POMNIK

Kolumna, płyta, budowla lub inny obiekt wzniesiony dla upamiętnienia jakiejś osoby albo jakiegoś szczególnego wydarzenia. W Biblii wspomniano o kilku takich obiektach, choć nie zawsze nazwano je pomnikami.

W 1781 r. p.n.e. Jehowa ukazał się w nocnej wizji Jakubowi i potwierdził, że jest on objęty przymierzem Abrahamowym. Aby upamiętnić to wydarzenie, Jakub wziął kamień, który służył mu za podgłówek, ‛postawił go jako słup i polał oliwą’. Miejsce to nazwał Betel (Rdz 28:10-19). Jakieś 20 lat później w górzystym regionie Gilead Jakub i Laban zawarli przymierze pokoju, a na pamiątkę tej ugody ustawili słup i usypali kopiec z kamieni (Rdz 31:25, 44-52). Kiedy Jehowa wprowadzał Izraelitów do Ziemi Obiecanej (1473 p.n.e.), w miejscu, gdzie przekroczyli Jordan, ustawiono dwa pomniki: jeden na środku koryta rzeki, a drugi na jej zach. brzegu, w Gilgal. Miały one upamiętniać cudowne przejście przez rzekę. Gdyby później synowie zapytali o znaczenie tych pomników, ojcowie mieli im opowiedzieć, czego Jehowa dokonał dla swego ludu (Joz 4:4-9, 20-24).

Po zwycięstwie nad Amalekitami król Saul ‛wzniósł sobie pomnik [hebr. jad]’ (1Sm 15:12). Hebrajskie słowo jad, na ogół tłumaczone na „ręka”, może również oznaczać „pomnik”, gdyż jak podniesiona ręka przykuwa wzrok i uwagę, tak też pomnik kieruje uwagę ludzi na określoną sprawę czy osobę.

Pomnik (hebr. jad) Absaloma miał postać kolumny, jak wiele innych obiektów tego typu. Absalom wzniósł go na Nizinie Królewskiej niedaleko Jerozolimy, uzasadniając to słowami: „Nie mam syna, aby zachowała się pamięć o moim imieniu” (2Sm 18:18). Dziś jednak oprócz tego, co mówi Biblia, nic więcej nie wiadomo o tym pomniku ani o miejscu, gdzie się znajdował. Nie należy go mylić z tzw. grobem Absaloma w dolinie Kidron, który wbrew tradycyjnej nazwie pochodzi z czasów grecko-rzymskich (zob. ABSALOM).

Eunuchowie, podobnie jak Absalom, nie mają nadziei na potomstwo, które by zachowało pamięć o nich. Ale jeśli w przeciwieństwie do Absaloma będą wierni Jehowie i nie dopuszczą się zdrady, to otrzymają „coś lepszego od synów i córek”, gdyż Bóg obiecał: „Dam im w moim domu i w obrębie moich murów pomnik [hebr. jad] oraz imię (...). Imię im dam po czas niezmierzony, takie, które nie zostanie usunięte” (Iz 56:4, 5; por. Prz 22:1).

Pamiątkowy charakter miały również kamienie nagrobne, takie jak ten na „grobowcu męża prawdziwego Boga”, który przepowiedział, co Jozjasz uczyni z ołtarzem w Betel (2Kl 23:16-18; 1Kl 13:1, 2).