Pytania czytelników

● W wydanym w roku 1952 w Ameryce przekładzie Pisma Świętego „Revised Standard Version” boskie imię Jehowa nawet w Pismach Hebrajskich nie widnieje ani razu; z przedmowy do tego wydania z roku 1952 wynika, że zamiast imienia Bożego użyto w nim słowa „Pan”. Czy byłoby więc słuszne, żeby wszędzie tam, gdzie słowo „Pan” odnosi się do Boga, czytać „Jehowa” i w ten sposób przywrócić imieniu Bożemu należne mu miejsce?

Nie, to nie byłoby słuszne. Dlaczego? Przyczyna jest taka: W „Revised Standard Version” (Zrewidowanej Wersji Standardowej, w jęz. ang.), tak samo zresztą jak i w „King James Version” (tzn. w angielskiej Biblii Króla Jakuba, zwanej inaczej Wersją Autoryzowaną), boskie imię Jehowa zostało zastąpione tytułami „PAN” lub „BÓG”, które wydrukowano kapitalikami (czcionkami o kroju dużych liter). Tam, gdzie tytułów „Pan” lub „Bóg” nie podano w takiej postaci, nie są one tłumaczeniem imienia Bożego, Jehowa. Na przykład w pierwszym rozdziale 1 Mojżeszowej tytuł „Bóg” występuje wielokrotnie, ale nie jest on odpowiednikiem imienia Bożego w tekście hebrajskim i dlatego tylko pierwsza litera tego słowa „Bóg” jest duża, a pozostałe są małe. W tekście hebrajskim imię boskie Jehowa występuje po raz pierwszy w drugim rozdziale tej księgi i tam „Revised Standard Version” oddaje je tytułem „PAN”, pisanym kapitalikami. Jednak w 1 Mojżeszowej 15:2 znajduje się wyrażenie „Pan BÓG”, przy czym tytuł „BÓG” pisany jest kapitalikami, a „Pan” nie. Uczyniono tak dlatego, że słowo „BÓG” jest tu odpowiednikiem imienia Bożego, Jehowa, a słowo „Pan” nie.

Tego słowa „Pan” całkiem słusznie użyto w 1 Mojżeszowej 15:2 w odniesieniu do Jehowy, ale jest ono tłumaczeniem hebrajskiego słowa, które się wymawia „Adonai” lub „Adonī’”. Ten wyraz hebrajski znaczy „Władca” lub „Pan” i jest stosowany tylko do Jehowy Boga. Określa on Jehowę Boga jako Tego, który jest Panem i Władcą. Tak więc słowa „Pan BÓG” odpowiadają w tekście oryginalnym hebrajskiemu wyrażeniu „Adonī’ Jehowih’”. Przekłady „American Standard Version” (Amerykańska Wersja Standardowa, ang.) i „New World Translation” (Przekład Nowego Świata, ang.) tłumaczą to wyrażenie na „Pan Jehowa”. W Pismach Hebrajskich zwrot „Adonī’ Jehowih’”, czyli „Pan Jehowa”, występuje ponad trzysta razy, począwszy właśnie od 1 Mojżeszowej 15:2. W samej tylko proroczej księdze Ezechiela wyrażenie „Pan Jehowa” ukazuje się 214 razy, począwszy od Ezechiela 2:4. We wszystkich tych kilkuset wypadkach w „Revised Standard Version” i „King James Version” użyto wypisanego kapitalikami słowa „BÓG” zamiast Jehowa, gdyż nierozsądnie byłoby tłumaczyć ten hebrajski zwrot na „Pan PAN”. — W polskim popularnym przekładzie znanym jako „Biblia Gdańska” przetłumaczono to hebrajskie wyrażenie najczęściej na „Panujący Pan”, a w przekładzie ks. Jakuba Wujka, wydanie drugie, na „Pan Bóg”.

A więc oprócz imienia Jehowa istnieje jeszcze specjalny tytuł: „Adona’i” lub „Adonī’”, który odnosi się do samego Boga i określa Go jako Pana, czyli Władcę. W niektórych miejscach uznanego tekstu hebrajskiego tytuł „Adonī’” występuje samodzielnie, na przykład w Psalmie 68:33 i 136:3, i dlatego w języku polskim słusznie ukazuje się tam słowo „Pan”.

Istnieje jeszcze inny wyraz hebrajski, odnoszący się wyłącznie do Jehowy, mianowicie „ha-Adōn’”. Wyrażenie to poprawnie przetłumaczone zostało na „Pan”. Występuje ono niewiele razy, bo tylko w 2 Mojżeszowej 23:17; 34:23; Izajasza 1:24; 3:1; 10:16, 33; 19:4; Micheasza 4:13 i w Malachiasza 3:1. Nie byłoby więc słuszne, gdyby ktoś czytając ta wersety zastępował tytuł „Pan” boskim imieniem Jehowa.

Poza tym w języku hebrajskim inne wyrażenie odpowiada słowom „Pan Jehowa”, a inne słowom „Jehowa Bóg”. W wielu przekładach Biblii fakt ten został ukryty, ponieważ tłumacze usiłowali zataić imię Boże, posługując się zamiast niego miejscami słowem „PAN”, a w innych miejscach słowem „BÓG”. „Przekład Nowego Świata” („New World Translation”) usuwa całe to zamieszanie w pojęciach, umieszczając imię Boga, Jehowa, wszędzie tam, gdzie ono występuje w tekście hebrajskim, a także tytuł Pan wszędzie, gdzie on się ukazuje w oryginale.

Kiedy w publikacjach Towarzystwa Strażnica cytowane są wersety biblijne z jakiegoś przekładu, w którym imię Boże jest zatajone przez zastąpienie go słowem „Pan” lub „Bóg”, wówczas imię „Jehowa” jest nieraz wstawiane w klamrach po słowie „Pan” lub „Bóg” celem uwydatnienia, o kogo w tym miejscu chodzi. Podobnie też gdy ktoś czyta komuś na głos z takiego przekładu Biblii, który nie zawiera imienia Bożego, to słuszne i uczciwe byłoby przeczytanie danego wersetu lub wersetów tak, jak ich treść oddali tłumacze tego przekładu, a po przeczytaniu słowa „Pan” lub „Bóg” można by dodać wyjaśnienie, że ono odnosi się do Jehowy albo że w pierwotnym tekście hebrajskim w tym miejscu występuje imię Jehowa. Dzięki temu ani piszący ani czytający nie naraża się na zarzut, że mylnie zacytował lub przekręcił jakieś tłumaczenie, które zataja imię Boże, zastępując je innymi słowami.

● Powiedziano mi, że nie należy mówić o „istocie ludzkiej”. Jednakże słowniki podają taką definicję. Jaki jest właściwy pogląd na tę sprawę?

Według współczesnych słowników każde stworzenie ludzkie jest ludzką istotą, ponieważ istnieje, czyli egzystuje. Jednak dr Joseph B. Rotherham w przedmowie do swego przekładu „The Emphasised Bible”, gdzie omawia znaczenie imienia Bożego, Jehowa, wyraża inny pogląd. Ponieważ według dra Rotherhama to imię oznacza, że Jehowa Bóg objawia się w tej czy innej swojej właściwości, ale zawsze jako żyjący, więc dochodzi on do przekonania, że Jehowa jest jedyną Istotą, a wszystkie inne obdarzone zdolnością myślenia egzystencje są tylko stworzeniami. Obecnie już od szeregu lat publikacje Towarzystwa Strażnica przypisują istnienie tylko Jehowie Bogu — właśnie przez wzgląd na podstawowe znaczenie Jego imienia. Z uwagi na znaczenie tego imienia używa się więc w nich słowa „istota” (w znaczeniu „Istota Najwyższa”) jako swego rodzaju tytułu Jehowy, a ludzi określa się jedynie jako stworzenia. W wydawnictwach Towarzystwa w ogóle zaniechano stosowania wyrazu „istota” w odniesieniu do ludzi, żeby tym bardziej uwydatnić zawarte w nim znaczenie samorodnie się w wieczność przedłużającego trwania, które cechuje Jehowę Boga. Jednak jak słusznie zaznaczył pytający, według definicji nowszych słowników stworzenia ludzkie są istotami ludzkimi. Jeżeli ktoś chce się posługiwać tym słowem zgodnie ze znaczeniem, jakie nadają mu współczesne słowniki, może tak czynić, ale jesteśmy przekonani, że w świetle powyższego wyjaśnienia stało się rzeczą zrozumiałą, dlaczego w naszych publikacjach wyraz ten stosuje się tylko do Jehowy Boga.