniało się szczególnie spośród innych, najwidoczniej zasługiwało na pochwałę za wzięcie na siebie powierzonych mu obowiązków.

Niektóre miasta leżące na terytorium Issachara, m.in. ważne miejscowości Megiddo i Bet-Szean, były enklawami przydzielonymi sąsiedniemu plemieniu Manassesa (Joz 17:11). Inne z kolei wraz z otaczającymi je pastwiskami przypadły Lewitom (Joz 21:6, 28, 29; 1Kn 6:62, 71-73). W późniejszym okresie plemię Issachara przez jeden miesiąc w roku zaopatrywało królewski dwór Salomona (1Kl 4:1, 7, 17).

Do znanych osób z tego plemienia należał Jigal, jeden ze zwiadowców, którzy odradzali Izraelitom wkroczenie do Ziemi Obiecanej (Lb 13:1-3, 7, 31-33). Naczelnikiem Issachara po wyjściu Izraelitów z Egiptu był Netanel (Lb 1:4, 8; 7:18; 10:15), w czasie, gdy naród wchodził do Ziemi Obiecanej — Paltiel (Lb 34:17, 18, 26), a za panowania Dawida — Omri (1Kn 27:18, 22).

Issachara wymieniono wśród plemion, które wsparły sędziego Baraka w walce z wojskami Sysery (Sdz 4:2; 5:15). Później przez 23 lata sędzią Izraela był Tola z tego plemienia (Sdz 10:1, 2). Z Issachara pochodził też Baasza, trzeci władca północnego królestwa po rozpadzie narodu. Ten niegodziwy człowiek zamordował swego poprzednika, żeby zagarnąć tron, na którym potem zasiadał przez 24 lata (1Kl 15:27, 28, 33, 34). Po upływie dwóch stuleci wielu członków plemienia Issachara przybyło do Jerozolimy na święto Paschy, na które zaprosił mieszkańców północnego królestwa judzki król Ezechiasz (2Kn 30:1, 13, 18-20).

W księgach Ezechiela i Objawienia Issachar występuje wśród innych plemion izraelskich; zawarte tam prorocze wizje niewątpliwie mają znaczenie symboliczne (Eze 48:25, 26, 33; Obj 7:7).

3. Lewita będący odźwiernym; siódmy syn Korachity Obed-Edoma. Issacharowi i jego krewnym przydzielono służbę wartowniczą po pd. stronie sanktuarium w Jerozolimie (1Kn 26:1-5, 13, 15).