Jednoznaczne rozpoznanie Mesjasza

 1. (a) Jakie proroctwo nadziei podał Bóg na samym początku? (b) Dlaczego należałoby bezbłędnie rozpoznać Mesjasza?

NA SAMYM początku, zaraz po upadku człowieka w Edenie, Bóg wypowiedział proroctwo nadziei. Obiecał, że pojawi się Nasienie, które nieprzyjacielowi Bożemu zmiażdży głowę. (1 Mojż. 3:15) Następnie rozszerzał tę obietnicę i krzepił starożytnych mężów wiary przez podawanie dalszych informacji o tym Nasieniu, a w końcu zaznaczył, że owym Nasieniem będzie Ten, który po hebrajsku miał być nazywany Mesjaszem. W tymże Mesjaszu miały nadzieję pokładać narody. A pokładanie nadziei i ufności w nim, to znaczy we właściwym, prawdziwym Mesjaszu, jest sprawą życia lub śmierci. Wynikałoby z tego, że powinniśmy bezbłędnie rozpoznać Mesjasza, aby nasza nadzieja nie okazała się omylną, narażając nas na rozczarowanie i utratę zbawienia. Mieli bowiem pojawiać się również fałszywi mesjasze.

 2. (a) W jaki sposób Bóg umożliwił nam takie jednoznaczne rozpoznanie Mesjasza? (b) Jakie zgotował sposoby rozpoznania go i na który z nich pragniemy tu zwrócić uwagę?

² Bóg umożliwił takie bezbłędne rozpoznanie za pomocą swego Słowa, Biblii. W przedchrześcijańskich Pismach Hebrajskich opisał setki szczegółów, to jest warunków, którym Mesjasz musiał sprostać, i zadań, które miał spełnić. Wszystko to miało tak się zazębiać i przeplatać, że prawdopodobieństwo wystąpienia w tej roli oszusta, któryby się potrafił z nich wywiązać, sięgało rzędu jednego do paru miliardów i było praktycznie niemożliwe, a w gruncie rzeczy nawet faktycznie niemożliwe, gdyż sprawami kierował wielki Bóg Wszechmocny, który też zadbał o to, aby można było jednoznacznie rozpoznać Jego obiecanego Mesjasza. Przygotował wiele sposobów rozpoznania, włącznie z rodowodem, miejscem, wydarzeniami, sposobem przebiegu wydarzeń i czasem ich wystąpienia. W tym artykule pragniemy zwrócić uwagę czytelnika zwłaszcza na jeden z nich, mianowicie czas, który zresztą łączy się również z innymi czynnikami, takimi jak miejsce i wydarzenia.

 3. Do czego szczere rozpatrzenie tej sprawy powinno skłonić ludzi nie dowierzających Biblii oraz wyznawców religii żydowskiej?

³ Tych, którzy nie wierzą, że Biblia jest Księgą natchnioną, szczere rozweżanie tej sprawy powinno przynajmniej skłonić do tego, by odtąd zaglądać do Słowa Bożego z większym respektem. Wyznawcy religii żydowskiej, którzy wierzą w Słowo Boże, jak również żywią przekonanie, iż prorocy Boży nie mogli kłamać i nie kłamali, poczują się zmuszeni do ponownego przeegzaminowania stanowiska, jakie ich religia zajmuje w kwestii przyjścia Mesjasza.

 4. (a) Kto zanotował proroctwo, mające zasadnicze znaczenie w kwestii rozpoznania Mesjasza? (b) Co przepowiadało to proroctwo?

⁴ Proroctwo, o jakim tu mowa, zostało podane przez proroka Daniela, który zdobył sobie wielkie uznanie u Boga. Słowo Boże wymienia go wśród ludzi, których niezłomna wierność odznaczyła się najwyższą jakością. W natchnieniu napisał on w dziewiątym rozdziale swej księgi, a wierszach od 24 do 27, co następuje:

„Siedemdziesiąt tygodni wyznaczono dla ludu twego i dla świętego grodu twojego, dopóki się nie powstrzyma przestępstwa i nie zapieczętuje grzechu, i nie zgładzi nieprawości, dopóki się nie sprowadzi sprawiedliwości wiecznej, nie przypieczętuje widzenia i proroka, i nie namaści świętości najświętszej. A tak wiedz i rozumiej: Od wypowiedzenia słowa, by dokonać odbudowy Jeruzalem, aż do pomazańca [Mesjasza, BG] wodza — tygodni siedem i tygodni sześćdziesiąt dwa: i będą odbudowane plac i rów, ale w czasach nader trudnych. A po tygodniach sześćdziesięciu dwóch zostanie zgładzony pomazaniec, i nie ma mu nic [wszakże mu to nic nie zaszkodzi, BG] ... Miasto i świątynia zginie z wodzem, który ma przyjść [Miasto i świątynię zburzy lud wodza, który przyjdzie, Wk, uw. marg.], i koniec jego pośród zalewu; i aż do końca wojna, postanowione spustoszenie. Mocnym uczyni przymierze dla wielu przez tydzień jeden, a w połowie tygodnia położy kres ofiarom krwawym i bezkrwawym. I będzie na skrzydle świątyni obrzydłość spustoszenia i trwać będzie aż do wykończenia; a to, co postanowione, rozleje się nad spustoszeniem.” — BT.

 5. (a) Jakie ustalenia okazują się w związku z tym proroctwem sprawą najważniejszą? (b) Z czego wynika, że wspomniane siedemdziesiąt tygodni ma znaczenie symboliczne?

⁵ Po zapoznaniu się z tym proroctwem widać wyraźnie, że mamy tu do czynienia z prawdziwym klejnotem, jeśli chodzi o sprawę ustalenia tożsamości Mesjasza, oraz że kwestią najważniejszą jest stwierdzenie, kiedy rozpoczęło się siedemdziesiąt tygodni i jak długo te prorocze tygodnie trwały. Od razu wypada powiedzieć, że gdyby to miały być literalne tygodnie po siedem dni każdy, wtedy narzucałby się wniosek, że Mesjasz przyszedł ponad dwadzieścia cztery stulecia temu za czasów panowania mocarstwa perskiego i przeminął przez nikogo nie rozpoznany. Przy tym nie spełniłyby się też setki dalszych szczegółów wyłuszczonych w Biblii. A zatem wynika stąd, że siedemdziesiąt tygodni ma znaczenie symboliczne, że oznaczają one znacznie dłuższy okres czasu. Kiedy się ten okres rozpoczął i zakończył?

 6. (a) Od jakiej chwili należy liczyć początek owego okresu? (b) Co więc trzeba najpierw ustalić? (c) Jaki król i w którym roku wydał rozporządzenie o odbudowie Jeruzalem?

⁶ W wyżej przytoczonym proroctwie Daniela wiersz 25 nadmienia, że wyznaczony okres, który by dokładnie wskazał rok pojawienia się na ziemi obiecanego Nasienia niewiasty Bożej, czyli Mesjasza, miał biegnąć od czasu, gdy weszło w życie rozporządzenie o odbudowie Jeruzalem. Do określenia, kiedy ten dekret został wydany i kiedy go wprowadzono w życie, niezbędne jest ustalenie, który król go wydał, oraz stwierdzenie, w którym roku ów król zaczął panować, gdyż ogłoszenie rozporządzenia nastąpiło w dwudziestym roku władzy tego króla. Nehemiasz pisze nam o tym: „Gdy w miesiącu Nisan dwudziestego roku panowania króla Artakserksesa wykonywałem swój urząd, wziąłem wino i podałem królowi.” (Neh. 2:1, BT) Wtedy to Nehemiasz przedstawił królowi opłakany stan Jeruzalem i poprosił o upoważnienie do udania się tam w celu odbudowania miasta. Rozmowa ta odbyła się w roku 455 p.n.e., a owym królem był Artakserkses Perski, jak to poniżej zostanie wykazane na podstawie faktów historycznych.

CZTEREJ KRÓLOWIE POPRZEDZAJĄCY ARTAKSERKSESA

 7. Jacy trzej królowie panowali w Persji przed tym królem, który miał ‚pobudzić wszystkich przeciw królestwu greckiemu’?

⁷ W księdze Daniela 11:1 wspomniano o Dariuszu Medzie, a wiersz 2 zawiera proroctwo, że będzie po nim panowało trzech królów reprezentujących Persję, i następnie czwarty, który zgromadzi większe bogactwa niż pozostali i który „pobudzi wszystkich przeciw królestwu greckiemu”. Trzecim królem był Dariusz I (Pers), który zaczął panować nad mocarstwem perskim w roku 522 p.n.e. Między nim a Dariuszem Medem było dwóch królów: Cyrus Pers i Kambyzes, syn Cyrusa. W roku 490 p.n.e. Dariusz zarządził drugi najazd perski na Grecję. Wojska perskie znacznie przewyższały liczbą siły Ateńczyków, niemniej jednak pod Maratonem, już na terenie Grecji, Persowie zostali pobici. Król Dariusz zamierzał po raz trzeci wyprawić się przeciw Grecji, ale zmarł w roku 486 p.n.e., zanim zdołał zakończyć przygotowania.

 8. (a) Kto był czwartym z królów wspomnianych przez Daniela? (b) Jaki wydał on dekret w sprawie Żydów? (c) Dlaczego ze słów Księgi Estery 9:32 do 10:3 wynika, że panowanie Kserksesa musiało się jeszcze rozciągać na rok 474 p.n.e.?

⁸ Potem powstał czwarty z królów wspomnianych przez Daniela i podejmował dalsze, jeszcze większe wysiłki zmierzające do podboju Grecji. W niektórych nowożytnych przekładach Biblii jest on wymieniony jako Kserkses. (Estery 1:1-3, BT, uw. marg.)a W innych tłumaczeniach Biblii nazwany jest Aswerusem, co odpowiada tekstowi hebrajskiemu. Skoro Aswerus jest równoznaczny z Kserksesem, to rozpoczął panowanie w grudniu roku 486 p.n.e. Król Kserkses I o tyle wiąże się z kwestią rozpatrywanych siedemdziesięciu tygodni z proroctwa Daniela, że był ojcem króla Artakserksesa, który wydał dekret o odbudowie Jeruzalem. (Neh. 1:1; 2:1, 7, 8) Ponadto Kserkses I był tym władcą, który udzielił Żydom prawa do obrony przed wymordowaniem przez wrogów. Premierem rządu z ramienia Kserksesa był wówczas krewny Estery, żydowskiej małżonki Kserksesa, mianowicie Mardocheusz, który też ustanowił dla Żydów pamiątkowe święto Purim, czyli Losów, przypadające na czternasty i piętnasty dzień dwunastego miesiąca księżycowego, Adara (luty/​marzec). (Estery 9:20, 21) Kserkses panował wtedy dwunasty rok (Estery 3:7), a panowanie jego musiało się rozciągnąć także na rok trzynasty, obejmując najmniej część roku 474 p.n.e., gdyż po wydaniu słynnego dekretu Kserksesa miały jeszcze miejsce inne wypadki, o których podaje księga Estery 9:32 do 10:3.

„Zarządzenie tedy Estery ustaliło obchód tych purym i zostało spisane w księdze. Król Aswerus [Kserkses, AT] nałożył podatek na ziemię i na wyspy morskie. Wszystkie czyny dotyczące jego potęgi i waleczności, oraz szczegóły co do wielkości Mardocheusza, dla której go wywyższył król, czyż nie są one zapisane w księdze Kronik królów medyjskich i perskich? Mardocheusz bowiem Judejczyk był drugim po królu Aswerusie, poważany pomiędzy Judejczykami, lubiany ze strony mnóstwa braci jego, pragnący dobra dla swego narodu i zapewniający pokój całemu plemieniu swojemu.” — Kr.

 9. Kiedy Persowie najechali Grecję po raz trzeci i jaki był tego wynik?

⁹ Trzeci najazd na Grecję nastąpił przed dwunastym rokiem panowania Kserksesa. Po przebyciu Hellespontu w roku 480 p.n.e. zaborcze oddziały Kserksesa, znacznie przewyższające liczebnie Greków, zostały pokonane dzięki taktyce ateńskiego wodza Temistoklesa. Wielkie straty po stronie Persów spowodowała opóźniająca akcja Greków w Termopilach, po której uległa zniszczeniu ponad połowa floty Kserksesa. W następnym roku Grecy zadali klęskę armii perskiej, pozostawionej na miejscu pod dowództwem jednego z najzdolniejszych generałów. Tego samego dnia resztki floty perskiej zostały rozbite niedaleko przylądku Mykale w Azji Mniejszej. Persowie nigdy już więcej nie przedsięwzięli inwazji na Grecję. Tym sposobem w roku 479 p.n.e., w ósmym roku panowania Kserksesa, powstrzymane zostały wysiłki czwartej potęgi światowej, zmierzające do wkroczenia w głąb Europy. Mimo to mocarstwo perskie utrzymywało jeszcze panowanie nad światem przez półtora stulecia.

POCZĄTEK PANOWANIA ARTAKSERKSESA

10. (a) Jakie dowody historyczne będą tu przedstawione? (b) Na czyj dwór zmienne koleje życia zawiodły greckiego wodza Temistoklesa?

¹⁰ Przedstawimy teraz dowody historyczne, poświadczające, że panowanie Artakserksesa rozpoczęło się w roku 474 p.n.e.: Temistokles, chociaż odniósł takie zwycięstwa i wydatnie przyczynił się do wzmocnienia obrony Greków, to jednak później zaczął tracić zaufanie ludu. W końcu został oskarżony o zdradzieckie rokowania z Persami. Uszedł do Azji Mniejszej i został ogłoszony zdrajcą, a jego mienie uległo konfiskacie. Czytamy natomiast, że został życzliwie przyjęty przez Persów:

W końcu uciekł się pod opiekę dworu perskiego, gdzie się spotkał z wielką przychylnością ze strony panującego monarchy, Artakserksesa Długorękiego. Poważnie zaangażował się w plany opanowania Grecji przez Persów, w czym obiecał Artakserksesowi pomagać, gdy (...) według niektórych doniesień zażył truciznę. — „The Encyclopedia Americana”, wydanie z r. 1929, tom 26, str. 507.

11. Na jakiej podstawie można ustalić, ze Temistokles przybył do Azji Mniejszej w roku 473 p.n.e.?

¹¹ Zbiegły Temistokles zmarł w Azji Mniejszej za panowania Artakserksesa. Według roczników lub kroniki Diodora Sycylijskiego, greckiego historyka z pierwszego wieku przed naszą erą, śmierć Temistoklesa przypada na rok 471 p.n.e. Musiał on przybyć do Azji Mniejszej w roku 473 p.n.e., co wynika z następujących danych: Po przyjeździe do Azji Mniejszej wysłał do króla Artakserksesa list z prośbą o posłuchanie, ale zarazem dopraszał się jednego roku zwłoki na naukę mowy perskiej, po czym mógłby się stawić przed Artakserksesem i wyłożyć mu pewne plany dotyczące podboju Grecji. Prośba została przyjęta przez Artakserksesa i pod koniec tego roku Temistokles zjawił się na jego dworze.

12. Jak różni historycy potwierdzają poprzedni wniosek?

¹² Grecki historyk Tucydydes z Aten, który żył współcześnie z panowaniem Artakserksesa Persa, podaje, że wódz Temistokles uciekł z ojczyzny do Azji (to jest Persji), gdy Artakserkses dopiero co „niedawno wstąpił na tron”. — Zobacz Księgę 1 dzieł Tucydydesa, rozdział 137.

Nepos, rzymski historyk z pierwszego wieku p.n.e., popiera doniesienie Tucydydesa, pisząc: „Wiem, że większość historyków podaje, iż Temistokles dostał się do Azji za panowania Kserksesa, ale ja bardziej niż innym zawierzam Tucydydesowi, gdyż on jeden spośród wszystkich, którzy o tym okresie pisali, był w czasie najbliższy Temistoklesowi i pochodził z tego samego miasta. Tucydydes powiada o nim, że przeszedł do Artakserksesa.” — Nepos: „Temistokles”, rozdział 9.b

13. Co na ten temat pisali: Hieronim oraz niemiecki uczony Hengstenberg?

¹³ Hieronim w swym dziele pt. Euzebiusz umiejscawia przybycie Temistoklesa do Azji w czwartym roku 76 Olimpiady (chodzi o czteroletnie okresy, których początek sięga roku 776 p.n.e.), to znaczy właśnie w roku 473 p.n.e. Ponadto niemiecki uczony Ernst Hengstenberg podaje, że panowanie Artakserksesa zaczęło się w roku 474 p.n.e.

14. Jaką datę można więc przyjąć za pierwszy rok panowania Artakserksesa?

¹⁴ Na podstawie tych danych historycznych możemy ustalić bardzo ważną datę: pierwszy rok panowania Artakserksesa. Skoro bowiem „niedawno wstąpił na tron”, gdy w roku 473 p.n.e. Temistokles przybył do Azji, potwierdza to inne doniesienia, w myśl których Artakserkses wstąpił na tron królewski w roku 474 p.n.e.

KIEDY ROZPOCZĘŁO SIĘ SIEDEMDZIESIĄT TYGODNI

15. (a) Czy można już określić początek okresu proroczego, wspomnianego w Księdze Daniela 9:24-27? (b) Na jaką porę roku przypadał miesiąc Kislew, w którym Nehemiasz otrzymał wieści o Jeruzalem?

¹⁵ Jeżeli teraz chodzi o początek okresu proroczego, wspomnianego w Księdze Daniela 9:24-27, to Nehemiasz nie pozostawia żadnych wątpliwości. Według kalendarza, którym się posługiwał Nehemiasz, rok rozpoczynał się w miesiącu Tiszri (wrzesień/​październik, tak samo jak według istniejącego dziś cywilnego kalendarza żydowskiego), a dobiegał końca w miesiącu Elul (sierpień/​wrzesień), który traktowano jako dwunasty miesiąc roku. Miesiąc Kislew, w którym Nehemiasza doszły wieści o krytycznej sytuacji Żydów i pożałowania godnym stanie miasta Jeruzalem, był trzecim z kolei po miesiącu Tiszri i przypadał częściowo na listopad, a częściowo na grudzień. Nehemiasz podaje (Neh. 1:1, 2, Kr):

„W miesiącu kislew, roku dwudziestego, gdym przebywał na zamku w Suzie, przybył Hanani, jeden z moich braci, wraz z ludźmi z Judei. Wypytywałem się ich o Judejczyków ocalonych, którzy pozostali z niewoli, oraz o Jeruzalem.”

16. (a) Na który rok według kalendarza gregoriańskiego przypadał dwudziesty rok panowania Artakserksesa? (b) Jakie przedstawiono tu dowody chronologiczne na poparcie poprzedniej odpowiedzi?

¹⁶ Na który rok według aktualnie przez nas używanego kalendarza gregoriańskiego przypadałby ten dwudziesty rok panowania Artakserksesa? Oto zestawienie dowodów chronologicznych: Kserkses zaczął panować w grudniu roku 486 p.n.e. Ponieważ doniesienie z Księgi Estery opiera się na rachubie czasu, przy której rok rozpoczyna się wiosną (miesiącem Nisanem — marzec/​kwiecień), więc pierwszy rok panowania Kserksesa skończył się według tego kalendarza na przełomie lutego i marca roku 485 p.n.e. (Estery 9:1) Dwunasty rok panowania Kserksesa biegł od marca lub kwietnia roku 475 do lutego lub marca roku 474 p.n.e. Możliwe, że Kserkses żył jeszcze nieco dłużej niż do końca dwunastego roku swojej władzy królewskiej (to znaczy, jak wyżej wspomniano, poza miesiąc Adar /luty-marzec roku 474/), wobec czego rozpocząłby także rok trzynasty. Artakserkses zajął jego miejsce w tym samym roku 474. Ale dla Nehemiasza rok kalendarzowy rozpoczynał się jesienią (miesiącem Tiszri — wrzesień/​październik), wobec czego za początek panowania Artakserksesa uważał okres roczny biegnący od miesiąca Tiszri roku 475 do Tiszri 474 roku p.n.e.c (Neh. 1:1; 2:1) Zatem dwudziesty rok panowania Artakserksesa trwał od miesiąca września lub października roku 456 do sierpnia bądź września roku 455 p.n.e.

17. (a) Jak Nehemiasz zareagował na otrzymane złe wieści o Jeruzalem? (b) Co wynikło z przedstawienia tej sprawy królowi?

¹⁷ Nehemiasz, gorliwy sługa Jehowy Boga, żywo interesował się prawdziwym wielbieniem w Jeruzalem, to znaczy tam, gdzie Jehowa umieścił swe imię. Usłyszawszy złe wieści o tamtejszej sytuacji, modlił się do Jehowy, pragnąc się przyczynić do okazania temu miastu pomocy. W miesiącu Nisan, siódmym miesiącu kalendarza księżycowego, to jest według rachuby Nehemiasza w tym samym dwudziestym roku władzy Artakserksesa (albo na przełomie marca i kwietnia roku 455 przed naszą erą) Nehemiasz podczas pełnienia funkcji podczaszego miał sposobność przedstawienia królowi swojej troski, przy czym też udało mu się zdobyć jego przychylność dla tej sprawy, jak o tym podaje: „Gdy w miesiącu Nisan dwudziestego roku panowania króla Artakserksesa wykonywałem swój urząd, wziąłem wino i podałem królowi.” Po rozmowie „król, gdy podałem mu termin, raczył mnie wyprawić”. (Neh. 2:1, 6, BT) Nehemiasz działał bez zwłoki.

18. Odkąd należy liczyć okres siedemdziesięciu tygodni lat?

¹⁸ Tak jak siedemdziesięcioletni okres spustoszenia Jeruzalem zakończył się wtedy, gdy dekret Cyrusa wszedł w życie po przybyciu Żydów na miejsce w celu założenia fundamentów świątyni, tak też okres siedemdziesięciu tygodni lat powinien być liczony od czasu, gdy dekret Artakserksesa wszedł w życie, to znaczy odkąd do Jeruzalem przybył Nehemiasz wraz z innymi Żydami i odkąd kazał wznowić odbudowę murów miejskich. Przekonajmy się więc, kiedy rzeczywiście wprowadzono w czyn rozporządzenie o wzniesieniu tego miasta.

19. (a) Kiedy Nehemiasz dotarł do Jeruzalem? (b) Jakie jego przedsięwzięcia oznaczają, że kilka dni później dekret Artakserksesa wszedł w życie? (c) Jakie wypowiedzi historyków potwierdzają, że dwudziestym rokiem panowania Artakserksesa był rok 455 p.n.e.?

¹⁹ Podróż z Suzy, zimowej stolicy królewskiej, do Jeruzalem wymagała około czterech miesięcy, wobec czego Nehemiasz przybył do celu gdzieś na początku jedenastego miesiąca Ab. Wypoczywał i odbywał narady przez trzy dni, sprawdziwszy jeszcze nocą stan murów miejskich, a następnie wydał polecenie rozpoczęcia budowy. Mógł wtedy być trzeci lub czwarty dzień miesiąca Ab, czyli 26-27 albo 27-28 lipca roku 455 p.n.e., przy czym nadal trwał dwudziesty rok panowania Artakserksesa.d (Neh. 2:11-18) Właśnie ta data wyznacza nam chwilę, od której należy liczyć czas podany w owym tak ważnym proroctwie Daniela. Wtedy to wszedł w życie dekret o odnowie i odbudowaniu Jeruzalem.e

CZAS TRWANIA I KONIEC SIEDEMDZIESIĘCIU TYGODNI

20. (a) Jak niektóre przekłady oddają słowa z Daniela 9:24-27, pomagając nam do zrozumienia czasu trwania tych tygodni? (b) Do jakiego roku doprowadza nas to proroctwo?

²⁰ Co się tyczy czasu trwania proroczych tygodni, to warto zwrócić uwagę na fakt, że szereg przekładów Biblii oddaje wyrażenie z Księgi Daniela 9:24-27 przez: „siedemdziesiąt tygodni lat”.f Chodziło więc o siedemdziesiąt „tygodni” po siedem lat każdy, czyli 490 (70 x 7) lat. Mesjasz miał się pojawić po upływie 69 (7+62) tygodni lat. Do jakiejże daty doprowadza nas to proroctwo o przyjściu Mesjasza Wodza, skoro należy liczyć od roku 455 p.n.e.

[Tabela]

21. (a) Co wydarzyło się nad Jordanem w roku 29 n.e.? (b) Dlaczego Jezus poprzednio nie mógł być nazwany Mesjaszem? (c) Jaki interesujący fakt potwierdza dokładność i tej rachuby czasu? (d) Kiedy rozpoczęto i kiedy zakończono budowę murów jeruzalemskich w roku 455 p.n.e.?

²¹ Zatem w roku 29 n.e. słusznie należało oczekiwać pojawienia się Mesjasza. Historia dowodzi, że właśnie wtedy wystąpił na widownię Jezus, że dał się ochrzcić Janowi w wodach Jordanu oraz że duch święty zstąpił z nieba, aby go namaścić albo pomazać i tym sposobem uczynić Mesjaszem, czyli Chrystusem, co znaczy „Namaszczony” lub „Pomazaniec”. Poprzednio, do czasu namaszczenia go duchem świętym, był on sobie człowiekiem Jezusem, ale nie można go było nazywać Pomazańcem. Namaszczeniu jego dawał świadectwo Jan, a ponadto zaświadczył o tym również Jehowa za pomocą symbolicznego gołębia oraz swego własnego głosu słyszanego z niebios. (Łuk. 3:1, 2, 21-23) Interesującym szczegółem uwypuklającym dokładność tej rachuby czasu jest fakt, że rok, od którego biegnie 69 tygodni, rozpoczął się nie w miesiącu Nisan, ale w miesiącu Tiszri — tym samym, w którym też Jezus został ochrzczony i namaszczony. O dacie rozpoczęcia budowy murów można się dowiedzieć z doniesienia zawartego w Księdze Nehemiasza 6:15, które podaje: „Mur dokończono dwudziestego piątego dnia miesiąca Elul [który był miesiącem dwunastym], za pięćdziesiąt dwa dni.” (Wk) Miesiąc Ab, poprzedzający w stosunku do Elula, miał trzydzieści dni, a zatem dzieło budowy musiano rozpocząć w czwartym dniu miesiąca Ab, czyli 27-28 lipca 455 roku p.n.e., a skończyć 16-17 września roku 455 p.n.e., nadal jeszcze w dwudziestym roku panowania Artakaerksesa.

22. Dlaczego można powiedzieć, że od roku 455 p.n.e. rozpoczął się okres łaski Bożej wobec Syjonu?

²² Proroctwo Daniela okazało się niewątpliwą prawdą, gdyż rok 455 p.n.e., który był dwudziestym rokiem panowania władcy perskiego Artakserksesa Długorękiego, faktycznie był znamiennym rokiem, rozpoczynającym okres łaski Bożej wobec Syjonu. Należy on do najwybitniejszych momentów historii, bo od niego biegnie sześćdziesiąt dziewięć tygodni lat wiodących ku wystąpieniu na jaw dawno obiecanego Nasienia niewiasty Bożej, Mesjasza. — Dan. 9:25.

23. (a) Jakie zadanie spełniało proroctwo Daniela przez stulecia? (b) Czy Żydzi rzeczywiście oczekiwali Mesjasza? (c) Jak dokładnie sprawdziło się proroctwo Daniela w części dotyczącej ostatniego tygodnia lat?

²³ Owo znamienne proroctwo Daniela ponad 400 lat służyło za światło przewodnie. Co więcej: tak dla narodu żydowskiego, jak i dla nas dzisiaj, stanowiło ono jedną z najistotniejszych wskazówek do rozpoznania Mesjasza. Przed upływem 483 lat spełniło się proroctwo o zwiastunie i Żydzi usłyszeli Jana Chrzciciela, zapowiadającego pojawienie się Mesjasza. Faktem jest, że Żydzi, wniknąwszy w treść proroctw — w tym również proroctwa Daniela — oraz obserwując dzieło Jana Chrzciciela, istotnie wyglądali ukazania się Mesjasza Wodza. W Ewangelii według Łukasza 3:15 czytamy: „Lud oczekiwał, i wszyscy w sercach swych rozważali, czy też Jan może nie jest Chrystusem.” Zgodnie z proroctwem Daniela pośrodku ostatniego tygodnia lat, czyli po trzy i półrocznej służbie kaznodziejskiej, Jezus został zgładzony. Zmarł na palu męki dnia 14 Nisana, w środku roku księżycowego rozpoczynającego się jesienią, w miesiącu Tiszri. Po upływie dalszego trzy i półrocznego okresu zakończył się również ten siedemdziesiąty tydzień lat, mianowicie w chwili namaszczenia Korneliusza, pierwszego poganina, jaki miał zostać członkiem ciała Chrystusowego, czyli być zaliczony w poczet pomazańców. — Izaj. 40:3; Mat. 3:3; Dan. 9:24.

24. Jaki jedyny wniosek pozostaje po logicznym rozpatrzeniu zdolności przewidywania i mocy wprzęgniętej w dzieło spełnienia takiego proroctwa?

²⁴ Jeżeli człowiek rozsądny przemyśli, jak wielka zdolność przewidywania i jak potężna moc musiała współdziałać w doprowadzeniu do urzeczywistnienia się takiego proroctwa, które przecież dotyczy nie tylko poszczególnych osób, lecz całych narodów, to nie pozostaje mu nic innego jak tylko przyznać, że Jezus Chrystus jest Mesjaszem, lub przynajmniej żywo zająć się jeszcze bardziej wnikliwym zbadaniem tej sprawy. Kto naprawdę pragnie życia, ten tak postąpi, bo właśnie Mesjasz jest tym Nasieniem niewiasty Bożej i Nasieniem Abrahamowym, które zwalczy nieprzyjaciół Boga. Poza tym za jego pośrednictwem zapewnią sobie błogosławieństwa wszystkie rodziny na ziemi, które okażą wiarę w tego namaszczonego Króla i Wodza, Syna wszechmocnego Boga Jehowy, i które staną się jego naśladowcami. — 1 Mojż. 22:17, 18. (B-36)

[Przypisy]

Dowodząc dalej, że panowanie Artakserksesa rozpoczęło się w r. 474 p.n.e., Hengstenberg pisze na stronie 395: „Krueger (...) umiejscawia śmierć Kserksesa w roku 474 lub 473, a ucieczkę Temistoklesa w roku następnym.” Na stronie 399 Hengstenberg mówi o „51-letnim panowaniu Artakserksesa”, podczas gdy grecki historyk Ctezjasz z piątego wieku p.n.e. oblicza, że Artakserkses panował tylko 42 lata.

Hengstenbsrg wyraża pogląd, iż możliwe jest zaistnienie pomyłki w Kanonie Ptolemeusza przy wzmiance o 21-letnim panowaniu Kserksesa; uzasadnia to w ten sposób, że gdy Ptolemeusz zestawiał swą listę królów na podstawie doniesień dawniejszych kronikarzy, mógł pomylić greckie ia z ka, które dla Greków oznaczało odpowiednio liczby 11 i 21.

Podobnie arcybiskup James Ussher z Irlandii (1581-1656), będący także kronikarzem, utrzymuje (na stronie 131 swego dzieła „Annales Veteris et Novi Testamentorum” pod nagłówkiem: „Mocarstwo perskie” — w wydaniu z r. 1650), że Artakserkses Długoręki wstąpił na tron perski w roku 474 p.n.e., ale ustalona przez niego data nie została uwzględniona w komentarzach biblijnych. Głośni autorzy, Vitringa (1659-1722) i Krueger (1838), zgadzają się z Ussherem co do tego, by datę wstąpienia Artakserksesa na tron perski umieszczać w roku 474 p.n.e.