NAUCZYCIEL PUBLICZNY

Człowiek wykształcony w jakiejś dziedzinie, który publicznie naucza innych. Określenie „nauczyciel publiczny” jest tłumaczeniem greckiego grammateús. W Biblii poznańskiej użyto wyrażenia „nauczyciel Pisma”, w przekładzie Wujka „uczony nauczyciel”, a w Przekładzie Współczesnym „nauczyciel”. Z przypisu do Mateusza 13:52 i 23:34 w Przekładzie Nowego Świata wynika, że chodzi o „człowieka uczonego”. To samo greckie słowo zwykle jest oddawane przez „uczony w piśmie”, ale tam, gdzie wyraźnie mowa o uczniach Jezusa, Przekład Nowego Świata posługuje się sformułowaniem „nauczyciel publiczny” — dla odróżnienia ich od członków żydowskiego ugrupowania religijnego.

Kiedy Jezus przebywał na ziemi, uczonymi w piśmie (grammateís) nazywano obeznanych z Prawem Mojżeszowym nauczycieli ludu, których poglądy były jednak skażone człowieczymi tradycjami i naukami pogańskimi. W ich wypadku określenie „uczeni w piśmie” nie wiązało się z pierwotną funkcją przepisywaczy, lecz było raczej tytułem wyróżniającym ich jako klasę.

Jezus przyszedł, aby dać świadectwo prawdzie. W celu rozgłoszenia dobrej nowiny o Królestwie Bożym przygotował swych uczniów do roli nauczycieli przekazujących ogółowi wiedzę o tym Królestwie. Nazywając ich nauczycielami publicznymi, podkreślił rangę ich funkcji i znaczenie dawania posłuchu ich naukom; każdego z nich przyrównał do człowieka uczonego, posiadającego prawdziwy skarbiec, z którego może czerpać (Mt 13:52). Rozesłał ich po Izraelu, ale tamtejsi uczeni w piśmie nie poznali się na skarbach udostępnianych przez Boga za ich pośrednictwem. Co więcej, przeciwstawiali się temu publicznemu nauczaniu i mieli udział w biczowaniu, prześladowaniu i uśmierceniu Jezusa (a także posłanych przez niego nauczycieli publicznych), dowodząc w ten sposób, że sami są fałszywymi nauczycielami. Mimo to osoby wyuczone przez Jezusa pozyskały wśród Izraelitów i innych narodów wielu uczniów, którzy z kolei też stali się publicznymi nauczycielami Słowa Bożego (Mt 23:34; 28:19, 20).

Dopóki obowiązywało Prawo, powinność publicznego nauczania spoczywała na Lewitach (Kpł 10:11; Pwt 17:10, 11; 2Kn 17:7-9). Publicznymi nauczycielami ludu Bożego byli jego przywódcy: Lewita Mojżesz, jako pośrednik przymierza Prawa, a po nim Jozue z plemienia Efraima (Pwt 4:1; 34:9; Joz 8:35). Na podstawie Prawa nauczali także sędziowie i wierni królowie, gdy prowadzili postępowanie sądownicze lub przewodniczyli narodowi w sprawach związanych z wielbieniem (1Kl 8:1-61; 2Kl 23:2).

Wybitnym nauczycielem publicznym był kapłan Ezdrasz, który z poparciem Nehemiasza wdrożył program nauczania izraelskich repatriantów z Babilonu. Czytał Prawo i zorganizował Lewitów do wypełniania ich obowiązków polegających na ‛pouczaniu ludu’ przez ‛objaśnianie prawa’, ‛wykładanie jego sensu’ i ‛podawanie, jak rozumieć to, co czytano’ (Neh 8:1-9).