Księga Kapłańska — wezwanie do wielbienia Jehowy w świętości
CZCICIELE Jehowy muszą być święci. Podkreśla to wielokrotnie biblijna Księga Kapłańska, nazywana też Trzecią Mojżeszową. Czytamy w niej na przykład tak: „Ja jestem Jehowa, wasz Bóg; i wy macie uświęcać siebie i macie okazać się świętymi, bo ja jestem święty” (Kapł. 11:44; 19:2; 20:7, 26).
Księgę tę spisał prorok Mojżesz na pustyni Synaj, najprawdopodobniej w 1512 roku p.n.e. Treść jej dotyczy okresu nie dłuższego niż jeden miesiąc — od wzniesienia przybytku w pierwszym dniu pierwszego miesiąca roku drugiego po wyzwoleniu Izraelitów z niewoli egipskiej do czasu, gdy „dnia pierwszego drugiego miesiąca, w drugim roku po wyjściu z Egiptu” Mojżesz otrzymał od Jehowy polecenie przeprowadzenia spisu ludności (Liczb 1:1-3, Biblia Tysiąclecia; Wyjścia 40:17). W treści księgi znajduje odbicie życie obozowe, co wskazuje, że powstała na pustyni (Kapł. 4:21; 10:4, 5; 14:8; 17:1-5).
Świadkowie Jehowy nie podlegają dziś Prawu, które Bóg nadał przez Mojżesza, zniosła je bowiem śmierć Jezusa Chrystusa (Rzym. 6:14; Efez. 2:11-16). Czy wobec tego chrześcijanie mogą odnieść jakąś korzyść z rozpatrywania przepisów zawartych w Księdze Kapłańskiej? Jeżeli tak, to pod jakim względem? Czego można się z niej nauczyć, jeśli chodzi o wielbienie Jehowy?
UWYDATNIENIE SPRAWY ŚWIĘTOŚCI
W pierwszych siedmiu rozdziałach Księgi Kapłańskiej jest mowa o składaniu darów ofiarnych i ofiar krwawych. Dobrowolną ofiarę całopalną oddawano Bogu tak jak była, w całości, podobnie jak Jezus Chrystus ofiarował Mu siebie bez reszty. Jeżeli chodzi o dobrowolną ofiarę wspólnoty, to jedną część składano Bogu na ołtarzu, drugą część spożywał kapłan, a jeszcze inną otrzymywał sam ofiarujący. Chrześcijanom namaszczonym duchem taki wspólny posiłek przypomina Pamiątkę śmierci Chrystusa (Kapł. 1:1-17; 3:1-17; 7:11-36; 1 Kor. 10:16-22).
Ofiary za grzech i ofiary zadośćuczynienia były obowiązkowe. Celem pierwszych było przebłaganie za grzechy popełnione nieumyślnie lub przez zaniedbanie, natomiast drugie prawdopodobnie miały zastosowanie, gdy ktoś zawinił naruszenie prawa Bożego i (lub) gdy chodziło o przywrócenie pewnych praw skruszonemu winowajcy (Kapł. 4:1-35; 5:1 do 6:7; 6:24-30; 7:1-7). Warto zaznaczyć, że więcej niż jeden raz przypomniano Izraelitom, aby nie spożywali krwi (Kapł. 3:17; 7:26, 27). Były też bezkrwawe ofiary zbożowe, którymi wyrażano wdzięczność Jehowie za Jego szczodrość (Kapł. 2:1-16; 6:14-23; 7:9, 10). W dobie dzisiejszej chrześcijanie rozpatrują te sprawy z żywym zainteresowaniem, ponieważ wszystkie ofiary przewidziane w Przymierzu Prawa wskazywały na osobę i ofiarę Jezusa Chrystusa albo na płynące stąd dobrodziejstwa (Hebr. 8:3-6; 9:9-14; 10:5-10).
Dalej podano przepisy co do służby kapłańskiej. Mojżesz na polecenie Boga uroczyście wprowadził Aarona na urząd arcykapłana, a jego czterech synów uczynił podkapłanami. Wtedy to zaczęło działać kapłaństwo (Kapł. 8:1 do 10:20).
Przepisy pokarmowe, orzekające, które zwierzęta są czyste, a które nieczyste, chroniły Izraelitów przed zakażeniem szkodliwymi mikroorganizmami oraz tym skuteczniej oddzielały ich od okolicznych narodów. Inne przepisy porządkowały sprawę nieczystości zwłok, oczyszczania się kobiet po porodzie, postępowania w wypadku trądu, a także nieczystości spowodowanej wydzielinami męskich lub żeńskich narządów rozrodczych. Zastanowienie się nad tymi rozporządzeniami powinno nam jako czcicielom Jehowy jeszcze wyraźniej uzmysłowić potrzebę zachowywania świętości (Kapł. 11:1 do 15:33).
Najważniejsze ofiary za grzechy składano w obchodzonym raz do roku Dniu Przebłagania. Między innymi ofiarowano wtedy cielca, którego zabijano za kapłanów i resztę członków pokolenia Lewiego. Za pozostałe szczepy Izraela składano na ofiarę jednego kozła, a nad żywym kozłem wypominano grzechy ludu, po czym wypędzano go na pustynię. Obydwa kozły traktowano jako jedną ofiarę za grzech (Kapł. 16:5), co wskazywałoby na fakt, że wspólnie tworzyły jeden symbol. Stosownie do tego Jezus Chrystus nie tylko został ofiarowany, lecz także bierze na siebie grzechy tych, za których umarł śmiercią ofiarną (Kapł. 16:1-34).
Następnie wyłuszczono przepisy dotyczące ofiar i spożywania mięsa. Na szczególną uwagę zasługuje Boski zakaz spożywania krwi. Powstrzymywanie się od krwi w dalszym ciągu jest miernikiem obowiązującym tych, którzy chcą wielbić Jehowę w świętości (Kapł. 17:1-16; Dzieje 15:28, 29).
Podane z kolei orzeczenia sędziowskie w sprawie kazirodztwa, zboczeń seksualnych oraz różnych odrażających praktyk, takich jak bałwochwalstwo, spirytyzm, oszczerstwo i tym podobne, również powinny nam uprzytomnić, jak ważne w wielbieniu Jehowy jest zachowywanie świętości. Toteż szczególnie kapłani musieli pozostać święci. Obowiązywały ich między innymi specjalne przepisy dotyczące zawierania małżeństw, nieczystości ceremonialnej i spożywania rzeczy świętych (Kapł. 18:1 do 22:33).
Potem są wymienione trzy doroczne uroczystości: Święto Paschy, obchodzone wczesną wiosną, Święto Pięćdziesiątnicy przypadające na późną wiosnę oraz jesienne Święto Szałasów lub Święto Zbiorów. Dołączono do tego przestrogę przed nadużywaniem świętego imienia Jehowy, nakaz przestrzegania sabatów (tygodniowych, miesięcznych i przypadających co 7 lat) oraz roku jubileuszowego, jak również wskazówki dotyczące postępowania wobec ubogich Izraelitów i traktowania niewolników (Kapł. 23:1 do 25:55).
Błogosławieństwa wynikające z posłuszeństwa wobec Boga przeciwstawiono przekleństwom, jakie by ściągnęło nieposłuszeństwo. Poznajemy też przepisy co do składania ślubów i związanych z nimi ofiar oraz oceny wartości, co do pierworodnych zwierząt, a także oddawania dziesięciny jako „świętości dla Jehowy”. Takie są „przykazania, które Jehowa dał Mojżeszowi na górze Synaj jako nakazy dla synów Izraela” (Kapł. 26:1 do 27:34).
Przy uważnym czytaniu Księgi Kapłańskiej niewątpliwie wywrze na tobie wrażenie okoliczność, że tak mocno podkreślono w niej świętość wielbienia Jehowy. Ale mogą ci się też nasunąć pewne wątpliwości. Dlatego może cię zainteresują poniższe pytania i odpowiedzi.
ŚWIĘTE OFIARY I SŁUŻBA KAPŁAŃSKA
• 2:11 — Dlaczego Jehowa nie życzył sobie ofiar z miodu?
Najwidoczniej nie chodziło tu o miód pszczeli, lecz o syrop owocowy. W przeciwnym razie nie mógłby się znaleźć wśród pierwocin (Kapł. 2:12; 2 Kron. 31:5). Ponieważ miód owocowy mógł sfermentować, nie nadawał się do ofiarowania na ołtarzu.
• 3:17 — Dlaczego nie wolno było spożywać tłuszczu?
Tłuszcz uważano za najlepszy lub najbardziej wartościowy składnik; świadczy o tym na przykład użyte w sensie przenośnym wyrażenie „tłustość ziemi” (Rodz. 45:18, „Biblia gdańska”). Toteż zakaz spożywania tłuszczu miał widocznie przypominać Izraelitom, że najlepsze należy do Jehowy. Chociaż chrześcijanie nie podlegają temu ograniczeniu przewidzianemu w Prawie, uzmysławia ono dzisiejszym sługom Jehowy, że co mają najlepszego, to zawsze powinni oddawać Jemu (Prz. 3:9, 10; Kol. 3:23, 24).
• 10:1, 2 — Na czym polegał ten grzech?
Możliwe, że Nadab i Abihu pozwolili sobie na ów niestosowny czyn pod wpływem alkoholu. Przemawia za tym okoliczność, że wkrótce potem Jehowa zabronił kapłanom picia wina i wszelkich napojów odurzających podczas służby w przybytku. Jednakże bezpośrednim powodem śmierci Nadaba i Abihu było to, że ofiarowali Jehowie „inny ogień, którego im nie nakazał” (3 Mojż. 10:1-11, „Nowy Przekład”). Zajście to dowodzi, że i dziś odpowiedzialni słudzy Jehowy muszą się stosować do Jego wymagań, przy czym nie powinni się zabierać do pełnienia zleconych im przez Boga obowiązków, gdy są pod wpływem alkoholu.
W ŚWIĘTYM WIELBIENIU KONIECZNA JEST CZYSTOŚĆ
• 11:40 — Jak pogodzić ten przepis z tym, co mówi Księga Powtórzonego Prawa (5 Mojżeszowa) 14:21, gdzie czytamy: „Nie wolno wam jeść żadnej padliny” (NP)?
W gruncie rzeczy między tymi dwoma wersetami nie ma żadnej sprzeczności. W Księdze Powtórzonego Prawa 14:21 zabroniono jedzenia zwierzęcia, które padło lub zostało znalezione martwe. Natomiast Księga Kapłańska 11:40 wskazuje, jak należało postąpić, gdyby Izraelita naruszył ten zakaz. Prawo nie pozwalało też na przykład na kradzież, a mimo to niektórzy kradli. Kary nakładane na winowajców podkreślały wagę zakazów występujących w Prawie.
• 12:2, 5 — Dlaczego po porodzie kobieta była „nieczysta”?
Narządy rozrodcze zostały stworzone do przekazywania doskonałego życia ludzkiego. Tymczasem wskutek odziedziczonych skutków grzechu potomstwo otrzymuje życie niedoskonałe i grzeszne. Przejściowa nieczystość związana z porodem, menstruacją bądź też z wypływem nasienia przypominała o tej odziedziczonej grzeszności (Kapł. 15:16-24; Ps. 51:7, NP; Rzym. 5:12). Miało to miejsce zwłaszcza przy wydaniu na świat dziecka, gdyż wymagane było wtedy złożenie ofiary za grzech. Warto zaznaczyć, że Jehowa łaskawie zezwolił, aby w tym wypadku ubodzy ofiarowali ptaki zamiast o wiele droższych owiec (Kapł. 12:8). Takie przepisy co do oczyszczeń miały skłaniać Izraelitów do pamiętania o potrzebie ofiary okupu, która by zakryła grzechy ludzkości i przywróciła jej doskonałość. Oczywiście nie mogły tego sprawić składane przez nich ofiary ze zwierząt. Toteż Prawo miało ich prowadzić do Chrystusa i pomóc im zrozumieć, że tylko jego ofiara jest w stanie wyjednać rzeczywiste przebaczenie, a w końcu odzyskanie ludzkiej doskonałości (Gal. 3:24; Hebr. 9:13, 14; 10:3, 4).
POTRZEBA ZACHOWANIA ŚWIĘTOŚCI
• 16:29 — Na czym polegało ‛trapienie duszy’, o którym tu mowa? (Bg).
Najprawdopodobniej to ‛trapienie duszy’ odnosi się do postu. W Dniu Przebłagania ofiarowano między innymi pewne zwierzęta za grzechy lewitów i reszty narodu. Arcykapłan wyznawał całoroczne przewinienia ludu nad żywym kozłem, którego następnie wypędzano, by zaniósł je na pustynię. Przy uwzględnieniu ogółu czynności wykonywanych w Dniu Przebłagania post przestrzegany w tym czasie był najwidoczniej związany z przyznawaniem się do grzechów (Kapł. 16:5-10, 15, 20-22).
• 20:9 — Dlaczego człowiek, który złorzeczył swoim rodzicom, podlegał aż karze śmierci?
Człowiek, który przeklinał własnych rodziców i życzył im, by spadło na nich jakieś nieszczęście, miał nienawistne, mordercze usposobienie. Chociaż nie posunął się do bezpośredniej zbrodni, to jednak w swym sercu pragnął śmierci ojca i matki. Ponieważ takie nikczemne skłonności są w oczach Jehowy równoznaczne z morderstwem, Prawo przewidywało za lżenie rodziców taką samą karę jak za rzeczywiste pozbawienie ich życia. Powinno to pobudzać chrześcijan do okazywania sobie wzajemnej miłości, i wystrzegania się nienawiści (1 Jana 3:14, 15).
• 25:35-37 — Czy żądanie odsetek od brata zawsze jest złe?
Jeżeli brat pożycza drugiemu bratu pieniądze na rozkręcenie interesu, to ma prawo oczekiwać zwrotu kapitału i może zażądać odsetek. Pożyczający inwestuje w coś te pieniądze i zarabia nimi, więc wierzyciel ma prawo do udziału w zyskach przez pobranie odpowiedniego procentu. (Porównaj z tym Ewangelię według Mateusza 25:27). Prawo natomiast zabraniało żądania odsetek od pożyczek udzielanych biednemu, żeby ulżyć jego doli. Wierzyciel słusznie mógł oczekiwać zwrotu danej sumy, ale czerpanie korzyści z niepowodzeń zubożałych bliźnich uchodziło za godne potępienia (Wyjścia 22:25).
• 26:26 — Co oznacza ‛dziesięć kobiet piekących chleb w jednym piecu’?
W normalnych warunkach każda kobieta potrzebowała oddzielnego pieca do sporządzenia wszystkich wypieków. Powyższe słowa wskazują jednak na taki niedobór żywności, iż jeden piec wystarczyłby na wszelkie wyroby przygotowane przez dziesięć kobiet. Tak miało wyglądać jedno z zapowiedzianych następstw trwania w uporze wobec Jehowy, a tym samym niezachowywania świętości w służbie dla Niego (Kapł. 26:23-25).
JAK KSIĘGA KAPŁAŃSKA MOŻE WPŁYNĄĆ NA NASZ STOSUNEK DO JEHOWY
Dzisiejsi świadkowie Jehowy nie podlegają Prawu Mojżeszowemu (Gal. 3:23-25). Ponieważ jednak Księga Kapłańska naświetla stanowisko Jehowy wobec różnych kwestii, jej treść powinna oddziaływać na nasz sposób oddawania Mu czci. Zwróćmy uwagę na kilka spraw, w których się to potwierdza.
Jehowa, Pan Wszechwładny, zasługuje na wielbienie w świętości. Nie toleruje On żadnej rywalizacji, jest święty i wymaga świętości od tych, którzy pełnią świętą służbę dla Niego (Kapł. 11:45; 19:2). Miernik ten obowiązuje także chrześcijan, o czym wyraźnie pisze apostoł Piotr: „Jako posłuszne dzieci porzućcie ukształtowanie według pragnień, które dawniej mieliście w niewiedzy, lecz w zgodzie ze Świętym, co was powołał, sami też stańcie się świętymi w całym swoim sprawowaniu, gdyż napisano: ‛Bądźcie święci, ponieważ ja jestem święty’” (1 Piotra 1:14-16).
Imię Jehowy musi być uważane za święte. Świadkom Jehowy nie wolno przynosić ujmy imieniu Bożemu; muszą się tego wystrzegać tak samo pilnie, jak dawni Izraelici (Kapł. 22:32; 24:10-16, 23). Będąc wyodrębnieni do pełnienia świętej służby dla Jehowy, a więc uświęceni, powinniśmy przysparzać Jego imieniu chwały i modlić się o uświęcenie go (Ps. 7:18, BT; Mat. 6:9).
Jehowa wymaga, żebyśmy przeciwstawiali się grzechowi. Warunkiem przebaczenia grzechu jest nie tyle złożenie ofiary przebłagalnej, ile przyznanie się do niego, okazanie skruchy oraz jak najdalej idące naprawienie wyrządzonej szkody. A jeśli wiemy, że ktoś ze zboru popełnił poważny grzech i nie chce się do tego przyznać, powinniśmy powiadomić o tym zamianowanych starszych. (Porównaj z tym Księgę Kapłańską 4:2; 5:1, 5, 6). Oczywiście niektóre grzechy są niewybaczalne (Kapł. 20:2, 10; Hebr. 6:4-6; 10:26-29). Jeśli jednak będziemy walczyć z grzechem, starając się zawsze spełniać wolę naszego Ojca niebiańskiego i korzystając z dobrodziejstw ofiary okupu złożonej przez Jezusa Chrystusa, to mamy szansę utrzymania właściwej pozycji przed naszym świętym Bogiem, Jehową (1 Jana 2:1, 2).
Nie ulega zatem wątpliwości, że Księga Kapłańska może mieć wpływ na wielbienie, które składamy swemu Bogu jako Jego chrześcijańscy świadkowie. Powinna nam przypominać, że Jehowa wymaga od swoich sług świętości. Musimy więc uświęcać Jego imię i stale przeciwstawiać się grzechowi. Co więcej, ta księga biblijna powinna nas pobudzać do dawania Najwyższemu tego, co mamy najlepsze, oraz do bezustannego zachowywania czystości i świętości w pełnieniu świętej służby ku chwale naszego świętego Boga, Jehowy.
[Ilustracje na stronie 19]
Ofiary przewidziane w Prawie Mojżeszowym wskazywały na śmierć ofiarną Jezusa Chrystusa i wynikające z niej dobrodziejstwa