Księga Rodzaju tchnie wiarą, nadzieją i odwagą
JEHOWIE podobają się tylko ci, którzy pokładają w Nim bezgraniczną wiarę. Z całą pewnością mają podstawy do ufania Mu, gdyż jest On „Bogiem, który daje nadzieję”, a Jego wspaniałe obietnice nigdy nie zawodzą. Owszem, wierzący mogą w trakcie oczekiwania na ich spełnienie spotkać się z trudnościami i być poddani próbom. Wszyscy jednak ‛wyczekujący Jehowy’ powinni się odznaczać nieustraszoną odwagą, gdyż On ustawicznie strzeże tych, którzy Mu wiernie służą (Rzym. 15:13; Ps. 31:24, 25, NP; Hebr. 11:6).
Wyraźne dowody na to wszystko znajdujemy w biblijnej Księdze Rodzaju. Ta cenna część Słowa Bożego, spisana przez Mojżesza na pustyni Synaj w roku 1513 p.n.e., tchnie wiarą, nadzieją i odwagą.
KSIĘGA W STRESZCZENIU
Wstępne słowa Księgi Rodzaju sięgają miliardy lat wstecz, gdy podają: „Na początku Bóg stworzył niebiosa i ziemię”, a więc rzeczy pozaziemskie oraz te, które nas bezpośrednio otaczają. Ziemia zostaje przygotowana na mieszkanie dla człowieka, a w końcu przed Stwórcą stają doskonali ludzie. Chociaż wskutek grzechu raj zostaje utracony, Jehowa daje nadzieję, zapowiadając „nasienie”, które ma zetrzeć głowę węża. Dzięki wierze sprawiedliwy Abel składa ofiarę miłą Jehowie, ale ponosi śmierć z ręki brata, stając się pierwszym świadkiem Bożym, który zginął śmiercią męczeńską (Rodz. 1:1 do 4:26).
Henoch ‛chodzi z Bogiem’, postępując zgodnie z Jego wolą. Ale sytuacja się pogarsza, gdyż nieposłuszni ‛synowie Boży’ spośród aniołów biorą sobie kobiety za żony i płodzą nefilimów. Natomiast Noe, powodowany wiarą, nadzieją i odwagą, buduje arkę, ostrzega przed zagrażającym potopem i w końcu wraz z rodziną zostaje uratowany od zagłady. Świat przedpotopowy ginie, ludzkość wkracza w nową erę. Po pewnym czasie budowniczowie wieży Babel próbują okryć sławą swoje imię, ale Jehowa udaremnia ich zamiar, mieszając im języki i rozpraszając ich po całej ziemi (Rodz. 5:1 do 11:9).
Abram dzięki wierze daje posłuch poleceniu Boga i opuszcza Ur chaldejskie, aby zamieszkać w namiotach na terenie kraju, który Jehowa obiecał dać jemu i jego potomkom. Bóg wszczyna postępowanie przeciw nikczemnym mieszkańcom Sodomy i okolicznych miast. Później spełnia swą obietnicę, gdy rodzi się Izaak. Jednakże po latach Abraham przechodzi wielką próbę, ponieważ Jehowa każe mu złożyć tego syna na ofiarę. Podeszły w latach patriarcha, powstrzymany przez anioła, nie musi się posunąć tak daleko. Ale teraz nie zachodzi już żadna wątpliwość co do tego, że Abraham jest mężem wiary; toteż otrzymuje zapewnienie, że za pośrednictwem jego nasienia zjednają sobie błogosławieństwo wszystkie narody. Po śmierci umiłowanej żony Sary ogarnia Abrahama smutek, ale z głęboką nadzieją oczekuje jej zmartwychwstania (Rodz. 11:10 do 23:20; Hebr. 11:8-19).
Abraham za pośrednictwem swego sługi wybiera dla Izaaka żonę Rebekę, niewiastę wierzącą w Jehowę. Po pewnym czasie rodzi ona bliźnięta, Ezawa i Jakuba. Ezaw gardzi prawem pierworodztwa i sprzedaje je Jakubowi, który później odbiera błogosławieństwo ojcowskie. Jakub ucieka teraz do Paddan-Aram, gdzie poślubia Leę i Rachelę, pilnuje trzód ich ojca Labana i po jakichś 20 latach odchodzi z rodziną. Później mocuje się z aniołem, otrzymuje błogosławieństwo, a jego imię zostaje zmienione na Izrael. Będąc mężem wiary, Izrael z niezachwianą nadzieją zamieszkuje jako cudzoziemiec w Kanaanie, w Ziemi Obiecanej (Rodz. 24:1 do 37:1).
Z zazdrości synowie Jakuba sprzedają swego brata Józefa w niewolę. W Egipcie Józef wiernie i odważnie obstaje przy nakreślonych przez Boga wysokich miernikach moralności; dostaje się za to do więzienia. Po pewnym czasie jednak wyprowadzają go stamtąd, aby z pomocą Jehowy wyłożył faraonowi sny, które zapowiadają siedem lat dostatku poprzedzających siedem lat głodu. Otrzymuje urząd administratora gospodarki żywnościowej w całym kraju. Do Egiptu przybywają bracia Józefa po żywność, ale go nie poznają. Józef najpierw wystawia ich na próbę, w końcu jednak daje się poznać. Wierny Jakub odzyskuje syna po długiej rozłące i rodzina tego patriarchy osiedla się w urodzajnej krainie Goszen. Na łożu śmierci Jakub błogosławi synów i w natchnieniu przepowiada, że berło i laska rozkazodawcy nie odstąpi od Judy, aż nadejdzie Szylo; tym samym wygłasza proroctwo dające nadzieję na wielkie błogosławieństwa czekające w przyszłych wiekach. Szczątki Jakuba zostają przeniesione do Kanaanu i tam złożone w grobie, a gdy w wieku 110 lat umiera Józef, jego ciało balsamują, aby je kiedyś zabrano do Ziemi Obiecanej (Rodz. 37:2 do 50:26; Wyjścia 13:19).
Czytając uważnie Księgę Rodzaju, odniesiesz wielki pożytek z tego wzruszającego sprawozdania o wierze, nadziei i odwadze. Mogą ci się jednak nasunąć pewne pytania. Na niektóre z nich może znajdziesz odpowiedzi w naszych bardziej szczegółowych rozważaniach nad tą pierwszą księgą biblijną.
ŚWIAT PRZEDPOTOPOWY
● 1:26 — Jak to rozumieć, że człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo Boga?
Ludzie nie wiedzą, jak Bóg wygląda (Powt. Pr. 4:15-20). Ale człowiek został uczyniony na obraz i podobieństwo Jehowy w tym znaczeniu, że wyposażono go w takie Boskie właściwości, jak: sprawiedliwość, mądrość, moc i miłość (Powt. Pr. 32:4; Hioba 12:13; Izaj. 40:26; 1 Jana 4:8). A ponieważ przymioty te posiadał też Syn Boży, Słowo, więc Jehowa mógł słusznie powiedzieć do niego: „Uczyńmy człowieka na nasz obraz, według naszego podobieństwa” (Jana 1:1-3, 14).
● 4:17 — Skąd Kain wziął sobie żonę?
Adam „stał się ojcem synów i córek” (Rodz. 5:4). Tak więc Kain wziął za żonę jedną ze swoich sióstr. W późniejszym okresie Prawo Boże nadane Izraelitom zabroniło związków małżeńskich z cielesnymi braćmi lub siostrami (Kapł. 18:9).
● 6:6 — W jakim sensie Jehowa „odczuł żal”, że stworzył ludzi?
Hebrajskie słowo przetłumaczone tu na „odczuł żal” określa zmianę postawy lub zamiaru. Jehowa jest doskonały i dlatego, stwarzając człowieka, nie popełnił błędu. Zmienił jednak swój wewnętrzny stosunek do znikczemniałego pokolenia przedpotopowego. Wskutek niezadowolenia z niegodziwości człowieka Bóg przekształcił się ze Stwórcy w Niszczyciela. Jehowa bolał nad tym, że podłość ludzka wymagała tak daleko sięgającego unicestwienia życia, ale uważał za swój obowiązek zadbać o poszanowanie mierników sprawiedliwości. Fakt, że kilka osób zachował przy życiu, świadczy o tym, iż Jego żal ograniczał się do tych, u których w słowach i czynach brnęli w złym (2 Piotra 2:5, 9).
LUDZKOŚĆ WKRACZA W NOWĄ ERĘ
● 8:11 — Skąd gołąb wziął listek oliwki, skoro potop zniszczył drzewa?
Z całą pewnością wody potopu poniszczyły dużo drzew. Jednakże grecki filozof i uczony Teofrast oraz rzymski badacz przyrody Pliniusz Starszy donoszą o oliwce, która zalana wodami Morza Czerwonego zachowała żywotność, a nawet zieleń. Tak więc jakieś drzewo oliwne mogło pozostać żywe pod wodą przez szereg miesięcy trwania potopu. Kiedy wody opadły, zanurzone drzewo znalazło się znów na suchym gruncie i wypuściło liście, z których gołąb z łatwością mógł zerwać jeden.
● 9:24, 25 — Dlaczego Noe przeklął Kanaana, jeśli zawinił Cham?
Najprawdopodobniej Kanaan dopuścił się na osobie Noego, swego dziadka, jakiegoś nadużycia lub czynu perwersyjnego, a Cham patrzył na to i nie reagował. Widocznie ten syn Noego zaczął rozpowiadać o całej sprawie, natomiast Sem i Jafet przykryli ojca. Dlatego otrzymali błogosławieństwo, zaś przypuszczalny sprawca wykroczenia został przeklęty, a obserwator i plotkarz Cham ucierpiał przez hańbę, jaka spadła na jego potomstwo. Pismo Święte nie podaje wszystkich szczegółów, ale ważna jest okoliczność, że Jehowa sprawił, aby Noe wypowiedział proroctwo, oraz dopilnował, aby się ono spełniło, gdy Kananejczycy, którzy nie zostali wybici przez Izraelitów, stali się niewolnikami tych potomków Sema (Joz. 9:23; 1 Król. 9:21).
● 10:25 (Wujek) — W jaki sposób za czasów Pelega (Falega) „rozdzieliła się ziemia”?
Peleg żył w latach 2269-2030 p.n.e. Imię jego znaczy „podział” i jeśli zostało mu nadane zaraz po urodzeniu, wskazywało proroczo na słynny podział, który nastąpił za jego życia. Właśnie wtedy „rozdzieliła się ziemia”, a raczej „podzielili się mieszkańcy ziemi”, jak oddaje to „Nowy Przekład” wydany przez Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, albo — według „Biblii Tysiąclecia” — „ludzkość”. Ze sprawozdania biblijnego wynika, że właśnie „za dni jego” Jehowa spowodował wielki podział, gdy poplątał język budowniczym wieży Babel. Czytamy: „Stamtąd rozproszył ich Pan po wszystkich krainach” (Rodz. 11:9 [Wujek]; zobacz też Księgę Rodzaju 10:1, 6, 8-10; 11:10-17).
PATRIARCHOWIE Z NIEZACHWIANĄ WIARĄ
● 15:13 — Kiedy się spełniło proroctwo o 400 latach ciemiężenia potomków Abrama?
Okres ten trwał od 1913 do 1513 roku p.n.e. Kiedy mniej więcej pięcioletni syn Abrahama, Izaak, został w roku 1913 odstawiony od piersi, jego przyrodni brat Ismael, liczący wówczas około 19 lat, ‛szydził’ z niego w obecności Sary. O wadze tego naigrywania się z dziedzica Abrahamowego wyraźnie świadczy reakcja Sary oraz fakt uznania przez Jehowę jej żądania, aby oddalić Hagar wraz z synem Ismaelem (1 Mojż. 21:8-14, NP; Gal. 4:29). Wspomniany 400-letni okres ciemiężenia skończył się z chwilą oswobodzenia Izraelitów z niewoli egipskiej w 1513 roku p.n.e.
● 19:30-38 — Czy Jehowa puścił płazem upicie się Lota i spłodzenie przez niego synów z dwiema córkami?
Jehowa nie toleruje kazirodztwa ani pijaństwa (Kapł. 18:6, 7, 29; 1 Kor. 6:9, 10). Bratanek Abrahama Lot, nie pochwalał „nieprawych postępków” mieszkańców Sodomy i najwidoczniej ubolewał nad złem, w które został uwikłany, gdyż Ten, który bada serca, uznał go za „sprawiedliwego” (2 Piotra 2:8). Sam fakt upicia Lota przez córki nasuwa wniosek, że zdawały sobie sprawę z tego, iż po trzeźwemu nie zgodziłby się na obcowanie cielesne z nimi; one zaś będąc cudzoziemkami w owym kraju, widziały w tym jedyny sposób na zapobieżenie wymarciu rodziny Lota. Sprawozdanie to zamieszczono w Biblii nie po to, żeby wzbudzić u czytelnika erotyczne myśli, ale w celu wykazania, jakie pokrewieństwo zachodziło między Moabitami i Amonitami a Izraelitami, potomkami Abrahama.
● 28:12, 13 — Jakie znaczenie miał sen Jakuba o „drabinie”?
„Drabina” (która mogła wyglądać raczej jak kamienne schody) była świadectwem kontaktów łączących ziemię z niebem. Pokazywała, że aniołowie służą w roli pośredników między Jehową a ludźmi cieszącymi się Jego uznaniem. (Porównaj z tym Ewangelię według Jana 1:51).
● 31:19 (Kruszyński) — Czym były terafim, które Rachela zabrała Labanowi?
Terafim były bóstwami rodzinnymi, a więc figurkami. Prace archeologiczne prowadzone na terytorium Mezopotamii ujawniły, iż od posiadania takich posążków zależało, kto z rodziny otrzyma dziedzictwo. Prawdopodobnie Rachela właśnie to miała na uwadze; zabranie terafim uważała za usprawiedliwione, ponieważ jej ojciec Laban oszukiwał Jakuba, jej męża (Rodz. 31:14-16). Nic jednak nie wskazuje na to, by Jakub kiedykolwiek starał się skorzystać z terafim dla zdobycia dziedzictwa rodzinnego. Posążki te zostały zniszczone najpóźniej wtedy, gdy Jakub zakopał wszystkie obce bogi, które mu przekazali jego domownicy (Rodz. 35:1-4).
● 44:5 — Czy Józef faktycznie posługiwał się pucharem, aby odczytywać wróżby?
Józef postanowił poddać próbie swoich braci, którzy go nie poznali. Dlatego polecił słudze napełnić ich worki żywnością, pod samym wierzchem położyć w każdym pieniądze poszczególnych braci, a swój srebrny puchar włożyć do worka Benjamina. Przy tym wszystkim Józef zachowywał się jak zarządca pogańskiego kraju. A kielich i to, co o nim powiedziano, najwidoczniej miało związek z tym fortelem. Józef jako wierny czciciel Jehowy w rzeczywistości nie używał pucharu do wróżenia, tak jak Benjamin faktycznie go nie ukradł.
● 49:10 — Czy istnieje różnica pomiędzy berłem a laską rozkazodawcy?
Owszem. Berłem jest ozdobna laska, która w ręku panującego stanowi symbol władzy królewskiej. Natomiast laska rozkazodawcy to długi pręt będący oznaką prawa do wydawania rozkazów. Jakub najprawdopodobniej po to wspomniał o jednym i o drugim, aby wskazać, że do pojawienia się Szylo pokolenie Judy miało dysponować dużą władzą i uprawnieniami. Tym potomkiem Judy okazał się Jezus Chrystus, któremu Jehowa powierzył rządy niebiańskie. Chrystus posiada królewską władzę i prawo do rozkazywania (Ps. 2:8, 9; Izaj. 55:4; Dan. 7:13, 14).
PODSTAWA WIARY, NADZIEI I ODWAGI
Księga Rodzaju rzeczywiście daje nam podstawę do przejawiania wiary, nadziei i odwagi. Tchnie wiarą w Jehowę i nadzieją co do obiecanego „nasienia”, które ma zjednać ludziom błogosławieństwo (Rodz. 3:15; 22:18). Pomaga nam też odważnie patrzeć w przyszłość wzorem dawnych świadków Jehowy.
Tamci słudzy Boży sięgali „po lepsze miejsce, (...) przynależne do nieba”, a Jehowa „im przygotował miasto” (Hebr. 11:15, 16). Obyśmy — tak jak oni — pokładali ufność w ustanowionym Królestwie, którego tamci oczekiwali. I obyśmy na wzór owych świadków Jehowy odznaczali się prawdziwą wiarą, nadzieją i odwagą.
[Ilustracje na stronie 20]
Jakub i Ezaw
Józef
Abraham i Izaak
Kain i Abel
Noe