AARON

Syn Amrama i Jochebed z plemienia Lewiego, urodzony w Egipcie w 1597 r. p.n.e. Był prawnukiem Lewiego (Wj 6:13, 16-20). Miał starszą siostrę, Miriam, i młodszego o trzy lata brata, Mojżesza (Wj 2:1-4; 7:7). Poślubił Eliszebę, córkę Amminadaba, i miał z nią czterech synów: Nadaba, Abihu, Eleazara i Itamara (Wj 6:23). Zmarł w 1474 r., w wieku 123 lat (Lb 33:39).

Gdy Mojżesz ociągał się z przyjęciem przydzielonego mu zadania, twierdząc, że nie umie płynnie przemawiać, na jego rzecznika przed faraonem Jehowa wyznaczył Aarona, o którym powiedział: „Wiem, że naprawdę potrafi mówić”. Aaron poszedł spotkać się z Mojżeszem na górze Synaj, gdzie dowiedział się o dalekosiężnych zamiarach Bożych dotyczących Izraela i Egiptu, do którego potem obaj wyruszyli (Wj 4:14-16, 27-30).

Odtąd Aaron służył Mojżeszowi „za usta” — przemawiał w jego imieniu do starszych Izraela, a także dokonywał cudownych znaków na dowód tego, że ich orędzia pochodzą od Boga. Kiedy miał 83 lata, pojawił się z Mojżeszem jako jego rzecznik na dworze butnego faraona. Jehowa powiedział później Mojżeszowi: „Oto uczyniłem cię Bogiem dla faraona, Aaron zaś, twój brat, stanie się twoim prorokiem” (Wj 7:1, 7). To właśnie Aaron dokonał pierwszego cudownego znaku przed faraonem i jego kapłanami uprawiającymi magię, a później na polecenie Mojżesza wyciągnął laskę, by wywołać pierwszą z dziesięciu plag (Wj 7:9-12, 19, 20). W trakcie kolejnych plag dalej był posłuszny Bogu i współpracował z Mojżeszem, aż do uwolnienia Izraelitów z niewoli. Pod tym względem dał dobry przykład chrześcijanom, którzy usługują w roli ‛ambasadorów zastępujących Chrystusa, jak gdyby przez nich upraszał Bóg’ (2Ko 5:20; Wj 7:6).

Wygląda na to, że w ciągu 40-letniej wędrówki Izraelitów po pustkowiu Aaron coraz rzadziej występował w charakterze rzecznika Mojżesza, ponieważ ten chyba częściej przemawiał osobiście (Wj 32:26-30; 34:31-34; 35:1, 4). Po trzeciej pladze Mojżesz sam zaczął używać swej laski. A podczas bitwy z Amalekitami Aaron i Chur jedynie podpierali mu ręce (Wj 9:23; 17:9, 12). Na ogół jednak Jehowa dalej przekazywał wskazówki Mojżeszowi i Aaronowi, a z relacji wynika, że obaj wspólnie działali i przemawiali aż do śmierci Aarona (Lb 20:6-12).

Aaron nie dorównywał rangą Mojżeszowi; nie wszedł z nim na szczyt góry Synaj, by otrzymać Prawo, jednak wraz z dwoma synami i 70 starszymi Izraela mógł do niej podejść i ujrzał tam wspaniałą wizję chwały Bożej (Wj 24:9-15). Aarona i jego synów zaszczycono też wzmianką w Prawie, a samego Aarona Bóg wyznaczył na arcykapłana (Wj 28:1-3).

Arcykapłan. Podczas siedmiodniowej uroczystości Mojżesz jako przedstawiciel Boga powierzył Aaronowi święte obowiązki, a jego czterech synów wprowadził na urząd kapłanów. Ubrał Aarona w piękne szaty wykonane ze złota oraz z niebieskiego, purpurowego i szkarłatnego materiału, z naramiennikami i napierśnikiem ozdobionymi różnokolorowymi kamieniami szlachetnymi. Na głowę włożył mu zawój z delikatnego lnu, do którego była przymocowana szczerozłota płytka z wygrawerowanym napisem: „Świętość należy do Jehowy” (Wj 28; Kpł 8:7-9). Następnie namaścił Aarona tak, jak to opisano w Psalmie 133:2, toteż można go było nazwać maszíach, czyli „mesjaszem” (christòs, LXX), „pomazańcem” (Kpł 4:5, 16; 6:22).

Bóg nie tylko ustanowił Aarona nad całym kapłaństwem, ale też zapowiedział, że z jego domu, czyli linii rodowej, będą pochodzić wszyscy przyszli arcykapłani. Jednakże sam Aaron nie otrzymał tego urzędu w dziedzictwie i dlatego apostoł Paweł mógł o nim napisać: „Człowiek nie dostępuje tego zaszczytu sam z siebie, lecz tylko wtedy, gdy zostaje powołany przez Boga, tak jak Aaron. Również Chrystus nie sam siebie otoczył chwałą przez to, iż stał się arcykapłanem, lecz otoczył go chwałą Ten, który w odniesieniu do niego powiedział: ‚Ty jesteś moim synem; ja dzisiaj zostałem twoim ojcem’” (Heb 5:4, 5). Następnie Paweł wyjaśnia, pod jakim względem służba arcykapłańska w Izraelu, pełniona najpierw przez Aarona, obrazowała usługiwanie Chrystusa Jezusa w charakterze większego, niebiańskiego Arcykapłana. Właśnie dlatego arcykapłańskie obowiązki Aarona mają dla nas głębsze znaczenie (Heb 8:1-6; 9:6-14, 23-28).

Jako arcykapłan, Aaron kierował wszystkim, co wiązało się z wielbieniem Boga w przybytku, oraz nadzorował pracę tysięcy usługujących tam Lewitów (Lb 3:5-10). Podczas dorocznego Dnia Przebłagania składał dary ofiarne za grzech kapłanów i innych Lewitów oraz reszty narodu izraelskiego i jedynie on mógł wejść z krwią ofiarną zwierząt do Miejsca Najświętszego przybytku (Kpł 16). Prócz tego tylko on i jego synowie, będący kapłanami, mieli przywilej codziennie spalać kadzidło, ofiarowywać pierwociny zboża oraz wykonywać wiele innych czynności związanych z wielbieniem Boga (Wj 30:7, 8; Kpł 23:4-11; Łk 1:8-11). Ale dzięki swemu namaszczeniu Aaron został uświęcony, czyli oddzielony do jeszcze innych obowiązków. Miał uczyć naród Słowa Bożego (Kpł 10:8-11; Pwt 24:8; Mal 2:7). Zarówno on, jak i każdy z jego następców usługiwał w roli głównego przedstawiciela Króla, Jehowy. Z okazji uroczystości państwowych nakładał kosztowne szaty, a na lniany zawój „lśniącą płytkę” ze złota. Nosił też napierśnik zawierający Urim i Tummim, za pomocą których mógł na ważne dla narodu pytania otrzymać od Jehowy odpowiedź twierdzącą lub przeczącą, choć za życia Mojżesza, Bożego pośrednika, chyba nie korzystano z tej możliwości (Wj 28:4, 29, 30, 36; zob. ARCYKAPŁAN).

Oddanie Aarona dla prawdziwego wielbienia zostało szybko wystawione na próbę, gdy jego dwóch synów, Nadab i Abihu, zbezcześciło urząd kapłański i poniosło za to śmierć z rąk Boga. Biblia podaje: „Aaron zaś milczał”. Kiedy on i jego dwaj pozostali przy życiu synowie dowiedzieli się, że nie mają opłakiwać tych zmarłych, ‛postąpili zgodnie ze słowem Mojżesza’ (Kpł 10:1-11).

Aaron jako arcykapłan niemal przez 40 lat reprezentował przed Jehową 12 plemion. Gdy Izrael wędrował po pustkowiu, przeciwko władzy Mojżesza i Aarona wybuchł poważny bunt. Na jego czele stanął Korach z plemienia Lewiego oraz Rubenici Datan, Abiram i On. Jehowa sprawił, że ziemia się rozstąpiła i pochłonęła namioty i rodziny Koracha, Datana i Abirama, a na samego Koracha i 250 towarzyszących mu buntowników spadł ogień (Lb 16:1-35). Potem całe zgromadzenie zaczęło szemrać przeciwko Mojżeszowi i Aaronowi; gdy więc Bóg zesłał plagę, Aaron okazał wielką wiarę i odwagę — posłusznie wyszedł z kadzielnicą i ‛stojąc między martwymi a żywymi’, dokonywał przebłagania za lud, aż plaga została powstrzymana (Lb 16:46-50).

Wówczas Bóg polecił umieścić w przybytku 12 lasek, po jednej z każdego plemienia, a na lasce plemienia Lewiego napisać imię Aarona (Lb 17:1-4). Kiedy następnego dnia Mojżesz wszedł do namiotu Świadectwa, zobaczył, że laska Aarona okryła się pąkami i kwiatami i wydała dojrzałe migdały (Lb 17:8). W ten sposób Jehowa wykazał ponad wszelką wątpliwość, że do służby kapłańskiej wybrał Lewitów z rodziny Aarona, a jego samego na arcykapłana. Od tego czasu prawo domu Aarona do kapłaństwa już nigdy nie było poważnie kwestionowane. Okrytą pąkami laskę Aarona umieszczono w Arce Przymierza jako „znak dla synów buntu”, ale gdy oni umarli, a naród wszedł do Ziemi Obiecanej, przestała spełniać swoje zadanie i najwyraźniej została stamtąd wyjęta (Lb 17:10; 1Kl 8:9; 2Kn 5:10; Heb 9:4).

Dlaczego Aaron nie został ukarany za zrobienie złotego cielca?

Mimo uprzywilejowanej pozycji Aaron popełniał błędy. W czasie pierwszego 40-dniowego pobytu Mojżesza na górze Synaj „lud zebrał się (...) wokół Aarona i powiedział do niego: ‚Wstań, uczyń nam boga, który pójdzie przed nami, bo jeśli chodzi o tego Mojżesza, męża, który nas wyprowadził z ziemi egipskiej, naprawdę nie wiemy, co się z nim stało’” (Wj 32:1). Aaron przystał na prośbę tych buntowników i z ich pomocą wykonał złoty posąg cielca (Wj 32:2-6). Kiedy później stanął przed Mojżeszem, podał marną wymówkę (Wj 32:22-24). Ale Jehowa nie wskazał go jako głównego winowajcę, lecz powiedział do Mojżesza: „Teraz więc zostaw mnie, żeby zapłonął przeciwko nim mój gniew i żebym ich wytracił” (Wj 32:10). Kwestia odpowiedzialności za ten czyn została rozstrzygnięta, gdy Mojżesz wykrzyknął: „Kto jest po stronie Jehowy? Do mnie!” (Wj 32:26). Na wezwanie to zareagowali wszyscy synowie Lewiego — niewątpliwie także Aaron — i wytracili 3000 bałwochwalców, prawdopodobnie prowodyrów tego buntu (Wj 32:28). Potem jednak Mojżesz przypomniał pozostałym Izraelitom, że i oni nie są bez winy (Wj 32:30). A zatem nie tylko Aaron skorzystał z miłosierdzia Bożego. Późniejszym postępowaniem dowiódł, że bałwochwalstwa nie poparł sercem, lecz uległ presji buntowników (Wj 32:35). Jehowa mu przebaczył i nie zrezygnował z powierzenia mu urzędu arcykapłana (Wj 40:12, 13).

Aaron lojalnie popierał swego młodszego brata — przedstawiciela Bożego — w wielu trudnych sytuacjach. Jednakże wkrótce po tym, jak został przez niego wprowadzony na urząd arcykapłański, nierozważnie przyłączył się do swej siostry, Miriam, i razem z nią zaczął krytykować Mojżesza za poślubienie Kuszytki oraz kwestionować jego wyjątkową pozycję przed Jehową Bogiem, oznajmiając: „Czyż Jehowa mówił tylko przez Mojżesza? Czyż nie mówił także przez nas?” (Lb 12:1, 2). Jehowa zadziałał bardzo szybko. Wezwał całą trójkę przed namiot spotkania i surowo skarcił Aarona i Miriam za to, iż lekceważą człowieka, którego wybrał. Ponieważ tylko Miriam została dotknięta trądem, więc niewykluczone, że to ona była inicjatorką tego wystąpienia, Aaron zaś znów okazał słabość i uległ namowie swej siostry. Gdyby poniósł identyczną karę, to według prawa Bożego przestałby się nadawać na arcykapłana (Kpł 21:21-23). Swego właściwego nastawienia serca dowiódł tym, że natychmiast przyznał się do winy i prosił o wybaczenie ich głupiego postępowania, a także błagał Mojżesza, by wstawił się za trędowatą Miriam (Lb 12:10-13).

Innym grzechem Aaron obciążył się wspólnie z Mojżeszem. W Meriba niedaleko Kadesz dostarczyli Izraelitom wody, ale ponieważ nie uświęcili i nie uczcili przy tym Boga, żaden z nich nie dostąpił zaszczytu wprowadzenia tego narodu do Ziemi Obiecanej (Lb 20:9-13).

Pierwszego dnia miesiąca Ab w 40 roku po wyjściu z Egiptu Izraelici obozowali przy granicy Edomu, pod górą Hor. Za kilka miesięcy mieli przekroczyć Jordan, ale już bez 123-letniego Aarona. Z polecenia Jehowy Aaron, jego syn Eleazar oraz Mojżesz wspięli się na oczach całego obozu na szczyt owej góry. Tam Mojżesz zdjął z Aarona kapłańskie szaty i ubrał w nie Eleazara, który miał przejąć urząd arcykapłana. Potem Aaron umarł. Prawdopodobnie został tam pogrzebany przez brata i syna, a Izraelici opłakiwali go przez 30 dni (Lb 20:24-29).

Warto zauważyć, że w wypadku każdego z trzech omówionych potknięć Aaron najwyraźniej nie był prowodyrem niewłaściwego postępowania, lecz raczej wdawał się w nie pod wpływem okoliczności lub presji otoczenia. Zwłaszcza w pierwszej sytuacji powinien był zastosować zasadę zawartą w przykazaniu: „Nie wolno ci iść za tłumem w złych celach” (Wj 23:2). Mimo to dalsze księgi Pisma Świętego mówią o nim z szacunkiem, a Syn Boży podczas życia na ziemi uznawał służbę kapłanów z rodu Aarona (Ps 115:10, 12; 118:3; 133:1, 2; 135:19; Mt 5:17-19; 8:4).

Kapłani pochodzący od Aarona. W 1 Kronik 12:28 (w niektórych przekładach 12:27) i 27:17 w Biblii poznańskiej pojawia się określenie „Aaronici”. (W hebr. tekście masoreckim w tych miejscach po prostu występuje imię „Aaron”. Septuaginta [wyd. Lagarde’a] wspomina w 1 Kronik 12:27 o „synach Aarona”). Nie ulega wątpliwości, że imię „Aaron” zostało tu użyte jako rzeczownik zbiorowy (tak jak niekiedy imię „Izrael”) i oznacza dom Aarona lub jego męskich potomków żyjących w czasach Dawida, którzy pochodzili z plemienia Lewiego i usługiwali jako kapłani (1Kn 6:48-53). W Przekładzie Nowego Świata powiedziano: „A Jehojada był wodzem synów Aarona, z nim zaś było trzy tysiące siedmiuset” (1Kn 12:27). Słowo „synów” dodano w celu dokładnego wyrażenia sensu tego tekstu.