Kapłaństwo ogólne — nauka zapomniana przez chrześcijaństwo
„Wy jesteście (...) królewskim kapłaństwem, narodem świętym.” — 1 Piotra 2:9.
1. Dlaczego można powiedzieć, że nauka o kapłaństwie ogólnym jest nauką zapomnianą przez chrześcijaństwo?
CHRZEŚCIJAŃSKA nauka o „kapłaństwie ogólnym” prawdopodobnie nie należy do nauk, które poznałeś w szkole lub na nauce religii. Wielu naszych czytelników być może jeszcze nigdy o tym nie słyszało. Można ją słusznie określić jako naukę zapomnianą przez chrześcijaństwo. Przez jako stulecia ledwie o niej wspominano z ambon; młodzież ucząca się katechizmu nic o niej nie słyszała, studenci teologii mogli znaleźć najwyżej jedną do dwóch stronic w swych obszernych podręcznikach, a laik musiał długo szukać w działach literatury religijnej księgarń i bibliotek zanim coś na ten temat znalazł, jeśli w ogóle coś znalazł. Natomiast pierwsi chrześcijanie znali tę naukę i żyli według niej.
2. Jaką jednak zmianę w zainteresowaniu się tą nauką można zaobserwować w ostatnich latach?
2 W ostatnich latach można jednak zaobserwować pod tym względem pewną zmianę. W światowych kołach teologicznych wydobyto z zapomnienia, „odkurzono” dawną naukę o kapłaństwie ogólnym, przygotowano razem z innymi ważnymi tematami, jak np. nauką o istocie i jedności kościoła chrześcijańskiego, i umieszczono na porządku dziennym poważnych konferencji. Pewien profesor teologii powiedział: „Chyba nie ma tematu, który byłby tak szczegółowo i poważnie dyskutowany przede wszystkim przez kościół rzymskokatolicki, a także przez kościoły ewangelickie.” Co wiec należy rozumieć przez naukę o kapłaństwie ogólnym? Jest to nauka biblijna, że każdy spłodzony z ducha chrześcijanin jest kapłanem. Kilka faktów historycznych pomoże czytelnikowi zrozumieć, jak wielkie jest jej znaczenie.
3. (a) Kim jest kapłan? (b) Kto stanowił kapłaństwo lewickie? (c) Na czym polegały dwa zasadnicze obowiązki kapłańskie Lewitów?
3 Kapłan jest sługą Bożym. W narodzie izraelskim istnienie kapłaństwa było uregulowane przez Prawo: „Zbliżą się kapłani, synowie Lewiego; bo są to ci, których Jahwe, Bóg twój, wybrał, aby mu posługiwali.” Dlatego często mówi się w związku z tym o kapłaństwie lewickim. Oficjalna służba Lewitów skupiała się wokół dwóch zadań. Mojżesz wyraził to następująco: „Będą uczyć sądów [praw, Wu uw. marg.] twoich Jakuba, a zakonu twego Izraela; kłaść będą kadzenie pod nozdrza twoje, a całopalenie na ołtarz twój.” Lewici więc, działali jako słudzy Boży, nauczając lud: „Uczyli w Judzie, mając z sobą księgi zakonu Pańskiego [Prawa Jehowy, NW], i obchodzili wszystkie miasta Judzkie, i nauczali lud.” A lewiccy synowie Aarona działali jako słudzy Boży, składając na rzecz ludu na ołtarzu Jehowy kadzidło, zboże i zwierzęta. — 5 Mojż. 21:5, Kr; 33:10; 2 Kron. 17:9; Mal. 2:7; 3 Mojż. rozdziały 1 do 7 i 16.
4. (a) Co zobrazowały ofiary zwierzęce, które musieli składać kapłani lewiccy? (b) Dlaczego kapłaństwo lewickie się zakończyło, i jak Jehowa to okazał?
4 Z listu de Hebrajczyków dowiadujemy się, że kapłaństwo lewickie ze swym wielkim kapłanem, ofiarami, nauką i ceremoniami związanymi ze służbą świątynną, samą świątynią, jak również ze wszystkim, co do tego należało, było obrazem czegoś znacznie większego, co dopiero miało przyjść. Większość ofiar, a szczególnie ofiary, które składano w dniu pojednania albo przebłagania unaoczniały wielką ofiarę Chrystusa Jezusa, który oddał swe życie na ofiarę przebłagania za ludzi. A zatem gdy Jezus po swej śmierci i zmartwychwstaniu wstąpił do nieba, a Jehowa Bóg przyjął wartość jego życia za okup, wtedy kapłaństwo lewickie zakończyło swą proroczą rolę. Najlepszym tego dowodem było nadnaturalne rozerwanie się od góry do dołu w chwili śmierci Jezusa wielkiej zasłony w świątyni, oddzielającej pomieszczenie „Święte” od „Najświętszego”. W ten sposób Jehowa pokazał, że od tej pory ofiary przebłagania składane przez żydowskiego wielkiego kapłana są bez wartości, a służba lewickich kapłanów już nie jest potrzebna, ponieważ ten dom, czyli świątynia, teraz został pusty. — Mat. 27:51; 23:38; Hebr. 9:1-15.
5. W jaki sposób ostatecznie położony został kres służbie kapłanów lewickich?
5 Ponieważ kapłani lewiccy tego nie zrozumieli, więc również po śmierci Jezusa nadal sprawowali swą służbę i ofiarowali zwierzęta ofiarne, choć już nie mieli do tego żadnych podstaw prawnych. Przymierze Prawa straciło w oczach Bożych moc obowiązującą, a gdy Rzymianie w roku 70 zdobyli Jeruzalem, Bóg dał do zrozumienia, że to kapłaństwo stało się zbyteczne, ponieważ położył mu kres także de facto. Kapłani zostali zabici lub rozproszeni, a ich świątynię zburzono. Nigdy już nie będzie mogło powstać jakieś nowe kapłaństwo lewickie, bo obecnie żaden Żyd nie może powiedzieć, z którego pokolenia izraelskiego pochodzi. — Kol. 2:14.
NOWE KAPŁAŃSTWO
6, 7. Czy usunięcie kapłaństwa lewickiego oznaczało, że odtąd kapłaństwo będzie na ziemi zbyteczne? Uzasadnij swą odpowiedź.
6 Czy przez zupełne usunięcie lewickiej klasy kapłańskiej Bóg chciał dać do zrozumienia, że wszelkie kapłaństwo jest teraz na ziemi zbyteczne? Wcale nie! On usunął przez to jedynie obraz, unaocznienie, czyli symbol, bo nadszedł czas na odpowiednik, na rzeczywistość. Ponieważ kapłani lewiccy odrzucili Jezusa, ustanowionego przez Boga wielkim kapłanem według innego porządku, i nie chcieli uznać, że ich czas się skończył, a ponadto odmówili przyjęcia większych przywilejów, więc musieli zostać usunięci siłą. — Hebr. 10:1.
7 Paweł komentuje zmianę w kapłaństwie i w jego podstawie prawnej, w Zakonie, następująco: „Gdyby tedy była doskonałość przez kapłaństwo lewickie (albowiem na tej podstawie lud otrzymał zakon), jakaż jeszcze była potrzeba, aby powstał inny kapłan według porządku Melchizedeka, a nie był mianowany według porządku Aarona? Bo skoro zmienia się kapłaństwo, koniecznie musi być zmiana i zakonu.” Wielkim kapłanem tego nowego kapłaństwa według porządku Melchizedeka, a nie według porządku Aarona jest Chrystus Jezus, a jako wielki kapłan ma on na ziemi swych podkapłanów. — Hebr. 7:11, 12, NT.
8. Kto w boskim rozrządzeniu zajął miejsce kapłaństwa lewickiego? Udowodnij to.
8 Kim są ci podkapłani, którzy mają stanowić odpowiednik kapłaństwa lewickiego? W swym liście do Hebrajczyków (rozdział 7 do 10) apostoł Paweł porównuje najpierw Aarona, wielkiego kapłana starego przymierza, z Chrystusem Jezusem, wielkim kapłanem nowego przymierza. Następnie wypowiada się o podkapłanach, czyli Lewitach i o ich służbie, wykazując, że zostali zastąpieni przez kapłaństwo, które nie składa ofiar ze zwierząt. On mówi: „Mając tedy, bracia, śmiałość wejść do miejsca świętego przez krew Jezusa, drogą nową i żywą, którą nam poświęcił [uroczyście otworzył, NW] przez zasłonę, to jest przez ciało swoje, i mając kapłana wielkiego nad domem Bożym, przystąpmyż ze szczerym sercem, w pełności wiary, mając oczyszczone serca od sumienia złego, i ciało omyte wodą czystą.” Apostoł Paweł mówiąc: „Przystąpmyż, ze szczerym sercem (...) mając (...) ciało omyte wodą czystą [aluzja do lewickich ceremonii oczyszczania]”, wzywa swych chrześcijańskich braci, aby objęli następstwo kapłaństwa lewickiego. W ten sposób on utożsamia zbór chrześcijański z nowym kapłaństwem, nową klasą ziemskich sług Bożych, składającą duchowe ofiary wychwalania i dobrych uczynków. — Hebr. 10:19-23, NT; 13:15, 16; 3 Mojż. 16:4; 4 Mojż. 8:6, 7.
PORÓWNANIA
9. Na jakiej podstawie można powiedzieć, że chrześcijanin jest sługą Bożym — podobnie jak kapłan lewicki?
9 Liczne porównania dawnego kapłaństwa z nowym pozwalają poznać ścisły związek między jednym a drugim. Chrześcijanin, tak jak niegdyś kapłan lewicki, jest sługą Słowa Bożego: „[Bóg] (...) dał nam usługiwanie pojednania, ponieważ Bóg w Chrystusie [poprzez Chrystusa, NW] z sobą samym świat pojednał, nie poczytując im upadków ich, i położył w nas słowo pojednania. Przetoż w miejsce Chrystusa poselstwo sprawujemy, jak gdyby Bóg upominał przez nas; w miejsce Chrystusa prosimy: pojednajcie się z Bogiem!” — 2 Kor. 5:18-20, NT.
10. Jak Piotr porównuje kapłaństwo lewickie z chrześcijańskim?
10 Apostoł Piotr wskazują na kilka z tych porównań i nazywa zbór chrześcijański wprost kapłaństwem. Przeprowadzając porównanie z literalną świątynią oraz z literalnymi ofiarami kapłaństwa lewickiego wyjaśnia swym współchrześcijanom: „Wy sami (...) jako żywe kamienie jesteście budowani w dom duchowy, abyście byli świętym kapłaństwem, składającym duchowe ofiary, możliwe do przyjęcia u Boga przez Jezusa Chrystusa (...) Wy jesteście ‚rodem wybranym, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem do szczególnego posiadania, abyście oznajmiali daleko wokół zalety’ tego, który was powołał z ciemności do swego cudownego światła. Bo kiedyś nie byliście ludem, lecz teraz jesteście ludem Bożym.” — 1 Piotra 2:5, 9, 10, NW.
11. (a) Na czym polegają „duchowe ofiary” wspomniane w 1 Piotra 2:5? (b) Jakie obowiązki kapłańskie mają chrześcijanie w myśl Hebrajczyków 10:23-25?
11 „Duchowe ofiary”, które składa kapłaństwo chrześcijańskie, polegają na ‚oznajmianiu daleko wokół zalet’ Bożych. Potwierdza to również Paweł w swym liście do Hebrajczyków nazywając te ofiary ‚owocem warg, które oznajmiają publicznie o jego imieniu’. Potem dodaje: „Nie zapominajcie o czynieniu dobra i dzieleniu się z innymi, bo takie ofiary podobają się Bogu.” (Hebr. 13:15, 16, NW) W tym samym liście (Hebr. 10:23-25, NW) po utożsamieniu kapłaństwa nowego, podlegającego Chrystusowi, Paweł wymienia co najmniej trzy zasadnicze obowiązki kapłańskie tego nowego kapłaństwa: „Bez wahania trzymajmy się mocno publicznego oznajmiania naszej nadziei, bo wierny jest ten, który obiecał. Zważajmy jedni na drugich, aby się pobudzać do miłości i właściwych uczynków, nie opuszczając naszych wspólnych zebrań, jak to niektórzy mają zwyczaj czynić, ale zachęcając się wzajemnie, a to tym więcej, gdy widzicie zbliżanie się owego dnia.” — Rzym. 12:1.
RÓŻNICA
12. Dlaczego kapłaństwo lewickie nazwano kapłaństwem „szczególnym”?
12 Pod jednym względem istnieje natomiast różnica: Kapłaństwo lewickie nie było tak zwanym kapłaństwem „ogólnym”, lecz „szczególnym”. Ono pod żadnym względem nie było ogólne. Urząd kapłański był ograniczony przez urodzenie i płeć: kapłanami mogli być tylko mężczyźni z pokolenia Lewiego, a nawet do sprawowania urzędu ofiarującego kapłana mógł być wpuszczony tylko męski potomek Aarona, pierwszego wielkiego kapłana. Nie tylko w związku ze swym urzędem, lecz także pod innymi względami kapłaństwo według prawa stanowiło samo przez się klasę, czyli stan. Lewici na przykład nie otrzymali w dziedzictwie ziemi, a utrzymanie zostało im zapewnione przez szczególne zarządzenia. Gdy wyodrębniono ich pokolenie do służby kapłańskiej, wówczas nie zaliczano go już do dwunastu pokoleń; pokolenia Efraima i Manassesa, potomków Józefa, uzupełniły tę liczbę. Lewici stanowili zatem szczególną klasę lub stan wśród społeczeństwa żydowskiego. Istniała wyraźna różnica pomiędzy kapłaństwem a ludem. Kapłaństwo izraelskie stanowiło odrębną klasę. — 4 Mojż. 8:14; 18:20-24.
13. (a) Co należy rozumieć przez kapłaństwo „ogólne”? (b) Czy kapłaństwo chrześcijańskie jest według słów Piotra kapłaństwem ogólnym czy szczególnym? Jak Piotr popiera twą odpowiedź?
13 Zupełnie inaczej rzecz ma się z nowym kapłaństwem. Piotr nazywa ich „królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem do szczególnego posiadania”. On określa Kapłaństwo chrześcijańskie jako naród. Ten naród jest nowym „Izraelem Bożym”, u którego kapłaństwo i naród są równoznaczne; oni nie stanowią dwóch odrębnych klas. Każdy członek tego narodu Jest kapłanem. Dlatego jest to kapłaństwo „ogólne”. — Gal. 6:16, NDą.
14. Jakie mamy dalsze dowody na to, że kapłaństwo chrześcijańskie jest kapłaństwem ogólnym?
14 Myśl, że między chrześcijanami nie ma różnic, nie jest nowa. Napotykamy ją już w obrazie, który przedstawia chrześcijan jako członków ciała Chrystusowego, a w tym ciele „nie ma Żyda ani Greka; nie ma niewolnika ani wolnego, nie ma mężczyzny lub niewiasty”. Wiemy również, że wszyscy chrześcijanie należący do tego ciała są synami Bożymi i na skutek tego mają bezpośredni dostęp do swego niebiańskiego Ojca przez wielkiego kapłana Jezusa Chrystusa. Oni nie potrzebują człowieka za pośrednika ani nie potrzebują kapłana, ponieważ ich pośrednikiem jest Chrystus Jezus. — Gal. 3:28; 4:5-7, NT; Hebr. 4:16; 1 Tym. 2:5.
POCHODZENIE KAPŁAŃSTWA OGÓLNEGO
15. Kto wprowadził kapłaństwo ogólne do zboru chrześcijańskiego? W jaki sposób?
15 Jehowa Bóg w dobitny sposób sam zaprowadził kapłaństwo ogólne w nowozałożonym zborze chrześcijańskim, wylewając w dniu Pięćdziesiątnicy swego ducha na pierwszych członków tego zboru. W ten sposób oni zostali namaszczeni na podkapłanów, a duch Boży natychmiast pomógł im rozpocząć spełnianie obowiązków kapłańskich, bo pod jego wpływem zaczęli składać ofiary duchowe, to znaczy zaczęli mówić o Bogu i głosić jego zamysł. Zważmy, że spośród około 120 obecnych Bóg nie wybrał tylko kilku w celu utworzenia duchowieństwa, czyli kapłaństwa, podczas gdy pozostali mieliby się stać klasą słuchaczy albo laików, lecz „napełnieni zostali wszyscy Duchem Świętym i poczęli mówić (...) o wielkich [wspaniałych, NW] sprawach Bożych”. — Dzieje 2:4, 11, NT.
16. Jak Jezus już przed Pięćdziesiątnicą przygotował swych naśladowców do obowiązków kapłaństwa ogólnego?
16 Jest wiele dowodów na to, że pierwsi chrześcijanie rozumieli naukę o kapłaństwie ogólnym i że się jej trzymali. Wezwano ich do wstępowania w ślady wielkiego kapłana Chrystusa Jezusa, który nie tylko sam wywiązywał się z obowiązków tego nowego urzędu, lecz także nauczał swych naśladowców spełniać obowiązki kapłańskie, przygotowując ich przez to do kapłaństwa ogólnego. — Łuk. 10:1-12.
17-19. Skąd wiemy, że zlecenie głoszenia dane przez Jezusa, i zapisane w Mateusza 28:19, obowiązywało nie tylko jedenastu apostołów?
17 Niektórzy wskazują na fakt, że gdy Jezus dał swym naśladowcom słynne zlecenie głoszenia zapisane w Mateusza 28:19, wówczas było obecnych tylko jedenastu apostołów, wobec tego ich zdaniem tylko apostołowie otrzymali to zlecenie. Przyjmuje się jednak, że było obecnych również „więcej niż pięciuset” braci. (1 Kor. 15:6) To prawda, że apostołowie jak mało kto brali udział w zakładaniu nowych zborów w innych krajach, lecz nie tylko oni sami brali w tym udział. Wszyscy przyczyniali się do tego. Pierwsze odwiedziny Pawła w Rzymie nie miały na celu założenia zboru, bo zbór tam już istniał, i bracia wyszli na spotkanie Pawła, zanim on dotarł do miasta. — Rzym. 1:8, 13; Dzieje 28:14-16.
18 Apostołowie nie pojmowali nakazu głoszenia w ten sposób, jak gdyby dotyczył tylko ich samych. Na przykład Paweł pochwalił braci w Tesalonice słowami: „Od was bowiem rozszerzyło się słowo Pańskie nie tylko w Macedonii i w Achai, ale do wszystkich okolic dotarła wasza wiara w Boga, tak że nawet mówić o tym nie trzeba.” — 1 Tes. 1:8, NDą.
19 Tytus i Tymoteusz byli nauczycielami, ale nauczycielami nauczycieli. Oni nie zostali wysłani jako kaznodzieje, których zadaniem byłoby pouczanie laików. Paweł pisał do Tymoteusza: „Coś słyszał ode mnie przy wielu świadkach to powierz ludziom wiernym, którzyby zdolni byli i innych nauczać.” (2 Tym. 2:2, NT) Jest to zgodne ze słowami, które czytamy w Objawieniu 22:17: „Duch i oblubienica mówią: Przyjdź! A kto słyszy, niech rzecze: Przyjdź!” Gdy Hebrajczycy nie robili postępów i nie wywiązywali się z obowiązków, które na nich nakładało kapłaństwo ogólne, wówczas Paweł okazał swe rozczarowanie. „Albowiem wy, coście ze względu na czas powinni być nauczycielami”, pisał on do ich, „znowu potrzebujecie, aby was uczono pierwszych początków Słowa Bożego.” Nie miało być wśród nich żadnych laików. — Hebr. 5:12.
20. Jak historia potwierdza istnienie kapłaństwa ogólnego w kościele pierwotnym?
20 Również historia to potwierdza. Duński profesor Hal Koch podaje w swej historii kościoła: „Jedynie za czasów apostolskich i bezpośrednio w następnych dziesięcioleciach słyszy się o prawdziwych misjonarzach, którzy uczynili szerzenie ewangelii zadaniem swego życia. Poza tym nowi członkowie byli doprowadzani do zboru przez całkiem prostych chrześcijan: kupców, rzemieślników, niewolników itd.” Kapłaństwo ogólne było zatem cechą charakterystyczną wczesnego kościoła chrześcijańskiego. Każdy wierzący był kapłanem i jako taki poczuwał się do obowiązku głoszenia i nauczania Słowa Bożego wewnątrz i na zewnątrz zboru, a wszystkich wspierał duch Boży, który został na nich wylany. W tym kościele nie było laików. Dlaczego więc dzisiejsze kościoły chrześcijaństwa znają tylko duchowieństwo wygłaszające kazania z ambony oraz biernych laików?
ZMIANA INSPIROWANA PRZEZ DIABŁA
21. Czy słudzy w zborach w kościele pierwotnym stanowili klasę kapłańską?
21 Ponieważ wczesny zbór chrześcijański był organizacją aktywną, więc niektórym członkom trzeba było powierzać szczególną służbę. Zanim kogoś zamianowano sługą, musiał on zostać dojrzałym, starszym mężem, czyli tak zwanym „starszym” (po grecku: presbyteros). Spośród starszych mężów wybierani byli nadzorcy zborów (po grecku: episkopoi) i ich pomocnicy, czyli słudzy pomocniczy (po grecku: diakonoi). W oparciu o to, czego dotąd dowiedzieliśmy się o kapłaństwie ogólnym w kościele pierwotnym stwierdzamy, że ci mężowie nie zostali zamianowani kapłanami, aby stanowić odrębną klasę; oni po prostu byli sługami swych chrześcijańskich braci. — Dzieje 6:1-7; Tyt. 1:5; 1 Piotra 5:2, 3; Mat. 20:25-28.
22. Jak doszło do tego, że słudzy w zborze stali się potem kapłaństwem?
22 Apostoł Paweł przepowiedział jednak: „Bo ja wiem, że po odejściu moim wnijdą między was wilki drapieżne, które trzody oszczędzać nie będą. I z pomiędzy was samych powstaną mężowie, mówiący rzeczy przewrotne, aby uczniów pociągnąć za sobą.” Słowa te spełniły się, a jednym ze smutnych następstw zgubnego wpływu tych samolubnych mężów był zanik kapłaństwa ogólnego. Jak wykazuje historia kościoła, w drugim wieku powoli lecz pewnie wyniesiono sług w zborach do szczególnego stanu i uczyniono ich odrębną klasą kapłańską. Nadzorcy zborów, czyli episkopoi przywdziali szaty biskupie, starsi czyli presbyteroi z czasem nie byli już tylko dojrzałymi, starszymi mężami, spośród których wybierano sług, lecz piastowali urząd kapłana, a ze sług, czyli pomocników wywodzą się dzisiejsi diakoni. Z tego rozwoju powoli wykształciła się hierarchia, która poprzez stulecia sprawowała nad laikami surową władzę duchowną i świecką. — Dzieje 20:29, 30, NT.
23. (a) Dlaczego kościół katolicki jest dobitnym przykładem, jak tak zwany kościół chrześcijański powrócił od kapłaństwa ogólnego do kapłaństwa szczególnego? (b) Dlaczego mężna powiedzieć, że ten nawrót był inspirowany przez Diabła?
23 Kościół rzymskokatolicki jest tego dobitnym przykładem. On utworzył nie tylko szczególną klasę kapłańską, która swym wpływem, wykształceniem i wyglądem zewnętrznym wyraźnie odróżnia się od laików, co jest naśladownictwem szczególnego porządku kapłańskiego, lecz także zbudował literalne świątynie z literalnymi ołtarzami, i przyodziewa swych kapłanów w specjalne szaty, aby ich odróżnić od zwykłych wiernych. W swym nawrocie do kapłaństwa szczególnego poszedł nawet jeszcze dalej, twierdząc, jakoby jego kapłani przez specjalne poświęcenie mieli moc dowolnego sprowadzania Chrystusa Jezusa na swoje ołtarze, aby ciągle na nowo ofiarować jego literalne ciało i krew podczas mszy. Nawrót do kapłaństwa szczególnego nie mógłby być bardziej doskonały, chociaż nadal miały być zachowane pozory chrześcijańskie. Ograbiając wiernych z ich prawa do pozostawania aktywnymi sługami Bożymi i kaznodziejami Jego Słowa, czyniąc z nich klasę nieuświadomionych, często niepiśmiennych parafian, duchowieństwo przytłumiło ducha Bożego w kościele oraz pozbawiło kościół jego dynamicznej siły, która go pierwotnie ożywiała i oddziaływała na szerzenie dobrej nowiny, a nawet przeszkodziło wskutek tego właściwemu odrodzeniu, przez które prawda o Bogu i Chrystusie miała zdobyć świat. Była to doprawdy zmiana inspirowana przez Diabła.