Dlaczego warto zachęcać dzieci do czytania. Część 2: Ekran czy papier?

Co woli czytać twoje dziecko — wersję drukowaną czy elektroniczną?

Wielu młodych wybrałoby wersję elektroniczną. Książki „nie są (...) w stanie utrzymać uwagi pokolenia nauczonego klikać w następny link albo przewijać do następnej strony w ciągu kilku sekund” — napisała doktor Jean Twenge (iGen, tłum. O. Dziedzic).

Czytanie z urządzenia elektronicznego na pewno ma zalety. Dwudziestoletni John mówi: „W szkole, do której chodziłem, używało się e-booków. Funkcja wyszukiwania pozwalała mi szybko znaleźć informacje, których potrzebowałem”.

Osoby, które korzystają z urządzeń elektronicznych, mają też w zasięgu ręki wiele innych przydatnych narzędzi. Na przykład jednym ruchem palca mogą znaleźć definicję jakiegoś słowa, odtworzyć nagranie albo film czy wyszukać dodatkowe informacje. Ale czy to oznacza, że czytanie wersji drukowanej ma mniejszą wartość?

Niektórzy wolą korzystać z takiej wersji, kiedy chcą zgłębić jakiś temat. Dlaczego?

• Koncentracja. Nastolatek o imieniu Nathan mówi: „Kiedy czytam coś w wersji elektronicznej, często rozpraszają mnie wyskakujące na ekranie reklamy i powiadomienia”.

  Dwudziestoletnia Karen ma podobny problem: „Kiedy czytam coś z telefonu czy tabletu, nieraz bierze mnie pokusa, żeby otworzyć inną aplikację albo zagrać w jakąś grę”.

  Zasada biblijna: ‛Rób jak najlepszy użytek ze swojego czasu’ (Kolosan 4:5).

  Zastanów się: Czy twoje dziecko jest na tyle zdyscyplinowane, żeby się nie rozpraszać, kiedy czyta albo uczy się, korzystając z urządzenia elektronicznego? Jeśli nie, to jak możesz je nauczyć koncentrowania się?

  Wskazówka: Pomóż dziecku zrozumieć, że rozpraszanie się tylko wydłuży odrabianie pracy domowej i zabierze czas, w którym mogłoby się zająć czymś innym.

• Zrozumienie. W pewnej książce zauważono: „Jak pokazują liczne badania, osoby, które czytają wersję elektroniczną, nie rozumieją tekstu tak dobrze, jak osoby, które czytają wersję drukowaną” (N. Schaefer Riley, Be the Parent, Please).

  Jednym z powodów jest to, że ci, którzy korzystają z urządzeń elektronicznych, mają tendencję, by prześlizgiwać się po tekście, zamiast w niego wnikać. W książce Płytki umysł Nicholas Carr pisze: „W sieci (...) pragniemy gromadzić jak najwięcej informacji tak szybko, jak są w stanie się poruszać nasze oczy i palce” (tłum. K. Rojek).

  Oczywiście czasami pobieżne czytanie może się przydawać. „Problem jednak polega na tym, że ten (...) sposób czytania zaczyna dominować” — zauważa Nicholas Carr. W rezultacie twoje dziecko może nabrać zwyczaju przebiegania wzrokiem tekstu, nie rozumiejąc tak naprawdę jego znaczenia.

  Zasada biblijna: „Ze wszystkim, czego nabywasz, nabywaj zrozumienia” (Przysłów 4:7).

  Zastanów się: Jak możesz nauczyć swoje dziecko wnikać w temat bez względu na to, z jakiej wersji korzysta?

  Wskazówka: Zachowuj równowagę. Nie chodzi o to, żeby wybrać między jedną wersją a drugą. Obie mają swoje zalety. Niektóre funkcje w wersji elektronicznej mogą ułatwiać zrozumienie tekstu. Kiedy więc rozmawiasz z dzieckiem o zaletach i wadach czytania z obu wersji, bądź rozsądny. Pamiętaj też, że każde dziecko jest inne.

• Zapamiętywanie. W artykule opublikowanym w czasopiśmie Świat Nauki Ferris Jabr zauważa, że czytanie z urządzeń elektronicznych „wymaga większego wysiłku umysłowego i utrudnia zapamiętywanie”.

  Z kolei kiedy czytamy wersję drukowaną, angażujemy pamięć wzrokową. Tworzymy w głowie swego rodzaju „mapę” i zapamiętujemy, gdzie dany fragment znajduje się na stronie. Działa to jak „zakładka”, do której później możemy wrócić.

  Badacze zauważyli, że ludzie, którzy czytają materiały drukowane, lepiej zapamiętują informacje. Szybciej je sobie przypominają, bo lepiej je przyswoili.

  Zasada biblijna: „Strzeż praktycznej mądrości i umiejętności myślenia” (Przysłów 3:21).

  Zastanów się: Czy twojemu dziecku trudno jest zrozumieć albo zapamiętać to, co przeczytało lub czego się uczyło? Jeśli tak, to jak możesz mu pomóc nabrać dobrych zwyczajów związanych z nauką? Czy pomogłoby mu korzystanie z wersji drukowanej?

  Wskazówka: Weź pod uwagę, czy sposób, w jaki uczy się twoje dziecko, przynosi rezultaty, a nie czy mu odpowiada. Ludzie zazwyczaj przeceniają to, jak dobrze radzą sobie z czytaniem z ekranu.