„Co będzie znakiem twej obecności?”
„Kiedy się to stanie oraz co będzie znakiem twej obecności i zakończenia systemu rzeczy?” (MATEUSZA 24:3, NW).
1, 2. Co dowodzi, że ludzie interesują się przyszłością?
WIĘKSZOŚĆ ludzi interesuje się przyszłością. Czy ty również? W książce Szok przyszłości profesor Alvin Toffler zwrócił uwagę na „rozpowszechnienie się organizacji badających przyszłość”. Dalej napisał: „Zostały stworzone takie instytuty badawcze [zajmujące się prognozowaniem przyszłości] (...); w Anglii, Francji, we Włoszech i w Stanach Zjednoczonych pojawiły się futurologiczne czasopisma, rozpowszechniły się wykłady uniwersyteckie na temat prognozowania”. Toffler przyznał jednak na koniec: „Oczywiście nikt nie może ‚znać’ przyszłości w jakimkolwiek absolutnym sensie”.
2 W książce Signs of Things to Come (Znaki rzeczy przyszłych) powiedziano: „Chiromancja, wróżenie z kryształowej kuli, astrologia, wróżenie z kart, I Czing — wszystkie te mniej lub bardziej zawiłe metody mają dać pewne wyobrażenie o tym, co każdemu z nas może zgotować przyszłość”. Zamiast jednak uciekać się do takich ludzkich sposobów, powinniśmy zwrócić się ku sprawdzonemu źródłu — ku Jehowie.
3. Dlaczego wiedzy o przyszłości należy szukać u Boga?
3 Ten prawdziwy Bóg oznajmił: „Jak pomyślałem, tak się dzieje, i jak postanowiłem, tak się staje” (Izajasza 14:24, 27; 42:9). Jehowa faktycznie potrafi udzielić ludziom informacji na temat przyszłych wydarzeń, przy czym nierzadko posługuje się do tego swymi ziemskimi przedstawicielami. Jeden z nich napisał: „Jahwe-Pan nie czyni niczego bez objawienia swego zamierzenia swym sługom, prorokom” (Amosa 3:7, 8, Biblia poznańska; 2 Piotra 1:20, 21).
4, 5. (a) Dlaczego Jezus może udzielić informacji na temat przyszłości? (b) Jakie złożone pytanie zadali mu apostołowie?
4 Największym prorokiem Bożym był Jezus Chrystus (Hebrajczyków 1:1, 2). Zwróćmy uwagę na jedno z jego kluczowych proroctw, w którym przepowiedział wydarzenia rozgrywające się obecnie wokół nas. Wyjawił w nim także, co nastąpi wkrótce, gdy niegodziwy system dobiegnie kresu, a Bóg zastąpi go ziemskim rajem.
5 Jezus dowiódł, iż naprawdę jest prorokiem (Marka 6:4; Łukasza 13:33; 24:19; Jana 4:19; 6:14; 9:17). Nic więc dziwnego, że gdy siedział z apostołami na Górze Oliwnej, skąd rozpościerał się widok na Jeruzalem, ci zapytali go o przyszłe wydarzenia: „Kiedy się to stanie oraz co będzie znakiem twej obecności i zakończenia systemu rzeczy?” (Mateusza 24:3, NW; Marka 13:4).
6. Jaki związek zachodzi między 24 rozdziałem Ewangelii według Mateusza, 13 rozdziałem Marka i 21 rozdziałem Łukasza oraz jaka kwestia powinna nas żywo zainteresować?
6 Zarówno to pytanie, jak i odpowiedź Jezusa możemy znaleźć w 24 rozdziale Ewangelii według Mateusza, 13 rozdziale Marka i 21 rozdziale Łukasza.a Sprawozdania te nie są identyczne, ale pod niejednym względem się uzupełniają. Na przykład tylko Łukasz wspomina o ‛zarazach’, które miały się pojawić „miejscami” (Łukasza 21:10, 11; Mateusza 24:7, NW; Marka 13:8).b Nasuwa się tutaj pytanie: Czy Jezus zapowiedział jedynie wydarzenia mające się rozegrać za życia jego słuchaczy, czy chodziło mu również o nasze czasy i o to, co nam przyniesie przyszłość?
Apostołowie pragną się dowiedzieć
7. Co szczególnie ciekawiło apostołów, ale jaki zakres nadał swej odpowiedzi Jezus?
7 Na kilka dni przed śmiercią Jezus oznajmił, że Bóg odrzucił Jeruzalem, stolicę Żydów. Zarówno to miasto, jak i jego wspaniała świątynia miały zostać zburzone. Niektórzy apostołowie zapytali więc Jezusa o ‛znak jego obecności i zakończenia systemu rzeczy’ (Mateusza 23:37 do 24:3, NW). Bez wątpienia myśleli przede wszystkim o systemie żydowskim i o Jeruzalem, nie zdawali sobie bowiem sprawy, jak wielki zasięg będą miały przyszłe wydarzenia. Ale udzielając im odpowiedzi, Jezus wybiegł myślą daleko poza to, co rozegrało się do roku 70 n.e., w którym Rzymianie spustoszyli Jeruzalem (Łukasza 19:11; Dzieje 1:6, 7).
8. Jakie wydarzenia zapowiedział Jezus?
8 Jak się dowiadujemy z trzech sprawozdań ewangelicznych, Jezus wspomniał o powstaniu narodu przeciw narodowi i królestwa przeciw królestwu, o brakach żywności, trzęsieniach ziemi, strasznych zjawiskach oraz znakach na niebie. W okresie od wypowiedzenia tych słów przez Jezusa (33 n.e.) do zburzenia Jeruzalem (66-70 n.e.) mieli się pojawić fałszywi prorocy i fałszywi mesjasze. Żydzi mieli prześladować chrześcijan, rozgłaszających orędzie otrzymane od Jezusa.
9. Jak proroctwo Jezusa spełniło się w I wieku n.e.?
9 Powyższe elementy znaku rzeczywiście się uwidoczniły, co potwierdził historyk Józef Flawiusz. Napisał, że przed ofensywą Rzymian fałszywi mesjasze wzniecili bunt. Judeę oraz inne tereny nawiedziły straszliwe trzęsienia ziemi. W wielu częściach cesarstwa rzymskiego wybuchły wojny. Czy wystąpiły większe klęski głodu? Owszem (porównaj Dzieje 11:27-30). A co z dziełem głoszenia o Królestwie? Kiedy w roku 60 lub 61 Paweł skierował list do Kolosan, „nadzieja związana z tą dobrą nowiną” o Królestwie Bożym rozprzestrzeniła się szeroko na terenie Afryki, Azji i Europy (Kolosan 1:23, NW).c
„WTEDY” nadejdzie koniec
10. Dlaczego powinniśmy zwrócić uwagę na greckie słowo toʹte i co ono oznacza?
10 Jezus przedstawił wydarzenia poniekąd w pewnej kolejności. Powiedział: „Ta Ewangelia o królestwie będzie głoszona (...) I wtedy nadejdzie koniec”. W Ewangelii według Mateusza 24:14 słowo „wtedy” jest odpowiednikiem greckiego przysłówka toʹte.d Znawcy greki nazywają go „wskazującym przysłówkiem czasu” i podają, że jest używany do „wprowadzenia czegoś, co zdarzy się później”, lub do „wprowadzenia następnego z kolei wydarzenia”. Jezus więc zapowiedział, że najpierw będzie wykonywane dzieło głoszenia o Królestwie, a wtedy (potem lub następnie) miał nadejść „koniec”. O jaki koniec mu chodziło?
11. Jak Jezus skierował uwagę na wydarzenia ściśle związane z zagładą Jeruzalem?
11 Pierwszym spełnieniem proroctwa Jezusa były wydarzenia rozgrywające się przed końcem systemu żydowskiego. W ciągu tych trzydziestu lat faktycznie wystąpiły wojny, trzęsienia ziemi, braki żywności i inne elementy znaku zapowiedzianego przez Jezusa. Począwszy jednak od Ewangelii według Mateusza 24:15, Marka 13:14 i Łukasza 21:20 czytamy o wydarzeniach, które miały ścisły związek z nadciągającą zagładą i bezpośrednio ją poprzedzały (zwróć uwagę na pojedynczą linię przerywaną w tabeli).
12. Jak wojska rzymskie spełniły słowa z Mateusza 24:15?
12 Kiedy w 66 roku wybuchło powstanie żydowskie, wojska rzymskie pod wodzą Cestiusza Gallusa wyruszyły przeciw Jeruzalem i otoczyły to święte miasto Żydów (Mateusza 5:35). Mimo ich kontrataków Rzymianie wdarli się do stolicy. W ten sposób stanęli w „miejscu świętym”, zgodnie z zapowiedzią Jezusa zanotowaną w Ewangelii według Mateusza 24:15 i Marka 13:14. Wówczas nastąpiło coś zaskakującego. Armia rzymska niespodziewanie zwinęła oblężenie. Chrześcijanie natychmiast zrozumieli, iż spełnia się proroctwo Jezusa, a dzięki wycofaniu się wojsk mogą opuścić Judeę i uciec w góry leżące po drugiej stronie Jordanu. Historia potwierdza, że faktycznie tak postąpili.
13. Dzięki czemu chrześcijanie mogli usłuchać ostrzeżenia Jezusa i uciec?
13 Skoro jednak Rzymianie odstąpili od Jeruzalem, to dlaczego należało z niego uchodzić? Ponieważ zgodnie ze słowami Jezusa wydarzenia te stanowiły dowód, iż „spustoszenie [tego miasta] jest bliskie” (Łukasza 21:20). Właśnie — spustoszenie. Jezus zapowiedział ‛ucisk, jakiego nie było od początku i nigdy nie będzie’. W roku 70, czyli mniej więcej trzy i pół roku później, Jeruzalem rzeczywiście doznało „wielkiego ucisku” ze strony wojsk rzymskich dowodzonych przez Tytusa (Mateusza 24:21; Marka 13:19). Ale dlaczego Jezus oznajmił, iż będzie to ucisk większy od wszystkich innych, zarówno wcześniejszych, jak i późniejszych?
14. Dlaczego można powiedzieć, że w roku 70 na Jeruzalem spadł „wielki ucisk”, jakiego nigdy wcześniej nie było i jaki nigdy się już nie powtórzył?
14 W roku 607 p.n.e. Jeruzalem zostało zburzone przez Babilończyków, a w obecnym stuleciu także było świadkiem straszliwych walk. Niemniej w roku 70 n.e. nastał wyjątkowo wielki ucisk. Podczas pięciomiesięcznej kampanii wojennej żołnierze Tytusa zadali Żydom dotkliwą klęskę. Około 1 100 000 zabili, a prawie 100 000 wzięli do niewoli. Ponadto zrównali z ziemią Jeruzalem. Oznaczało to, że żydowski system religijny, w którym świątynia pełniła rolę ośrodka wielbienia i który kiedyś cieszył się uznaniem Bożym, nieodwracalnie dobiegł kresu (Hebrajczyków 1:2). Wydarzenia z roku 70 faktycznie można nazwać ‛uciskiem, jakiego [w tym mieście, narodzie i systemie] nie było od początku świata i nigdy nie będzie’ (Mateusza 24:21).e
Proroctwo zapowiada wiele dalszych wydarzeń
15. (a) Co według zapowiedzi Jezusa miało się dziać po ucisku, który dotknął Jeruzalem? (b) Do jakiego wniosku dotyczącego spełnienia się proroctwa Jezusa prowadzą nas słowa z Mateusza 24:23-28?
15 Jednakże zapowiedź Jezusa nie dotyczyła jedynie ucisku z I wieku. Z Biblii wynika, że po nim miało się jeszcze wiele wydarzyć, na co wskazuje słowo toʹte, czyli „wtedy”, użyte w Ewangelii według Mateusza 24:23 i Marka 13:21. Czego zatem należało się spodziewać w okresie od roku 70? Po udręce, która spadła na system żydowski, miało powstać jeszcze więcej fałszywych mesjaszów i fałszywych proroków (porównaj Marka 13:6 z 13:21-23). Historia poświadcza, iż postacie takie rzeczywiście pojawiały się w ciągu stuleci po zburzeniu Jeruzalem w roku 70, ale nie zdołały zwieść ludzi mających wyostrzony wzrok duchowy i wyczekujących „obecności” Chrystusa (Mateusza 24:27, 28, NW). W każdym razie taki rozwój wydarzeń po wielkim ucisku z roku 70 stanowi pierwszą wskazówkę, iż Jezus wybiegł myślą poza tamtą udrękę, będącą jedynie wstępnym urzeczywistnieniem jego proroctwa.
16. Jaki dodatkowy element proroctwa Jezusa znajdujemy w Łukasza 21:24 i jakie ma on znaczenie?
16 Jeżeli porównamy Ewangelie według Mateusza 24:15-28 i Marka 13:14-23 z Ewangelią według Łukasza 21:20-24, znajdziemy drugi dowód na to, że Jezus zapowiedział coś więcej niż zburzenie Jeruzalem. Przypomnijmy, iż tylko Łukasz wspomniał o zarazach. Również jedynie on kończy tę część proroctwa Jezusa słowami: „Jerozolima będzie deptana przez pogan, aż czasy pogan [„wyznaczone czasy narodów”, NW] przeminą” (Łukasza 21:24).f Deptanie Jeruzalem, wyobrażającego Królestwo Boże, rozpoczęło się w roku 607 p.n.e., gdy Babilończycy obalili ostatniego króla izraelskiego (2 Królewska 25:1-26; 1 Kronik 29:23; Ezechiela 21:30-32). W Ewangelii według Łukasza 21:24 Jezus wskazał, iż sytuacja taka miała się utrzymywać dopóty, dopóki nie nadejdzie pora, by Bóg ponownie ustanowił Królestwo.
17. Jaki mamy trzeci dowód na to, że proroctwo Jezusa wybiegało w daleką przyszłość?
17 A oto trzeci dowód, iż proroctwo Jezusa dotyczy także odległej przyszłości: W Piśmie Świętym zapowiedziano, że po śmierci i zmartwychwstaniu Mesjasz zasiądzie po prawicy Bożej, oczekując, aż Ojciec wyśle go na podbój (Psalm 110:1, 2, NW). Sam Jezus również wspomniał o tym, że zajmie miejsce po prawicy swego Ojca (Marka 14:62). Z kolei apostoł Paweł potwierdził, iż wskrzeszony Jezus rzeczywiście znalazł się po prawicy Jehowy i oczekiwał czasu, kiedy zostanie Królem i Wykonawcą wyroków Bożych (Rzymian 8:34; Kolosan 3:1; Hebrajczyków 10:12, 13).
18, 19. Jak słowa z Księgi Objawienia 6:2-8 wiążą się z analogicznym proroctwem zanotowanym w Ewangeliach?
18 Aby poznać czwarty i ostateczny dowód, iż proroctwo Jezusa o zakończeniu systemu rzeczy wykracza poza I wiek, zajrzyjmy do 6 rozdziału Księgi Objawienia. Kilkadziesiąt lat po roku 70 apostoł Jan opisał przejmującą wizję galopujących jeźdźców (Objawienie 6:2-8, NW). Ten proroczy wgląd w „dzień Pański” — czyli dzień jego obecności — ukazuje nasz XX wiek jako okres wielkich wojen (werset 4), powszechnych niedoborów żywności (wersety 5 i 6) oraz „plagi śmiertelnej” (werset 8). Obraz ten najwyraźniej harmonizuje ze słowami Jezusa zanotowanymi w Ewangeliach i dowodzi, że jego proroctwo miało się urzeczywistnić na większą skalę w trwającym już „dniu Pańskim” (Objawienie 1:10, NW).
19 Ludzie dobrze zorientowani w sytuacji przyznają, iż złożony znak, zapowiedziany w Ewangelii według Mateusza 24:7-14 i Księdze Objawienia 6:2-8, daje się zaobserwować od roku 1914, kiedy to po raz pierwszy rozpętano wojnę światową. Świadkowie Jehowy wszędzie ogłaszają, że proroctwo Jezusa spełnia się obecnie po raz drugi, i to na większą skalę, czego dowodzą okrutne wojny, katastrofalne trzęsienia ziemi, straszliwe klęski głodu oraz panoszące się choroby. Na temat tych ostatnich w czasopiśmie U.S.News & World Report (z 27 lipca 1992 roku) powiedziano: „Epidemia AIDS (...) pochłania miliony ofiar, a wkrótce może się stać najkosztowniejszą i najtragiczniejszą plagą w dziejach człowieka. W XIV wieku czarna śmierć zabrała około 25 milionów dusz. Tymczasem już teraz około 12 milionów ludzi jest nosicielami wirusa HIV, wywołującego AIDS, a w roku 2000 będzie ich od 30 do 110 milionów. Z powodu braku skutecznego lekarstwa każdego z nich czeka pewna śmierć”.
20. Jak proroctwo z Ewangelii według Mateusza 24:4-22 urzeczywistniło się po raz pierwszy i w jaki jeszcze sposób najwyraźniej miało się spełnić?
20 Jaki wniosek nasuwa więc odpowiedź Jezusa na pytanie apostołów? W swym proroctwie dokładnie przepowiedział wydarzenia, które rozegrały się przed zagładą Jeruzalem oraz w jej trakcie, a także wspomniał o tym, co nastąpi po roku 70. Niemniej przeważająca część proroctwa miała się spełnić powtórnie i na rozleglejszą skalę w przyszłości, przed wielkim uciskiem, który położy kres dzisiejszemu niegodziwemu systemowi rzeczy. A zatem prorocze słowa Jezusa odnotowane w Ewangelii według Mateusza 24:4-22 oraz w równoległych sprawozdaniach Marka i Łukasza urzeczywistniły się w okresie od roku 33 do ucisku z roku 70. Ale te same wersety stanowią też zapowiedź późniejszych wydarzeń, między innymi jeszcze większego ucisku w przyszłości. Szersze spełnienie się tego proroctwa następuje właśnie dzisiaj, czego dowody widzimy każdego dnia.g
Co jeszcze miało nastąpić?
21, 22. Gdzie znajdziemy proroczą zapowiedź jeszcze innych wydarzeń, których należało oczekiwać?
21 Jezus nie zakończył swego proroctwa wzmianką o fałszywych prorokach czyniących zwodnicze znaki w ciągu tego długiego okresu przed ‛dopełnieniem się wyznaczonych czasów narodów’ (Łukasza 21:24, NW; Mateusza 24:23-26; Marka 13:21-23). Powiedział, iż na całej ziemi będą widoczne jeszcze inne przerażające zjawiska. Miały one towarzyszyć przyjściu Syna Człowieczego w mocy i chwale. Tę dalszą część jego proroctwa możemy odczytać na przykład z Ewangelii według Marka 13:24-27:
22 „W owe dni, po tym ucisku, słońce się zaćmi i księżyc nie da swego blasku. Gwiazdy będą padać z nieba i moce na niebie zostaną wstrząśnięte. Wówczas ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w obłokach z wielką mocą i chwałą. Wtedy pośle On aniołów i zbierze swoich wybranych z czterech stron świata, od krańca ziemi aż do szczytu nieba”.
23. Skąd wiadomo, że wydarzenia zapowiedziane w Mateusza 24:29-31 powinny się rozegrać długo po I wieku?
23 Syn Człowieczy, czyli zmartwychwstały Jezus Chrystus, nie przyszedł w tak widoczny sposób po zagładzie systemu żydowskiego w roku 70. Z pewnością nie rozpoznały go wtedy wszystkie narody ziemi — co zapowiedziano w Ewangelii według Mateusza 24:30 — ani też niebiańscy aniołowie nie zebrali wówczas z całego świata wszystkich namaszczonych duchem chrześcijan. Kiedy więc miała się urzeczywistnić pozostała część intrygującego proroctwa Jezusa? Czy spełnia się teraz, na naszych oczach, czy raczej Bóg daje nam tutaj wgląd w wydarzenia, których możemy oczekiwać w niedalekiej przyszłości? Niewątpliwie powinniśmy pragnąć uzyskać odpowiedź na te pytania, gdyż w Ewangelii według Łukasza znajdujemy zachętę Jezusa: „A gdy się to dziać zacznie, nabierzcie ducha i podnieście głowy, ponieważ zbliża się wasze odkupienie” (Łukasza 21:28).
[Przypisy]
a Fragmenty tych rozdziałów w przekładzie Biblii Tysiąclecia (wydanie II) zamieszczono w tabeli na stronach 14 i 15; linie przerywane oddzielają odpowiadające sobie części. Jeżeli nie zaznaczono inaczej, wersety biblijne z czterech Ewangelii przytoczone w obu artykułach do studium również pochodzą z drugiego wydania Biblii Tysiąclecia.
b W oryginalnym tekście greckim Ewangelii według Mateusza 24:7 nie występuje słowo, które w Biblii Tysiąclecia przetłumaczono na „zaraza”, a w Biblii warszawskiej na „mór”.
c Dowody historyczne poświadczające te wydarzenia omówiono w Strażnicy numer 12 z roku 1970 na stronach od 4 do 6.
d Wyraz toʹte pojawia się ponad 80 razy w Ewangelii według Mateusza (9 razy w rozdziale 24) i 15 razy w Ewangelii według Łukasza. Marek użył tego słowa tylko sześć razy, z czego cztery w związku ze „znakiem”.
e Brytyjski pisarz Matthew Henry zauważył: „Zburzenie Jeruzalem przez Chaldejczyków było przerażające, ale to spustoszenie usunęło je w cień. Groziło rozpętaniem powszechnej rzezi wszystkich (...) Żydów”.
f Wielu uważa, że w 21 rozdziale Ewangelii według Łukasza po wersecie 24 następuje zmiana tematu. Doktor Leon Morris zaznaczył: „Jezus zaczął mówić o czasach pogan. (...) Zdaniem większości biblistów w tym momencie uwaga została skierowana na przyjście Syna Człowieczego”. A profesor R. Ginns napisał: „Przyjście Syna Człowieczego (Mt 24:29-31; Mk 13:24-27). Temat ten został wprowadzony wzmianką o ‚czasach pogan’; [w Ewangelii według Łukasza] myśl wybiega w przyszłość poza zburzenie Jeruzalem”.
g Profesor Walter L. Liefeld pisze: „Możemy oczywiście założyć, że zapowiedzi Jezusa odnoszą się do dwóch okresów: 1) do wydarzeń sprzed 70 roku po Chr., związanych ze świątynią, oraz 2) do odległej przyszłości, opisanej bardziej apokaliptycznym językiem”. W komentarzu do Biblii wydanym przez J. R. Dummelowa powiedziano: „Sporo najpoważniejszych trudności, jakie pojawiają się w związku z tą wielką mową, znika w chwili uświadomienia sobie, że nasz Pan nie wspomina w niej o jednym wydarzeniu, lecz o dwóch, i że pierwsze z nich jest pierwowzorem tego drugiego. (...) Zwłaszcza [Ewangelia według Łukasza] 21:24, wspominając o ‚czasach pogan’, (...) wskazuje na nieokreślonej długości różnicę w czasie między upadkiem Jeruzalem a końcem świata”.
Czy sobie przypominasz?
◻ Jak do roku 70 n.e. spełniły się słowa, którymi Jezus odpowiedział na pytanie zanotowane w Mateusza 24:3?
◻ W jaki sposób użycie wyrazu toʹte pomaga nam zrozumieć proroctwo Jezusa?
◻ Dlaczego można powiedzieć, że nigdy wcześniej nie było tak „wielkiego ucisku”, jak w I wieku?
◻ Jakie dwie informacje zawarte w proroctwie Jezusa, a dotyczące naszych czasów, zanotował jedynie Łukasz?
◻ Co dowodzi, że proroctwo z Mateusza 24:4-22 miało się spełnić powtórnie i na większą skalę?
[Tabela na stronach 14, 15]
Ewangelia według Mateusza, rozdział 24
4 Jezus im odpowiedział: „Strzeżcie się, żeby was kto nie zwiódł. 5 Wielu bowiem przyjdzie pod moim imieniem i będą mówić: Ja jestem Mesjaszem. I wielu w błąd wprowadzą. 6 Będziecie słyszeć o wojnach i o pogłoskach wojennych; uważajcie, nie trwóżcie się tym. To musi się stać, ale to jeszcze nie koniec. 7 Powstanie bowiem naród przeciw narodowi i królestwo przeciw królestwu. Będzie głód i zaraza, a miejscami trzęsienia ziemi. 8 Lecz to wszystko jest dopiero początkiem boleści.
9 „Wtedy wydadzą was na udrękę i będą was zabijać, i będziecie w nienawiści u wszystkich narodów z powodu mego imienia. 10 Wówczas wielu zachwieje się w wierze; będą się wzajemnie wydawać i jedni drugich nienawidzić. 11 Powstanie wielu fałszywych proroków i wielu w błąd wprowadzą; 12 a ponieważ wzmoże się nieprawość, oziębnie miłość wielu. 13 Lecz kto wytrwa do końca, ten będzie zbawiony. 14 A ta Ewangelia o królestwie będzie głoszona po całej ziemi na świadectwo wszystkim narodom. I wtedy nadejdzie koniec.
-----------------------------------------------------
15 „Gdy więc ujrzycie ‚ohydę spustoszenia’, o której mówi prorok Daniel, zalegającą miejsce święte — kto czyta, niech rozumie — 16 wtedy ci, którzy będą w Judei, niech uciekają w góry. 17 Kto będzie na dachu, niech nie schodzi, by zabrać rzeczy z domu. 18 A kto będzie na polu, niech nie wraca, żeby wziąć swój płaszcz. 19 Biada zaś brzemiennym i karmiącym w owe dni. 20 A módlcie się, żeby ucieczka wasza nie wypadła w zimie albo w szabat. 21 Będzie bowiem wówczas wielki ucisk, jakiego nie było od początku świata aż dotąd i nigdy nie będzie. 22 Gdyby ów czas nie został skrócony, nikt by nie ocalał. Lecz z powodu wybranych ów czas zostanie skrócony.
-----------------------------------------------------
23 „Wtedy jeśliby wam kto powiedział: ‚Oto tu jest Mesjasz’ albo: ‚Tam’, nie wierzcie. 24 Powstaną bowiem fałszywi mesjasze i fałszywi prorocy i działać będą wielkie znaki i cuda, by w błąd wprowadzić, jeśli to możliwe, także wybranych. 25 Oto wam przepowiedziałem. 26 Jeśli więc wam powiedzą: ‚Oto jest na pustyni’, nie chodźcie tam; ‚Oto wewnątrz domu’, nie wierzcie. 27 Albowiem jak błyskawica zabłyśnie na wschodzie, a świeci aż na zachodzie, tak będzie z przyjściem Syna Człowieczego. 28 Gdzie jest padlina, tam się i sępy zgromadzą.
-----------------------------------------------------
-----------------------------------------------------
29 „Zaraz też po ucisku owych dni słońce się zaćmi i księżyc nie da swego blasku; gwiazdy zaczną padać z nieba i moce niebios zostaną wstrząśnięte. 30 Wówczas ukaże się na niebie znak Syna Człowieczego, i wtedy będą narzekać wszystkie narody ziemi; i ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego na obłokach niebieskich z wielką mocą i chwałą. 31 Pośle On swoich aniołów z trąbą o głosie potężnym, i zgromadzą Jego wybranych z czterech stron świata, od jednego krańca nieba aż do drugiego”.
Ewangelia według Marka, rozdział 13
5 Wówczas Jezus zaczął im mówić: „Strzeżcie się, żeby was kto nie zwiódł. 6 Wielu przyjdzie pod moim imieniem i będą mówić: Ja jestem. I wielu w błąd wprowadzą. 7 Kiedy więc usłyszycie o wojnach i pogłoskach wojennych, nie trwóżcie się. To się musi stać, ale to jeszcze nie koniec. 8 Powstanie bowiem naród przeciw narodowi i królestwo przeciw królestwu; będą miejscami trzęsienia ziemi, będą klęski głodu. To jest początek boleści.
9 „A wy miejcie się na baczności. Wydawać was będą sądom i w synagogach będą was chłostać. Nawet przed namiestnikami i królami stawać będziecie z mego powodu na świadectwo dla nich. 10 Lecz najpierw musi być głoszona Ewangelia wszystkim narodom. 11 A gdy was poprowadzą, żeby was wydać, nie martwcie się przedtem, co macie mówić; ale mówcie to, co wam w owej chwili będzie dane. Bo nie wy będziecie mówić, ale Duch Święty. 12 Brat wyda brata na śmierć i ojciec swoje dziecko; powstaną dzieci przeciw rodzicom i o śmierć ich przyprawią. 13 I będziecie w nienawiści u wszystkich z powodu mojego imienia. Lecz kto wytrwa do końca, ten będzie zbawiony.
-----------------------------------------------------
14 „A gdy ujrzycie ohydę spustoszenia, zalegającą tam, gdzie być nie powinna — kto czyta, niech rozumie — wtedy ci, którzy będą w Judei, niech uciekają w góry. 15 Kto będzie na dachu, niech nie schodzi i nie wchodzi do domu, żeby coś zabrać. 16 A kto będzie na polu, niech nie wraca, żeby wziąć swój płaszcz. 17 Biada zaś brzemiennym i karmiącym w owe dni. 18 A módlcie się, żeby to nie przypadło w zimie. 19 Albowiem dni owe będą czasem ucisku, jakiego nie było od początku stworzenia Bożego aż dotąd i nigdy nie będzie. 20 I gdyby Pan nie skrócił owych dni, nikt by nie ocalał. Ale skróci te dni z powodu wybranych, których sobie obrał.
-----------------------------------------------------
21 „I wtedy jeśliby wam kto powiedział: Oto tu jest Mesjasz, oto tam; nie wierzcie. 22 Powstaną bowiem fałszywi mesjasze i fałszywi prorocy i czynić będą znaki i cuda, żeby wprowadzić w błąd, jeśli to możliwe, wybranych. 23 Wy przeto uważajcie. Wszystko wam przepowiedziałem.
-----------------------------------------------------
-----------------------------------------------------
24 „W owe dni, po tym ucisku, słońce się zaćmi i księżyc nie da swego blasku. 25 Gwiazdy będą padać z nieba i moce na niebie zostaną wstrząśnięte. 26 Wówczas ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w obłokach z wielką mocą i chwałą. 27 Wtedy pośle On aniołów i zbierze swoich wybranych z czterech stron świata, od krańca ziemi aż do szczytu nieba”.
Ewangelia według Łukasza, rozdział 21
8 Jezus odpowiedział: „Strzeżcie się, żeby was nie zwiedziono. Wielu bowiem przyjdzie pod moim imieniem i będą mówić: ‚Ja jestem’ oraz ‚Nadszedł czas’. Nie chodźcie za nimi. 9 I nie trwóżcie się, gdy posłyszycie o wojnach i przewrotach. To najpierw musi się stać, ale nie zaraz nastąpi koniec”. 10 Wtedy mówił do nich: „Powstanie naród przeciw narodowi i królestwo przeciw królestwu. 11 Będą silne trzęsienia ziemi, a miejscami głód i zaraza; ukażą się straszne zjawiska i wielkie znaki na niebie.
12 „Lecz przed tym wszystkim podniosą na was ręce i będą was prześladować. Wydadzą was do synagog i do więzień oraz z powodu mojego imienia wlec was będą do królów i namiestników. 13 Będzie to dla was sposobność do składania świadectwa. 14 Postanówcie sobie w sercu nie obmyślać naprzód swej obrony. 15 Ja bowiem dam wam wymowę i mądrość, której żaden z waszych prześladowców nie będzie się mógł oprzeć ani się sprzeciwić. 16 A wydawać was będą nawet rodzice i bracia, krewni i przyjaciele i niektórych z was o śmierć przyprawią. 17 I z powodu mojego imienia będziecie w nienawiści u wszystkich. 18 Ale włos z głowy wam nie zginie. 19 Przez swoją wytrwałość ocalicie wasze życie.
-----------------------------------------------------
20 „Skoro ujrzycie Jerozolimę otoczoną przez wojska, wtedy wiedzcie, że jej spustoszenie jest bliskie. 21 Wtedy ci, którzy będą w Judei, niech uciekają w góry; ci, którzy są w mieście, niech z niego uchodzą, a ci po wsiach, niech do niego nie wchodzą. 22 Będzie to bowiem czas pomsty, aby się spełniło wszystko, co jest napisane. 23 Biada brzemiennym i karmiącym w owe dni! Będzie bowiem wielki ucisk na ziemi i gniew na ten naród: 24 jedni polegną od miecza, a drugich zapędzą w niewolę między wszystkie narody.
-----------------------------------------------------
A Jerozolima będzie deptana przez pogan, aż czasy pogan przeminą.
-----------------------------------------------------
-----------------------------------------------------
25 „Będą znaki na słońcu, księżycu i gwiazdach, a na ziemi trwoga narodów bezradnych wobec szumu morza i jego nawałnicy. 26 Ludzie mdleć będą ze strachu, w oczekiwaniu wydarzeń zagrażających ziemi. Albowiem moce niebios zostaną wstrząśnięte. 27 Wtedy ujrzą Syna Człowieczego, nadchodzącego w obłoku z wielką mocą i chwałą. 28 A gdy się to dziać zacznie, nabierzcie ducha i podnieście głowy, ponieważ zbliża się wasze odkupienie”.
[Ilustracja na stronie 10]
Jeruzalem i system żydowski nigdy nie doznały tak wielkiego ucisku, jak w roku 70 n.e.