Balaam — postać legendarna czy historyczna

WEDŁUG biblijnej Księgi Liczb Balaam, syn Beora, był najemnym prorokiem (Liczb, rozdziały 22 do 24). Imię jego występuje w ośmiu różnych księgach biblijnych, między innymi w listach pisarzy chrześcijańskich, Piotra i Judy. Człowiek ten żył w XV stuleciu p.n.e. w dolinie górnego Eufratu. Wynajął się królowi moabskiemu imieniem Balak, który chciał przez niego rzucić przekleństwo na naród izraelski. Czy Balaam był postacią historyczną, czy został po prostu wymyślony przez Żydów?

Jak podano w periodyku Biblical Archaeology Review (z września i października 1985 roku), w środkowej części doliny Jordanu archeolodzy natrafili na godne uwagi znalezisko, z którego wynika, że Balaam naprawdę istniał. Podczas prac wykopaliskowych w Tell Deir Alla, na północ od rzeki noszącej w Biblii nazwę Jabbok, odnaleziono kawałki tynku z napisami w języku starosemickim. Przez kilka ostatnich lat prowadzono żmudne zabiegi, aby ustalić wiek tych szczątków, zestawić je oraz odcyfrować pismo.

Francuski uczony Andre Lemaire wyjaśnił, że znalezisko datowano metodą radiowęglową, po czym oznajmił: „Z badań wynika z dokładnością do 70 lat, że inskrypcje te powstały około 800 roku p.n.e.” Jaka jest ich treść? Oto część tekstu zrekonstruowanego przez Lemaire’a (litery w nawiasach dodano w celu uzupełnienia brakujących fragmentów): „1. Napis [Ba]laama [syna Beo]ra, człowieka, który był jasnowidzem bogów. Oto bogowie przyszli do niego w nocy i [przemówili do] niego 2. tymi sło[wy], i powiedzieli [Balaa]mowi, synowie Beora (...) a on płakał 4. gorzko i lud jego przyszedł do niego, i rz[ekł] Balaamowi, synowi Beora: ‛Dlaczego pościsz i dlaczego płaczesz?’”.

Około 2800 lat temu słowa te były dostępne większości ludzi zapewne jako część dość długiej inskrypcji ściennej. Chociaż ma ona luki, wyraźnie wymienia Balaama. Nawet gdyby powstała w 700 lat po opisanych w niej wydarzeniach, bezsprzecznie potwierdza, że Balaama uważano wówczas za postać historyczną i za proroka.

Wspomniany napis jest o kilkaset lat bliższy odpowiadającym mu faktom biblijnym niż najstarsze dostępne obecnie manuskrypty. Stanowi więc kolejny dowód na to, że Biblia jest wiarogodnym sprawozdaniem historycznym z czasów starożytnych (2 Tym. 3:16, 17).