WAŁ

Nasyp z ziemi lub kamieni, czasem nawet mur, wzniesiony wokół jakiegoś miejsca jako fortyfikacja.

Wał oblężniczy (hebr. soleláh) był pochyłym nasypem z ziemi (a niekiedy z kamieni) wykonanym przez atakujące wojska w celu wprowadzenia taranów lub innych machin oblężniczych przeciw warownemu miastu (2Sm 20:15). Asyryjski król Sancherib usypał wał oblężniczy przeciwko Lachisz. Prace wykopaliskowe wykazały, że wał ten wykonany był głównie z kamieni, połączonych dużą ilością zaprawy. Sancheribowi nie udało się jednak wznieść podobnego wału przeciw Jerozolimie (2Kl 19:32).

Król babiloński Nebukadneccar miał usypać wały oblężnicze przeciwko Jerozolimie i Tyrowi (Jer 6:6; Eze 21:22; 26:7, 8). Oblężenie Jerozolimy zostało proroczo zilustrowane przez Ezechiela, któremu polecono wyryć na cegle szkic tego miasta i usypać wokół wał oblężniczy (Eze 4:1, 2).

W Zachariasza 9:3, 4 wyrażenie „wał obronny” (hebr. macòr) najwyraźniej odnosi się do silnych umocnień Tyru, które składały się z wysokich murów zbudowanych z wielkich kamiennych bloków. Niezwykle silnie ufortyfikowany był też Babilon, który miał ceglane obwarowania zewnętrzne i wewnętrzne (zob. BABILON 1).

Wał obronny (hebr. chel) będący częścią miejskiego systemu umocnień usypywano czasami z ziemi wydobytej podczas kopania fosy wokół miasta. Wał wznoszący się nad fosą w Chacor miał ok. 15 m wysokości, co oznaczało, że jego szczyt znajdował się niemal 30 m ponad dnem fosy. Taki wał obronny stanowił też element fortyfikacji Jerozolimy (Ps 122:7; 48:13; zob. FORTYFIKACJE).

Pomoc od Boga, czyli Jego „wybawienie”, zapewnia niezawodną ochronę, którą można porównać z murami i wałem. Dlatego w Izajasza 26:1 powiedziano, co Jehowa Bóg uczyni dla miasta, najwyraźniej Jerozolimy: „Wybawienie czyni on murami i wałem obronnym”.