ROZDZIAŁ TRZECI
Dzień Jehowy — doniosła myśl przewodnia
1, 2. (a) Jaki ważny temat poruszyli w swych księgach wszyscy „prorocy mniejsi”? (b) Jak niektórzy z 12 proroków bezpośrednio wspomnieli o dniu Jehowy?
„BLISKI jest wielki dzień Jehowy. Bliski jest i ogromnie się śpieszy” (Sofoniasza 1:14). Prorocy Boży wielokrotnie ostrzegali przed nadciągającym dniem Jehowy. Zwykle zwracali też uwagę, jak powinno to wpływać na codzienne życie ludzi, ich zasady moralne i postępowanie. Zawsze podkreślali powagę chwili. Jak byś zareagował, gdybyś osobiście słyszał ich orędzie?
2 W trakcie analizy tych 12 proroczych ksiąg przekonamy się, że wszystkie bezpośrednio lub pośrednio mówią o dniu Jehowy.a Zanim więc w następnych rozdziałach rozważymy inne cenne informacje, przyjrzyjmy się najpierw tej myśli przewodniej. Wyrażenie „dzień Jehowy” lub bardzo podobne określenia występują w księgach sześciu proroków. Joel sugestywnie opisał „wielki i napawający lękiem dzień Jehowy” (Joela 1:15; 2:1, 2, 30-32). Amos polecił Izraelitom przygotować się na spotkanie z Bogiem, gdyż „dzień Jehowy” miał dla nich oznaczać ciemność (Amosa 4:12; 5:18). Później Sofoniasz wyrzekł słowa przytoczone w akapicie 1. Tak samo Abdiasz tuż przed zagładą Jerozolimy ostrzegł: „Blisko jest dzień Jehowy przeciwko wszystkim narodom” (Abdiasza 15).
3. Czy kwestię dnia Jehowy poruszali też prorocy po powrocie Żydów z wygnania?
3 Podobnymi sformułowaniami posłużyło się także dwóch proroków posłanych do Żydów w okresie powygnaniowym. Zachariasz mówił o „jednym dniu”, w którym zostaną unicestwione wszystkie narody wyruszające przeciw Jerozolimie. Wyraziście opisał, co przyniesie ten „dzień, znany jako należący do Jehowy” (Zachariasza 12:9; 14:7, 12-15). A Malachiasz ostrzegał lud Boży, iż nadchodzi „wielki i napawający lękiem dzień Jehowy” (Malachiasza 4:1-5).
4. Jak pozostali z 12 proroków nawiązywali do dnia Jehowy?
4 Pozostali z 12 proroków co prawda nie użyli wprost wyrażenia „dzień Jehowy”, lecz do niego nawiązywali. Ozeasz zapowiedział na przykład rozrachunek, jakiego Jehowa dokona z Izraelem, a później też z Judą (Ozeasza 8:13, 14; 9:9; 12:2). Prorocze orędzia często dotyczyły działań podjętych przez Jehowę w czasach starożytnych: Jonasz obwieszczał Jego wyrok wydany na Niniwę, a Micheasz wykazał, co się stanie, gdy Bóg wystąpi przeciw buntownikom (Jonasza 3:4; Micheasza 1:2-5). Także Nahum zapewnił, że Jehowa wywrze pomstę na swoich wrogach (Nahuma 1:2, 3). Habakuk błagał o uczynienie zadość sprawiedliwości i pisał o „dniu udręki” (Habakuka 1:1-4, 7; 3:16). Jednak niektóre fragmenty omawianych ksiąg wyraźnie odnoszą się też do wydarzeń związanych z prawdziwymi chrześcijanami. Na przykład Aggeusz, jeden z proroków powygnaniowych, przepowiedział ‛zakołysanie narodami’ (Aggeusza 2:6, 7). Słowa z Księgi Aggeusza 2:6 przytoczył apostoł Paweł, chcąc pobudzić chrześcijan, by starali się zaskarbić sobie uznanie Boga, zanim zacznie On usuwać niegodziwe „niebiosa” (Hebrajczyków 12:25-29; Objawienie 21:1).
DZIEŃ JEHOWY — CO OZNACZA?
5, 6. Jak prorocy przedstawiają dzień Jehowy?
5 Niewątpliwie warto się zastanowić, jak będzie wyglądał dzień Jehowy, a także czy ma jakiś związek z naszym obecnym życiem i z naszą przyszłością. Z wypowiedzi proroków wynika, że dzień Jehowy to okres, w którym występuje On przeciw swoim wrogom i wykonuje na nich wyrok. To dzień walki. Ten przerażający dzień najwyraźniej będzie dniem niezwykłych zjawisk niebieskich. „Słońce i księżyc ściemnieją, a gwiazdy wstrzymają swój blask” (Joela 2:2, 11, 30, 31; 3:15; Amosa 5:18; 8:9). A co się wydarzy tu, gdzie mieszkamy — na ziemi? Micheasz oświadczył: „Góry stopnieją pod nim [pod Jehową], niziny zaś się rozstąpią — jak wosk pod wpływem ognia, jak wody wylewane na strome miejsce” (Micheasza 1:4). Być może jest to przenośnia, ale na podstawie tych słów możemy wnioskować, że poczynania Boga pociągną za sobą katastrofalne skutki dla ziemi i jej mieszkańców. Oczywiście nie dla wszystkich. Ci sami prorocy zapowiadali obfite błogosławieństwa dla tych, którzy ‛szukają tego, co dobre’, dzięki czemu pozostaną przy życiu (Amosa 5:14; Joela 3:17, 18; Micheasza 4:3, 4).
6 Inni z 12 proroków również kreślą przejmujący obraz dnia Jehowy. Habakuk sugestywnie opisał, jak Jehowa zgruchocze „góry odwieczne” i „wzgórza istniejące przez czas niezmierzony”. Są one trafnym symbolem ludzkich organizacji, które wydają się trwałe (Habakuka 3:6-12). Dzień Jehowy to naprawdę „dzień strasznego gniewu, dzień udręki i uciśnienia, dzień burzy i spustoszenia, dzień ciemności i pomroki, dzień chmur i gęstego mroku” (Sofoniasza 1:14-17).
7. Jaka plaga została przepowiedziana i jak mogą się sprawdzić te słowa?
7 Zwróćmy uwagę, jak przerażający los czeka ludzi walczących z Bogiem! „Gnić będzie ciało człowieka, gdy jeszcze będzie stał na nogach, i oczy mu zgniją w oczodołach, a język zgnije mu w ustach” (Zachariasza 14:12). Bez względu na to, czy zapowiedź ta spełni się w sposób literalny, czy też nie, zwiastuje wielu osobom nieszczęście. Język nieprzyjaciół Bożych zgnije przynajmniej w tym sensie, że ucichnie ich buntownicza mowa. Ich oczy zaś przestaną wyraźnie widzieć cel — wspólny atak na lud Boży.
DLACZEGO BÓG MIŁOŚCI PODEJMUJE TAKIE DZIAŁANIA
8, 9. (a) Co należy wziąć pod uwagę, by zrozumieć, dlaczego Jehowa występuje przeciwko złym? (b) Jaki związek z działaniami Jehowy ma nasza lojalność w codziennych sprawach?
8 Czasami ludzie pytają: „Jak to możliwe, żeby Bóg miłości zesłał na swych nieprzyjaciół taką straszną klęskę? Czy musi tak spustoszyć ziemię? Czyż Jezus nie zachęcał do miłowania swoich wrogów, jeśli chcemy okazać się synami Ojca, który jest w niebiosach?” (Mateusza 5:44, 45). Aby udzielić odpowiedzi na te pytania, warto sięgnąć do początku problemów człowieka. Bóg stworzył dwoje pierwszych ludzi na swój obraz i podobieństwo — byli doskonali. Oni jednak sprowadzili grzech i śmierć na całą rodzinę ludzką, a więc również na nas. W kwestii spornej dotyczącej prawa do sprawowania najwyższej władzy nad ludzkością opowiedzieli się po stronie Szatana Diabła (Rodzaju 1:26; 3:1-19). Potem ten niegodziwiec przez stulecia usiłował dowieść, że człowieka łatwo jest namówić do odwrócenia się od Jehowy. Wiadomo już, że doznał porażki. Jezus Chrystus i wiele innych osób lojalnie służyło Jehowie i wykazało, iż czyni to z miłości (Hebrajczyków 12:1-3). Na pewno potrafiłbyś wymienić mnóstwo takich lojalnych sług Bożych.
9 Co więcej, także twoja postawa ma znaczenie w kwestii spornej — kwestii, która zostanie zamknięta, gdy Jehowa wytępi zło. Na przykład w pewnych księgach „proroków mniejszych” można znaleźć napomnienia skierowane do ludzi, którzy sami żyli w przepychu, a nie troszczyli się o sprawy związane z wielbieniem Jehowy. Prorocy wzywali ich do ‛rozważenia w sercu swych dróg’ i przeobrażenia życia (Aggeusza 1:2-5; 2:15, 18; Amosa 3:14, 15; 5:4-6). Dobitnie im uświadamiali, jak należy postępować. Kto przyjmował te upomnienia, dowodził, że uznaje Jehowę za Władcę i że Szatan jest kłamcą. Wobec takich osób Jehowa okaże się lojalny, gdy będzie unicestwiał swoich wrogów (2 Samuela 22:26).
10. Jak spostrzeżenia Micheasza ukazują kolejną przyczynę, dla której Jehowa wystąpi przeciw złym?
10 Bóg ma jeszcze jeden powód, by przystąpić do działania. Pomyślmy o Judzie w VIII stuleciu p.n.e. Prorokował tam wtedy Micheasz. Utożsamiając się z całym narodem, przyrównał stan tego ludu do winnicy lub sadu po zbiorach, gdy nie ma już winogron ani fig. Właśnie takie okazało się społeczeństwo judzkie — nie było w nim ludzi prostolinijnych. Izraelici ‛łowili’ swych rodaków, ‛czyhali na rozlew krwi’. Przywódcy i sędziowie gonili za zyskiem (Micheasza 7:1-4). Gdybyś wówczas żył, co byś o tym myślał? Niewątpliwie współczułbyś niewinnym ofiarom. O ileż głębsze współczucie odczuwa Jehowa! Uważnie przypatruje się dziś ludziom. I co dostrzega? Widzi, że gnębiciele bezwzględnie wykorzystują, wręcz brutalnie atakują swych bliźnich. Lojalnych jest stosunkowo mało w porównaniu z ludnością świata. Nie ma jednak powodu wpadać w rozpacz. Z miłości do cierpiących Jehowa wymierzy sprawiedliwość (Ezechiela 9:4-7).
11. (a) Co oznacza dzień Jehowy dla tych, którzy boją się Boga? (b) Jak ostrzegawcze orędzie Jonasza wpłynęło na mieszkańców Niniwy?
11 Bez wątpienia więc dzień Jehowy przyniesie zagładę Jego wrogom, a ocalenie tym, którzy się Go boją i Mu służą.b Micheasz zapowiedział, że narody ‛popłyną ku górze domu Jehowy’, w wyniku czego na świecie zapanuje pokój i jedność (Micheasza 4:1-4). Czy w dawnych czasach obwieszczanie dnia Jehowy spotykało się z oddźwiękiem? Nieraz tak. Na przykład gdy Jonasz ogłosił wyrok przeciw Niniwie, niegodziwi, okrutni mieszkańcy tego miasta „uwierzyli Bogu” i „zawrócili ze swej złej drogi”. W rezultacie Jehowa zrezygnował wtedy ze sprowadzenia na nich nieszczęścia (Jonasza 3:5, 10). Orędzie o zbliżającym się dniu wykonania wyroków Bożych naprawdę odmieniło życie Niniwczyków!
JAKI TO MA ZWIĄZEK Z TWOIM ŻYCIEM?
12, 13. (a) Do kogo były skierowane orędzia 12 proroków? (b) Skąd wiemy, że zapowiedzi 12 proroków odnosiły się też do znacznie późniejszego okresu?
12 Ktoś mógłby zaprotestować: „Przecież tamci prorocy żyli i głosili o dniu Jehowy przed wiekami. Co ich orędzia mają wspólnego ze mną?” Rzeczywiście, żyli oni setki lat nawet przed narodzinami Jezusa. Warto jednak przeanalizować znaczenie ich słów w XXI wieku. Jakie praktyczne korzyści możemy czerpać z tego, co mówili o wielkim dniu Jehowy? Istnieje pewien klucz, który pozwala znaleźć zastosowanie tamtych orędzi i odnieść z nich pożytek. Otóż trzeba pamiętać, że te ostrzegawcze proroctwa o dniu Jehowy — wypowiedziane przeciw Izraelowi, Judzie, okolicznym narodom oraz ówczesnym mocarstwom światowym — dokładnie się ziściły!c Asyryjczycy faktycznie najechali Samarię, Juda została spustoszona w 607 roku p.n.e., a sąsiednie wrogie ludy wkrótce także uległy zagładzie. W końcu upadły też takie potęgi, jak Asyria i Babilon — a wszystko to stanowiło spełnienie konkretnych proroctw.
13 Pomyślmy teraz o dniu Pięćdziesiątnicy 33 roku n.e., to znaczy o chwili, gdy od pierwszego spełnienia się wielu owych proroctw upłynęło sporo czasu. Tego dnia apostoł Piotr powiązał wylanie świętego ducha Bożego z proroctwem Joela i przytoczył słowa z jego księgi: „Słońce zamieni się w ciemność, a księżyc w krew, zanim nadejdzie wielki i wspaniały dzień Jehowy” (Dzieje 2:20). Należało zatem oczekiwać dalszego urzeczywistniania się proroctw o dniu Jehowy. Jeśli chodzi o słowa Joela, sprawdziły się po raz drugi w 70 roku n.e., gdy wojska rzymskie obróciły Jerozolimę w perzynę. Z pewnością był to okres ‛ciemności i krwi’!
14, 15. (a) Na jakiej podstawie mówimy, że proroctwa o dniu Jehowy dotyczą żyjących obecnie? (b) Kiedy możemy się spodziewać dnia Jehowy?
14 Ale ostateczne spełnienie zapowiedzi Joela i innych proroków, którzy obwieszczali dzień Jehowy, nastąpi dopiero w przyszłości — ma więc związek z nami, żyjącymi w XXI wieku. Dlaczego tak mówimy? Piotr napominał chrześcijan, by ‛mieli wyraźnie w pamięci obecność dnia Jehowy’. Następnie dodał: „Są jednak nowe niebiosa i nowa ziemia, których oczekujemy zgodnie z jego obietnicą, i w nich ma mieszkać prawość” (2 Piotra 3:12, 13). Zaraz po klęsce Jerozolimy w roku 70 n.e. nie nastały żadne nowe niebiosa (nowy rząd teokratyczny) ani nowa ziemia (społeczeństwo ludzi prawych i podporządkowanych temu rządowi). Realizacja proroctw o dniu Jehowy jest więc jeszcze przed nami. A zatem odnoszą się one do nas, żyjących w teraźniejszych „krytycznych czasach” (2 Tymoteusza 3:1).
15 Obraz dnia Jehowy nakreślony w tych 12 księgach biblijnych nasuwa na myśl słowa Jezusa Chrystusa: „Będzie wielki ucisk, jakiego nie było od początku świata aż dotąd i już nigdy więcej nie będzie”. Jezus oświadczył też, że „natychmiast po” rozpoczęciu się wielkiego ucisku „słońce ściemnieje i księżyc nie da swego światła, i gwiazdy będą spadać z nieba, a moce niebios zostaną wstrząśnięte” (Mateusza 24:21, 29). Dzięki temu łatwiej nam umiejscowić dzień Jehowy w czasie. Jest on już bardzo bliski. Z Biblii wynika, że w wielkim ucisku ulegnie zagładzie „Babilon Wielki”, ogólnoświatowe imperium religii fałszywej. Następnie, w punkcie kulminacyjnym owego ucisku, dzień Jehowy zetrze z powierzchni ziemi wszystkich wrogów Boga (Objawienie 17:5, 12-18; 19:11-21).
16. Jak w ogólnym zarysie spełnią się proroctwa o dniu Jehowy?
16 Świadkowie Jehowy zrozumieli, jak w ogólnym zarysie spełnią się proroctwa o Jego dniu. Odstępcza Jerozolima, zbuntowana Samaria, wrogo usposobieni Edomici, groźni Asyryjczycy i Babilończycy często wyobrażali rozmaite cechy religii fałszywej. Zostanie ona całkowicie zniszczona w pierwszej fazie wielkiego ucisku. Potem, w trakcie „wielkiego i napawającego lękiem dnia Jehowy”, zginą jej symboliczni kochankowie — świat polityki i handlu (Joela 2:31; Objawienie 17:2).
OKAŻ SIĘ GOTOWY
17, 18. (a) Dlaczego Amos zapowiedział „biada” osobom, które „gorąco pragną dnia Jehowy”? (b) Co czeka nieprzygotowanych do dnia Jehowy?
17 Ponieważ proroctwa o wykonaniu wyroku Bożego dotyczą głównie religii fałszywej, niektórzy chrześcijanie mogą sądzić, że oni sami w żadnym razie nie ucierpią. Ale Amos rzekł do Izraelitów coś, co ma praktyczną wartość dla wszystkich: „Biada tym, którzy gorąco pragną dnia Jehowy!” Za życia Amosa niektórzy Izraelici uważali, że dzień Jehowy będzie dla nich oznaczać wyłącznie błogosławieństwa. Wierzyli, iż Bóg podejmie wówczas działania na rzecz swego ludu. ‛Gorąco pragnęli’ tego dnia! Jednak dla zadufanych w sobie dzień Jehowy — jak wyjaśnił dalej Amos — ‛będzie ciemnością, a nie światłem’. Doświadczą oni gniewu Jehowy! (Amosa 5:18).
18 Amos opisał, co spotka takie osoby. Wyobraźmy sobie, że komuś udaje się uciec przed lwem, lecz wpada na niedźwiedzia. W końcu chroni się przed niedźwiedziem we wnętrzu domu. Zdyszany, zamyka za sobą drzwi, opiera się o ścianę — i zostaje ukąszony przez węża! W pewnym sensie taki los czeka tych, którzy nie są należycie przygotowani do dnia Jehowy (Amosa 5:19).
19. W jaki praktyczny sposób powinniśmy się przygotować na nadejście dnia Jehowy?
19 Czy dostrzegasz, jaką praktyczną wartość może mieć ten fragment dla ciebie? Pamiętajmy, że Amos skierował swe słowa do ludzi, którzy należeli do narodu oddanego Bogu. Jednakże określone rzeczy w ich postępowaniu i poglądach wymagały skorygowania. Czy nie byłoby dobrze zastanowić się nad własnym życiem? Czy na pewno jesteśmy przygotowani do tego doniosłego dnia i czy nie powinniśmy dokonać jakichś zmian? Jak można pokazać, że naprawdę jest się gotowym? Oczywiście nie przez zbudowanie schronu, nauczenie się filtrowania wody, zmagazynowanie żywności czy nagromadzenie złotych monet, jak to robią niektórzy ludzie w obawie przed ewentualnym kataklizmem. „Ani ich srebro, ani złoto nie zdoła ich uratować w dniu strasznego gniewu Jehowy” — oświadczył Sofoniasz. A zatem przygotowanie nie polega na zdobyciu dóbr materialnych (Sofoniasza 1:18; Przysłów 11:4; Ezechiela 7:19). Trzeba natomiast być czujnym duchowo i dzień w dzień pokazywać to swoim życiem. Kluczowe znaczenie ma więc właściwy sposób myślenia i odpowiednie uczynki. Na temat takiej postawy Micheasz powiedział: „Ja będę wypatrywał Jehowy. Będę wyczekiwał Boga mego wybawienia” (Micheasza 7:7).
20. Co nie ma wpływu na postawę osób wypatrujących dnia Jehowy?
20 Jeśli przyjąłeś taką postawę i wypatrujesz dnia Jehowy, uwidoczni się to w twoim życiu. Nie będziesz się zamartwiać tym, kiedy ów dzień przyjdzie, ani tym, że już długo czekasz. Wszystkie proroctwa na ten temat spełnią się w chwili wyznaczonej przez Jehowę, nie później. On sam rzekł do Habakuka: „Wizja ta (...) jest jeszcze na czas wyznaczony i dysząc, śpieszy ku końcowi, i nie skłamie. Nawet gdyby się odwlekała [z ludzkiego punktu widzenia], wciąż jej wyczekuj; bo sprawdzi się niezawodnie. [Z Bożego punktu widzenia] nie opóźni się” (Habakuka 2:3).
21. Jakie korzyści możemy odnieść z przeanalizowania dalszych części tej książki?
21 Z tego podręcznika — na podstawie mniej znanej części Biblii, 12 ksiąg „proroków mniejszych” — dowiesz się, jak wyczekiwać Boga wybawienia i jakie przynosi to korzyści. Możesz się spodziewać wielu ciekawych wyjaśnień. Na przykład część 2 wskaże, jak ‛szukać Jehowy i żyć’ (Amosa 5:4, 6). Zawarte tam informacje pomogą ci lepiej poznać Jehowę oraz właściwie zapatrywać się na służbę dla Niego i na robienie w niej postępów. Bez wątpienia pogłębią też twoje zrozumienie osobowości Jehowy. Część 3 jaśniej uświadomi ci wymagania Boże dotyczące traktowania członków rodziny i innych osób, a więc z pewnością również przygotuje cię do wielkiego dnia Jehowy. I w końcu część 4 uwypukli rady proroków co do odpowiedniego sposobu myślenia u progu tego dnia — rady mające zastosowanie także w służbie chrześcijańskiej. Będziesz naprawdę do głębi poruszony tym, co 12 proroków mówiło o przyszłości, jaka może ci przypaść w udziale.
22. Jak chciałbyś zareagować na rady zawarte w księgach 12 proroków?
22 Czy pamiętasz alarmującą wypowiedź Sofoniasza przytoczoną na początku tego rozdziału? (Sofoniasza 1:14). Ogłaszane przez niego orędzie wywołało żywy oddźwięk w sercu młodego króla Jozjasza. Kiedy miał on zaledwie 16 lat, zaczął szukać Jehowy. A w wieku 20 lat przystąpił do tępienia bałwochwalstwa — zgodnie z apelem Sofoniasza skierowanym do mieszkańców Judy i Jerozolimy (2 Kronik 34:1-8; Sofoniasza 1:3-6). Czy ostrzeżenia przed dniem Jehowy skłoniły cię tak jak Jozjasza do dokonania zmian w codziennym życiu? Zobaczmy, jak księgi 12 proroków mogą w tym pomóc każdemu z nas.
a Przed dniem Jehowy ostrzegał też Izajasz, żyjący w tym samym okresie, co pierwsza grupa „proroków mniejszych”; czynił to również Ezechiel, prorokujący jednocześnie z drugą grupą (Izajasza 13:6, 9; Ezechiela 7:19; 13:5; zobacz rozdział 2 tej książki, akapity 4-6).
b Więcej informacji o błogosławieństwach wynikających z dnia Jehowy można znaleźć w księgach: Ozeasza 6:1; Joela 2:32; Abdiasza 17; Nahuma 1:15; Habakuka 3:18, 19; Sofoniasza 2:2, 3; Aggeusza 2:7; Zachariasza 12:8, 9 i Malachiasza 4:2.
c Niektórzy z 12 proroków zapowiadali klęskę więcej niż jednemu narodowi.