Księga od Boga

„Proroctwo nigdy nie zostało przyniesione z woli człowieka, lecz ludzie mówili od Boga, uniesieni duchem świętym” (2 PIOTRA 1:21).

 1, 2. (a) Dlaczego niektórzy wątpią, czy Biblia jest przydatna dla współczesnego człowieka? (b) Jakimi trzema ciągami dowodów można wykazać, że Biblia pochodzi od Boga?

CZY Biblia jest przydatna dla ludzi żyjących u progu XXI wieku? Niektórzy twierdzą, że nie. „Nikt by nie zalecał używania dziś na zajęciach z chemii podręcznika z roku 1924; od tamtej pory wiedza w tej dziedzinie za bardzo się pogłębiła” — napisał dr Eli S. Chesen, wyjaśniając, dlaczego jego zdaniem Biblia jest książką przestarzałą. Argument ten może się wydawać logiczny. Bądź co bądź od czasu spisania Biblii zasób wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych, zdrowia psychicznego czy zachowania człowieka znacznie się powiększył. Dlatego niektórzy pytają: Czy tak stara książka może być wolna od nieścisłości naukowych? Czy może zawierać rady mające praktyczną wartość dla współcześnie żyjących?

² Odpowiedzi udziela sama Biblia. W Liście 2 Piotra 1:21 czytamy, że biblijni prorocy „mówili od Boga, uniesieni duchem świętym”. W ten sposób Księga ta wskazuje na swe Boskie pochodzenie. Ale jak przekonać o tym innych? Rozważmy trzy dowody poświadczające, iż Biblia to Słowo Boże: 1) Jest dokładna pod względem naukowym, 2) zawiera ponadczasowe rady, mające praktyczną wartość dla współczesnego człowieka oraz 3) podaje szczegółowe proroctwa, których spełnienie potwierdzają fakty historyczne.

Księga zgodna z nauką

 3. Dlaczego odkrycia naukowe nie zagrażają Biblii?

³ Biblia nie jest podręcznikiem naukowym. Zawiera jednak prawdę, a ta potrafi wytrzymać próbę czasu (Jana 17:17). Odkrycia naukowe nie są więc dla tej Księgi zagrożeniem. Gdy porusza sprawy mające związek z nauką, jest całkowicie wolna od wpływu starożytnych teorii „naukowych”, które okazały się zwykłymi mitami. Jej wypowiedzi nie tylko są zgodne z dzisiejszym stanem wiedzy, ale też pozostają w jawnej sprzeczności z dawnymi poglądami. Rozważmy na przykład zgodność Biblii z wiedzą medyczną.

 4, 5. (a) Czego nie wiedzieli o chorobach starożytni lekarze? (b) Skąd wiadomo, że Mojżesz na pewno znał praktyki medyczne egipskich lekarzy?

⁴ Starożytni lekarze nie rozumieli w pełni sposobów szerzenia się chorób ani nie zdawali sobie sprawy, jak ważną rolę w profilaktyce odgrywa higiena. W świetle dzisiejszych norm wiele stosowanych przez nich metod leczenia może uchodzić za istne barbarzyństwo. Jednym z najstarszych dostępnych tekstów medycznych jest papirus Ebersa, powstały około roku 1550 p.n.e. i ukazujący wiedzę medyczną Egipcjan. Zawiera jakieś 700 recept na różne schorzenia i urazy — „od pogryzienia przez krokodyla po ból paznokcia na palcu u nogi”. Większość tych terapii po prostu nie przynosiła żadnych efektów, ale niektóre były bardzo niebezpieczne. Jedna z recept zalecała stosować na rany miksturę z ludzkiego kału zmieszanego z innymi substancjami.

⁵ Ten dokument opisujący egipskie medykamenty powstał mniej więcej w tym samym czasie, co pierwsze księgi Biblii, zawierające między innymi Prawo Mojżeszowe. Mojżesz urodził się w roku 1593 p.n.e. i wychowywał w Egipcie (Wyjścia 2:1-10). Jako członek rodziny faraona został „wyszkolony we wszelkiej mądrości Egipcjan” (Dzieje 7:22). Znał też dobrze egipskich „lekarzy” (Rodzaju 50:1-3). Czy ich niebezpieczne lub choćby tylko nieskuteczne praktyki medyczne znalazły odbicie w jego księgach?

 6. Jakie zasady higieny zawarte w Prawie Mojżeszowym współczesna medycyna uważa za rozsądne?

⁶ Wręcz przeciwnie: Prawo Mojżeszowe uczyło zasad higieny, które współczesna medycyna uznałaby za rozsądne. Na przykład jeden z przepisów dotyczących obozów wojskowych nakazywał zakopywać odchody poza obozowiskiem (Powtórzonego Prawa 23:13). Miało to ogromne znaczenie profilaktyczne. Pozwalało uniknąć skażenia źródeł wody oraz chroniło przed czerwonką i innymi przenoszonymi przez muchy chorobami, objawiającymi się biegunką, na które po dziś dzień — głównie w krajach rozwijających się — umiera co roku miliony ludzi.

 7. Jakie przepisy sanitarne z Prawa Mojżeszowego zapobiegały szerzeniu się chorób zakaźnych?

⁷ Prawo Mojżeszowe zawierało także inne przepisy sanitarne zapobiegające szerzeniu się chorób zakaźnych. Kto nabawił się takiej choroby lub był o to podejrzany, przechodził kwarantannę (Kapłańska 13:1-5). Jeżeli ubranie albo naczynie zetknęło się z padłym zwierzęciem — które wcześniej mogło być chore — należało tę rzecz wyprać lub wymyć przed ponownym użyciem bądź też zniszczyć (Kapłańska 11:27, 28, 32, 33). Każdy, kto dotknął zwłok, był uważany za nieczystego i musiał się poddać procedurze oczyszczenia, obejmującej kąpiel i wypranie odzieży. W ciągu siedmiodniowego okresu nieczystości miał unikać kontaktów fizycznych z drugimi (Liczb 19:1-13).

 8, 9. Dlaczego można twierdzić, że przepisy sanitarne zawarte w Prawie Mojżeszowym znacznie wyprzedzały swoją epokę?

⁸ Te przepisy sanitarne świadczą o mądrości znacznie wyprzedzającej owe czasy. Współczesna medycyna ma spory zasób wiedzy o rozprzestrzenianiu się chorób i profilaktyce. Na przykład dzięki postępowi, który się dokonał w XIX wieku, w praktyce medycznej zaczęto stosować zasady aseptyki, czyli zapobiegać zakażeniom przez dbanie o odpowiednią czystość. W rezultacie liczba infekcji i przedwczesnych zgonów znacząco się zmniejszyła. W roku 1900 przeciętna długość życia w większości krajów Europy i w USA nie przekraczała 50 lat. Od tamtej pory znacznie wzrosła — nie tylko dzięki osiągnięciom medycyny w zwalczaniu chorób, lecz także dzięki poprawie warunków sanitarnych i bytowych.

⁹ Zanim jednak medycyna odkryła sposoby szerzenia się chorób, Biblia już tysiące lat wcześniej zalecała rozsądne środki, które przed nimi chroniły. Nic więc dziwnego, iż o współczesnych sobie Izraelitach Mojżesz mógł ogólnie powiedzieć, że żyją 70—80 lat (Psalm 90:10). Skąd Mojżesz znał te przepisy sanitarne? Wyjaśnia to sama Biblia: Prawo „przekazane zostało przez aniołów” (Galatów 3:19). A zatem Pismo Święte nie jest zbiorem mądrości ludzkiej, lecz księgą pochodzącą od Boga.

Księga praktycznych rad dla współczesnego człowieka

10. Co można powiedzieć o radach zawartych w Biblii, mimo iż spisywanie jej ukończono prawie 2000 lat temu?

¹⁰ Różne poradniki szybko stają się przestarzałe i trzeba je uaktualniać lub zastępować nowymi. Ale Biblia jest naprawdę wyjątkowa. „Przypomnienia twoje okazały się nader wiarogodne” — czytamy w Psalmie 93:5. Chociaż spisywanie tej Księgi ukończono prawie 2000 lat temu, zawarte w niej wypowiedzi w dalszym ciągu mają praktyczną wartość. Okazują się przy tym jednakowo skuteczne w każdym kraju i wśród ludzi każdego koloru skóry. Rozważmy kilka przykładów świadczących o tym, że rady biblijne są ponadczasowe i „nader wiarogodne”.

11. Jaki pogląd na temat wychowywania dzieci przyswoiło sobie wielu rodziców kilkadziesiąt lat temu?

¹¹ Kilkadziesiąt lat temu pod wpływem „nowatorskich koncepcji” wychowywania dzieci wielu rodziców uwierzyło, że ‛zabranianie jest zabronione’. Obawiali się, iż ograniczenia mogą wywołać u dzieci frustrację i urazy psychiczne. Doradcy w dobrej wierze przekonywali, że należy poprzestawać jedynie na bardzo łagodnym korygowaniu dziecka. Ale jak donosi The New York Times, obecnie wielu takich ekspertów „zachęca rodziców, by znowu stali się bardziej surowi i zapanowali nad sytuacją”.

12. Co znaczy grecki wyraz tłumaczony na ‛karcić’ i dlaczego dzieci potrzebują takiego karcenia?

¹² Tymczasem Biblia już od dawna udziela jasnych, zrównoważonych rad w sprawie wychowywania dzieci. Zaleca: „Ojcowie, nie drażnijcie swych dzieci, ale je wychowujcie, karcąc je i ukierunkowując ich umysły zgodnie z myślami Jehowy” (Efezjan 6:4). Grecki wyraz tłumaczony na ‛karcić’ znaczy „wychowywać, szkolić, pouczać”. Biblia wyjaśnia, że takie karcenie, czyli pouczanie, jest dowodem rodzicielskiej miłości (Przysłów 13:24). Aby dzieci mogły się dobrze rozwijać, potrzebują wyraźnych wskazówek moralnych, które pomogą im wykształcić w sobie poczucie dobra i zła. Dzięki właściwemu karceniu dzieci czują się bezpieczne i mają świadomość, że rodzice dbają o ich pomyślność oraz o to, na jakich ludzi wyrosną (porównaj Przysłów 4:10-13).

13. (a) Jakiej przestrogi na temat karcenia udziela rodzicom Biblia? (b) Jakie karcenie zaleca?

¹³ Ale w kwestii karcenia Biblia udziela rodzicom także przestrogi. Otóż nigdy nie powinni nadużywać swej władzy (Przysłów 22:15). Żadnego dziecka nie należy karać brutalnie. W rodzinie, która kieruje się Biblią, nie ma miejsca na przemoc (Psalm 11:5). Wykluczone jest też znęcanie się psychiczne — szorstkie słowa, ciągła krytyka i gorzka ironia mogą dziecko przytłoczyć (porównaj Przysłów 12:18). Biblia kieruje do rodziców mądre ostrzeżenie: „Nie rozjątrzajcie swych dzieci, żeby nie popadły w przygnębienie [lub „by nie upadały na duchu”, Biblia poznańska]” (Kolosan 3:21). Zaleca raczej środki zapobiegawcze. W Księdze Powtórzonego Prawa 11:19 nawołuje rodziców, by wykorzystywali wszelkie nadarzające się okazje do wszczepiania dzieciom wartości moralnych i duchowych. Takie jasne, rozsądne rady dotyczące wychowywania dzieci są dziś równie aktualne, jak w czasach biblijnych.

14, 15. (a) Co oprócz mądrych rad zawiera Biblia? (b) Dzięki jakim naukom biblijnym członkowie jednej rasy bądź narodowości traktują mężczyzn i kobiety z innych ras i narodów jak równych sobie?

¹⁴ Biblia nie tylko udziela mądrych rad. Jej treść przemawia do serca. W Liście do Hebrajczyków 4:12 czytamy: „Słowo Boże jest żywe i oddziałuje z mocą, i jest ostrzejsze niż wszelki miecz obosieczny, i przenika aż do rozdzielenia duszy i ducha, a także stawów i ich szpiku, i jest zdolne rozeznać myśli i zamiary serca”. Rozważmy jeden przykład ilustrujący potęgę Pisma Świętego.

¹⁵ Wszędzie szerzą się dziś podziały na tle rasowym, narodowościowym i etnicznym. Takie sztuczne bariery przyczyniają się do tego, że na całym świecie masowo giną w wojnach niewinni ludzie. Natomiast Biblia zawiera nauki, dzięki którym członkowie jednej rasy bądź narodowości traktują mężczyzn i kobiety z innych ras i narodów jak równych sobie. Na przykład Księga Dziejów Apostolskich 17:26 donosi, iż Bóg „z jednego człowieka uczynił wszystkie narody ludzkie”. A zatem wszyscy ludzie tworzą w gruncie rzeczy jedną rodzinę! Prócz tego Pismo Święte zachęca, byśmy ‛stali się naśladowcami Boga’, On zaś „nie jest stronniczy, lecz w każdym narodzie godny jego upodobania jest człowiek, który się go boi i czyni to, co prawe” (Efezjan 5:1; Dzieje 10:34, 35). Na każdego, kto naprawdę stara się żyć zgodnie z Biblią, informacje te wywierają jednoczący wpływ. Potrafią oddziaływać tak głęboko, że przeobrażają serce, przełamując stworzone przez człowieka bariery. Czy nauki biblijne rzeczywiście są skuteczne w dzisiejszym świecie?

16. Opowiedz przeżycie ukazujące, iż Świadkowie Jehowy rzeczywiście stanowią międzynarodową społeczność braterską.

¹⁶ Z całą pewnością! Świadkowie Jehowy są znani z tego, że w ich braterskiej społeczności panuje jedność między ludźmi różnych narodowości, którzy normalnie nie żyją ze sobą w pokoju. Na przykład podczas czystek etnicznych w Ruandzie Świadkowie Jehowy z jednego plemienia z narażeniem życia ochraniali swych chrześcijańskich braci i siostry z drugiego plemienia. Pewien Świadek z plemienia Hutu ukrywał w swym domu sześcioosobową rodzinę Tutsi, należącą do tego samego zboru. Niestety, w końcu ją odnaleziono i zamordowano. Gospodarz i jego domownicy ściągnęli na siebie gniew zabójców i musieli uciekać do Tanzanii. Nadesłane sprawozdania zawierają wiele podobnych przykładów. Świadkowie Jehowy chętnie przyznają, że taką jedność zawdzięczają potędze orędzia biblijnego, które głęboko oddziałuje na ich serca. Okoliczność, iż w tym świecie pełnym nienawiści Biblia potrafi jednoczyć ludzi, stanowi dobitny dowód Boskiego pochodzenia tej Księgi.

Księga prawdziwych proroctw

17. Jak proroctwa biblijne różnią się od ludzkich przepowiedni?

¹⁷ „Żadne proroctwo Pisma nie wypływa z jakiejś osobistej interpretacji” — czytamy w Liście 2 Piotra 1:20. Biblijni prorocy nie analizowali tendencji widocznych na scenie światowej, by potem snuć uczone przypuszczenia oparte na własnej interpretacji tych wydarzeń. Nie wypowiadali też mglistych przepowiedni dających się dopasować do jakiegokolwiek przyszłego wydarzenia. Rozważmy na przykład proroctwo biblijne, które dotyczyło nadzwyczaj konkretnej sprawy i zapowiadało coś odwrotnego, niż mogli się spodziewać ówcześnie żyjący.

18. Dlaczego mieszkańcy starożytnego Babilonu niewątpliwie czuli się bardzo bezpieczni, co jednak w odniesieniu do tego miasta zapowiedział Izajasz?

¹⁸ W VII wieku p.n.e. Babilon, stolica potężnego mocarstwa, uchodził za niezdobytą twierdzę. Leżał po obu stronach rzeki Eufrat, której wody wykorzystano do utworzenia szerokiej i głębokiej fosy oraz sieci kanałów. Ponadto chroniły go solidne, podwójne mury, wzmocnione licznymi basztami obronnymi. Mieszkańcy miasta niewątpliwie czuli się bardzo bezpiecznie. A jednak w VIII stuleciu p.n.e., zanim jeszcze Babilon osiągnął szczyty świetności, prorok Izajasz przepowiedział: „Babilon (...) stanie się jak Sodoma i Gomora, gdy Bóg je zniszczył. Nigdy nie będzie zamieszkany ani nie będzie istnieć przez pokolenie za pokoleniem. I nie rozbije tam Arab swojego namiotu ani pasterze nie pozwolą tam leżeć swym trzodom” (Izajasza 13:19, 20). Zwróćmy uwagę, że według tego proroctwa Babilon miał być nie tylko zniszczony, ale też na zawsze nie zamieszkany. Cóż za śmiała przepowiednia! Czy to możliwe, by Izajasz spisał swe proroctwo, wiedząc już o spustoszeniu tego miasta? Historia temu zaprzecza!

19. Dlaczego 5 października 539 roku p.n.e. proroctwo Izajasza nie ziściło się w całej pełni?

¹⁹ W nocy 5 października 539 roku p.n.e. Babilon został podbity przez wojska medo-perskie pod wodzą Cyrusa Wielkiego. Jednakże proroctwo Izajasza nie spełniło się wówczas w całej pełni. Choć zdobyty przez Cyrusa Babilon utracił swą świetność, był zamieszkany jeszcze przez setki lat. W II wieku p.n.e., mniej więcej w czasie sporządzania tekstu Księgi Izajasza ze Zwojów znad Morza Martwego, Babilon — uważany wówczas za łakomy kąsek, o który walczyły okoliczne narody — opanowali Partowie. A jak wynika z relacji żydowskiego historyka Józefa Flawiusza, w I wieku p.n.e. mieszkała tam „wielka liczba” Żydów. Według dzieła The Cambridge Ancient History w 24 roku n.e. kupcy z Palmiry stwierdzili, iż Babilon stanowi bogatą kolonię handlową. A zatem w I stuleciu n.e., długo po spisaniu Księgi Izajasza, owo miasto wciąż jeszcze nie było całkowicie wyludnione (1 Piotra 5:13).

20. Co dowodzi, że Babilon stał się w końcu „kupą kamieni”?

²⁰ Izajasz nie doczekał opustoszenia Babilonu. Ale zgodnie z proroctwem miasto to stało się w końcu „kupą kamieni” (Jeremiasza 51:37). Hebraista Hieronim (urodzony w IV wieku n.e.) podał, że za jego czasów było ono krainą łowów, po której włóczyła się „wszelkiego rodzaju zwierzyna”. I jest pustkowiem po dziś dzień. Rekonstrukcje mające uczynić z Babilonu atrakcję turystyczną mogłyby przyciągać zwiedzających, lecz w myśl zapowiedzi Izajasza „potomstwo i potomność” tego miasta przeminęły na zawsze (Izajasza 14:22).

21. Dlaczego wierni prorocy zdołali z niezwykłą dokładnością przepowiedzieć przyszłość?

²¹ Prorok Izajasz nie snuł żadnych uczonych przypuszczeń. Nie opisywał też wydarzeń już zaistniałych, nadając temu pozory proroctwa. Okazał się prawdziwym prorokiem, podobnie jak pozostali wierni prorocy biblijni. Dzięki czemu zdołali oni dokonać czegoś, czego nie potrafi nikt inny — z niezwykłą dokładnością przewidzieć przyszłość? Odpowiedź jest prosta: Ich proroctwa pochodziły od Jehowy, Boga proroctw, który „od początku oznajmia zakończenie” (Izajasza 46:10).

22. Dlaczego powinniśmy robić, co możemy, by zachęcać ludzi o szczerych sercach do osobistego zbadania Biblii?

²² Czy w związku z tym warto badać Biblię? Nie ma co do tego żadnych wątpliwości! Jednakże wiele ludzi nie jest o tym przekonanych. Mają wyrobione zdanie o tej Księdze, chociaż nigdy jej nie czytali. Zapewne przypominasz sobie profesora wspomnianego na początku poprzedniego artykułu. Zgodził się na studium Biblii i po starannym przeanalizowaniu jej doszedł do wniosku, że pochodzi ona od Boga. Został ochrzczony jako Świadek Jehowy i dziś usługuje w charakterze starszego! Róbmy więc, co możemy, by zachęcić osoby o szczerych sercach do samodzielnego zbadania Biblii i wyrobienia sobie o niej zdania. Jesteśmy przekonani, że taka osobista analiza skłoni ich do wniosku, iż Biblia rzeczywiście jest niezwykłą księgą — księgą dla wszystkich ludzi!

Czy potrafisz wyjaśnić?

◻ Jak na podstawie Prawa Mojżeszowego można by wykazać, że Biblia nie pochodzi od ludzi?

◻ Jakie ponadczasowe zasady mające praktyczną wartość dla współczesnego człowieka zawiera Biblia?

◻ Co dowodzi, że proroctwo z Księgi Izajasza 13:19, 20 nie zostało spisane już po fakcie?

◻ Do czego powinniśmy zachęcać szczere osoby i dlaczego?

[Ramka na stronie 19]

Co z tym, czego nie da się udowodnić?

Biblia zawiera różne wypowiedzi, co do których nie ma niezależnych świadectw lub dowodów materialnych. Na przykład nie da się naukowo udowodnić ani podważyć tego, co mówi o niewidzialnej dziedzinie zamieszkiwanej przez stworzenia duchowe. Czy takie wzmianki, których nie sposób potwierdzić, oznaczają, że Księga ta jest sprzeczna z nauką?

Zastanawiał się nad tym pewien geolog planetolog, który parę lat temu zaczął studiować Biblię ze Świadkami Jehowy. „Muszę przyznać, że początkowo trudno mi było ją zaakceptować, gdyż niektórych wypowiedzi nie mogłem udowodnić naukowo” — wspomina. Jednakże ów szczery człowiek dalej zgłębiał Biblię i w końcu przekonał się, iż dostępne dowody wskazują, że jest ona Słowem Bożym. „Przestałem szukać niezależnego potwierdzenia dla każdego faktu biblijnego” — wyjaśnia. „Osoba o zainteresowaniach naukowych powinna badać Biblię z duchowego punktu widzenia, w przeciwnym razie nigdy nie przyjmie prawdy. Nie można oczekiwać, że każda wypowiedź biblijna będzie miała naukowe uzasadnienie. Ale okoliczność, iż pewnych sformułowań nie da się udowodnić, bynajmniej nie oznacza, że są nieprawdziwe. Najważniejsze jest to, iż rzeczy dające się sprawdzić potwierdzają dokładność Biblii”.

[Ilustracja na stronie 17]

Mojżesz zanotował przepisy sanitarne znacznie wyprzedzające swoją epokę