„Niech nikt młodości twej nie lekceważy”

„Niech nikt młodości twej nie lekceważy, ale bądź przykładem dla wiernych w mowie, w postępowaniu, w miłości, w wierze i w czystości”. — 1 Tym. 4:12, Db.

 1. (a) Jak młodzież często ustosunkowuje się dzisiaj do ludzi starszych i do uznanych autorytetów? (b) Co uczyniono dla ułagodzenia młodzieży? Jakie to rodzi wątpliwości?

W DZISIEJSZYM świecie młodzież jest jednym z głównych tematów rozmów. Stare przysłowie, że „dzieci i ryby głosu nie mają”, oznaczające, iż młodzi ludzie wprawdzie powinni się obracać wśród starszych, ale nie powinni wtrącać swego zdania — wiele straciło na aktualności, a młode pokolenie uważa je za kaganiec, którym starsi usiłują odebrać mu swobodę wypowiadania swoich myśli. Osiągnąwszy znaczną wolność słowa i czynu, młodzi ludzie mają dziś wiele do powiedzenia o sposobie załatwiania różnych spraw; a jeżeli autorytety, w tym również władze, zachowują odmienne zdanie, młodzi często biorą inicjatywę we własne ręce i dokonują, czego chcą. Całe bele papieru zajęłoby opisanie tego, co dotąd zrobiono dla ułagodzenia młodzieży, dla powstrzymania jej od przysparzania kłopotów starszemu pokoleniu. Łagodzono mierniki postępowania, zmieniano prawa, byleby zadowolić młodych. Czyżby zatracono w tej sprawie właściwą perspektywę? Czy nie należałoby czasem — zamiast nadskakiwać młodym — raczej przywołać ich do porządku i wymagać od nich głębokiego szacunku dla starszych? Wolimy nie odwoływać się tu do sprzecznych teorii ludzkich, lecz zwrócić się do Słowa Stworzyciela całej ludzkości; w ten sposób niezawodnie się dowiemy, jaki powinien być właściwy pogląd na tę sprawę.

 2. (a) Jakie nakazy Boże dotyczące właściwego stosunku do rodziców obowiązywały lud izraelski? (b) Jakie obowiązki mieli rodzice w zakresie wychowania dzieci?

² W początkowym okresie historii narodu izraelskiego, który był ludem wybranym przez Boga na szczególną Jego własność, sam Bóg nadał mu określone prawa i przykazania. Do pierwszych Dziesięciu Praw (Dekalogu) należał między innymi nakaz z księgi 2 Mojżeszowej 20:12: „Czcij ojca twego i matkę twoją, aby przedłużone były dni twoje na ziemi, którą Pan [w tekście orygin.: Jehowa], Bóg twój, da tobie”. Jehowa następnie wypowiedział też słowa zanotowane w księdze 2 Mojżeszowej 21:15: „Kto by uderzył ojca swego albo matkę swoją, śmiercią umrze”. Rodzice w Izraelu musieli się zatroszczyć o właściwe wychowanie swych dzieci, aby potrafiły z czasem wziąć na siebie odpowiednie obowiązki w gronie rodzinnym. Oto wypowiedziane w natchnieniu słowa sługi Bożego, Mojżesza: „Będą te słowa, które ja dziś rozkazuję tobie, w sercu twoim; i będziesz je często przypominał synom twoim i rozmawiał o nich siedząc w domu twym, i będąc w drodze, i kładąc się, i wstawając. (...) Przestrzegać będziecie z pilnością przykazań Pana, Boga waszego, i świadectw jego, i ustaw jego, które przykazał”. — 5 Mojż. 6:6, 7, 17.

 3. (a) Jak w dawnym Izraelu postępowano z niegodziwymi, buntowniczymi dziećmi? (b) Dlaczego nie było to działaniem okrutnym i nieludzkim?

³ Jeżeli z czasem się okazało, że dziecko jest buntownicze, niepoprawne i bezwzględnie skłania się ku złu, rodzice mieli obowiązek przyprowadzić je przed starszych miasta dla ukarania. Oto słowa nakazu dotyczącego takiego dziecka: „Jeśli ktoś będzie miał syna nieposłusznego i krnąbrnego, nie słuchającego upomnień ojca ani matki, tak że nawet po upomnieniach jest im nieposłuszny, ojciec i matka pochwycą go, zaprowadzą do bramy, do starszych miasta, i powiedzą starszym miasta: ‚Oto nasz syn jest nieposłuszny i krnąbrny, nie słucha naszego upomnienia, oddaje się rozpuście i pijaństwu’. Wtedy mężowie tego miasta ukamienują go, aż umrze. Usuniesz zło spośród siebie, a cały Izrael, słysząc o tym, ulęknie się” (5 Mojż. [Powt. Pr.] 21:18-21, BT). W dzisiejszym świecie sporo ludzi uważałoby taki sposób postępowania za nieludzki, zbyt okrutny. Należy jednak pamiętać, że najpierw surowo nakazano rodzicom, aby się postarali właściwie wychować swe dzieci. Przypomnijmy sobie słowa z księgi 5 Mojżeszowej 6:17: „Przestrzegać będziecie z pilnością przykazań Pana, Boga waszego, i świadectw jego, i ustaw jego, które przykazał”. Rodzicom nie wolno było obchodzić się z dziećmi w sposób szorstki, niegodny, okrutny czy bezlitosny. Mieli dawać im przykład w przejawianiu zbożnych cech: miłości i rozwagi, oraz w troszczeniu się o swe potomstwo. Ojciec miał być dla dzieci podporą, aby mogły na nim polegać, że jest uczciwym, prawym, nienagannym i kierującym się miłością sługą Jehowy. Matka miała okazywać głęboki szacunek swemu mężowi oraz być dla dzieci opiekunką, spieszącą im w każdej chwili z pomocą. Dzieci nie wolno było pozostawić samym sobie. Były dziedzictwem wymagającym zadbania pod każdym względem. Jeżeli zatem to czy inne dziecko schodziło na złe drogi, powodem bywało jego własne buntownicze usposobienie, które z czasem — jeśli nie uległo poprawie — doprowadzało to dziecko przed sąd złożony ze starszych miasta.

 4. Jak Słowo Boże traktuje dzieci? Jaka nagroda czeka rodziców, którzy dają dzieciom właściwe wychowanie?

⁴ Słowo Boże wskazuje, że posiadanie dzieci i wychowanie ich w karności Jehowy jest wielkim błogosławieństwem. Natchniony psalmista napisał w swoim czasie takie słowa: „Oto dzieci są darem Pana, podarunkiem jest owoc łona. Czym strzały w ręku wojownika, tym synowie zrodzeni za młodu. Błogo mężowi, który napełnił nimi swój kołczan!” (Ps. 127:3-5, NP). Zatem dziecko właściwie wychowane od młodości może być osobą, którą można obdarzyć zaufaniem i na której można polegać. Na takie dziecko nikt nie będzie patrzył z góry ani nie będzie traktować go z pogardą. Jakże słuszne okazują się słowa Przypowieści, dotyczące takich dzieci: „Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego. Niech się tedy weseli ojciec twój i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja”. — Prz. 23:24, 25.

BIBLIJNE PRZYKŁADY NALEŻYTEGO POSTĘPOWANIA

 5. Pod jakimi rozmaitymi względami dzieci powinny być przykładem?

⁵ Doniesienia biblijne zawierają sporo informacji o należytym zachowaniu się ludzi młodych, co powinno być zachętą dla młodszego pokolenia w naszym dwudziestym wieku. Prowadzenie się wielu z tych młodych ludzi było dobrym unaocznieniem zalet, o jakich apostoł Paweł wspomniał przy udzielaniu wyżej przytoczonej rady młodemu Tymoteuszowi. Przypomnij sobie, że apostoł napisał Tymoteuszowi, iż powinien on być przykładem pod wieloma względami: „w mowie, w postępowaniu, w miłości, w wierze i w czystości”. — 1 Tym. 4:12, Db.

 6. Jak młody Elihu przed obliczem Ijoba okazał szacunek wobec starszych?

⁶ Biblijna księga Ijoba opisuje nam piękny przykład, jaki w słowie i w czynie dał młody człowiek imieniem Elihu. Ów Elihu był dalekim krewnym Abrahama. Siedział przed Ijobem podczas jego cierpienia i przysłuchiwał się radom oraz naganom, jakich udzielali Ijobowi starsi mężowie: Elifaz, Bildad i Sofar. Słuchał także obrony Ijoba, w której przejawiła się skłonność do egocentrycznej oceny własnej choroby, udręk i dolegliwości. Z kolei Elihu wystąpił ze swoją radą, a wypowiedź swą rozpoczął takimi słowami: „Jam jest młodym, a wyście posiwiałymi, przeto wstrzymałem się i bałem się zaznajamiać was z przekonaniem moim. Rzekłem do siebie: ‚Dni będą mówiły, liczne lata mądrość wykażą’” (Ijoba 32:6, 7, Kr). Następnie Elihu przeszedł do sedna sprawy. Zachowanie się jego w tej sytuacji było bez zarzutu. Wiedział, że należy szanować starszych ludzi i nie przerywać ich wypowiedzi. Odnosił się więc do nich z respektem. Sam jednak miał również coś do powiedzenia i kiedy nadeszła odpowiednia chwila, przemówił; wygłosił porywającą mowę na temat problemów Ijoba, w której wykazał, że Jehowa Bóg jest prawy i sprawiedliwy w swym postępowaniu.

 7. Dlaczego jest to dobry przykład dla młodych i starszych w naszych czasach? Jakie słowa zachęty w tym kierunku napisał apostoł Piotr?

⁷ Zachowaniem takim Elihu na pewno pozostawił wspaniały przykład zarówno dla młodych, jak i starszych. Przypomina nam on, że gdybyśmy byli wezwani do obrony prawdy Słowa Bożego, wtedy bez względu na czas i miejsce nasze zachowanie zawsze powinno odzwierciedlać należyty szacunek. Wiedzieć, co słuszne i odpowiednie, to jedna sprawa, natomiast postępować we właściwy sposób zgodnie z tym, co uznajemy za słuszne, to druga strona medalu. Kto jest przejęty wymaganym szacunkiem i w poczynaniach swych kieruje się prawością, ten nie będzie podżegał do niestosownych czynów, ani nawet słów. Nie będzie prowokował do pogwałcenia praw Cezara ani praw zawartych w Słowie Bożym, którym podlegają chrześcijanie. Nie będzie przejmował inicjatywy w swoje ręce pod pretekstem, że metody sprawiedliwe i praworządne są zbyt powolne, przestarzałe i wymagają rewizji. W to miejsce będzie jak Elihu bronić tego, co słuszne, ale swym właściwym zachowaniem wykaże, że głęboko docenia Słowo i przykazania Jehowy Boga. Takie przyzwoite sprawowanie będzie ponadto zgodne z radą apostoła Piotra, który oświadczył: „Prowadźcie wśród pogan [narodów, NW] życie nienaganne, aby ci, którzy was obmawiają jako złoczyńców, przypatrując się bliżej dobrym uczynkom, wysławiali Boga w dzień nawiedzenia”. — 1 Piotra 2:12.

 8. Jakim człowiekiem okazał się Jozjasz jako król judzki?

⁸ Dalszy przykład wierności wobec Boga w młodym wieku dał Jozjasz, król Judy w latach od 659 do 629 p.n.e. Druga księga Królewska donosi, że miał zaledwie osiem lat, kiedy wstąpił na tron królów judzkich. W osiemnastym roku swego panowania, czyli mniej więcej w wieku dwudziestu pięciu lat, Jozjasz zarządził, żeby przyspieszono ostatecznie prace przy naprawianiu świątyni Jehowy. Właśnie wówczas arcykapłan Chilkiasz odnalazł w domu Jehowy „księgę Prawa”. O odkryciu tym poinformowano Jozjasza, a sprawozdanie księgi 2 [4] Królewskiej 22:11-13 donosi nam z kolei: „Kiedy król usłyszał słowa księgi Prawa, rozdarł szaty. Następnie król rozkazał (...): ‚Idźcie radzić się Jahwe [Jehowy] o mnie, o ludzie i o całym pokoleniu Judy w sprawie słów tejże znalezionej księgi. Bo wielki gniew Jahwe zapłonął przeciwko nam z tego powodu, że ojcowie nasi nie słuchali słów tejże księgi, by spełniać wszystko, co jest nam nakazane’”. — BT.

 9, 10. Jak Jozjasz doprowadził do przywrócenia prawdziwego wielbienia w Judei?

⁹ Taką natychmiastową i pozytywną reakcją, mającą na celu upewnienie się co do woli Jehowy i co do tego, jak lud ma ją spełnić, Jozjasz dowiódł, że wielce miłował Jehowę i pragnął czynić zadość Jego woli. Chciał zasięgnąć u Jehowy wskazówek w tej sprawie. Posłał swych sług po informacje do prorokini Jehowy, Huldy; od niej mieli się dowiedzieć, co dalej należy czynić. Chociaż słowo Jehowy potępiało postępowanie ludu judzkiego, który puścił w niepamięć Jego prawa, to jednak Jozjasz wiernie parł naprzód i dopilnował, by brzmienie tych ustaw zadźwięczało w uszach mieszkańców kraju. Sprawozdanie biblijne podaje:

¹⁰ „Wtedy król polecił zebrać koło siebie całą starszyznę Judy i Jerozolimy. I wszedł król do świątyni Jahwe, a wraz z nim wszyscy ludzie Judy i wszyscy mieszkańcy Jerozolimy, kapłani i prorocy oraz cały lud od najmniejszych aż do największych. Odczytał dla ich uszu całą treść księgi przymierza, znalezionej w świątyni Jahwe. Następnie król stanął przy kolumnie i zawarł przymierze przed obliczem Jahwe, że pójdą za Jahwe, że będą przestrzegali Jego praw, przykazań i ustaw całym sercem i całą duszą, że w czyn zamienią słowa tego przymierza, spisane w tejże księdze. I cały lud przystąpił do przymierza”. — 2 [4] Król. 23:1-3, BT.

11. Naszkicuj przeprowadzone przez Jozjasza dzieło oczyszczenia ludu judzkiego. Co powiedziano o nim w związku z jego odważnymi poczynaniami?

¹¹ Młodemu, dwudziestopięcioletniemu królowi naprawdę leżały na sercu sprawy Jehowy. Postępowaniem swoim, umiłowaniem sprawiedliwości i wypowiadaniem słów zbożnej mądrości zaskarbił sobie błogosławieństwo Jehowy. Dalszy ciąg zapisków z księgi 2 Królewskiej donosi o następnych jego pociągnięciach zgodnych z nakazami Prawa. Zbezcześcił on, czyli uczynił niezdatnym do celów kultowych tak zwane Tofet w dolinie synów Hinnoma, aby już nigdy nie przeprowadzano dzieci przez ogień na ofiarę Molochowi. Zburzył wyżyny, ośrodki pogańskiego kultu rozlokowane dookoła Jeruzalem, jak również usunął media spirytystyczne, zawodowych wróżbitów, terafim i obrzydliwe bałwany oraz wszystkie inne plugastwa, od których roiło się w Judei i Jeruzalem. Dlatego też powiedziano o nim: „Nie był podobny jemu król przed nim, który by się nawrócił do Pana z całego serca swego i ze wszystkiej duszy swojej, i ze wszystkiej siły swojej, według wszystkiego zakonu Mojżeszowego, ani po nim powstał jemu podobny” (2 Król. 23:4-25). Nikt doprawdy nie mógł lekceważąco potraktować młodości tego króla.

12. Jakie osobiste przeżycie, wiążące się z Jehową, miał młody Jeremiasz?

¹² Do najwybitniejszych proroków Jehowy z ostatniego okresu istnienia królestwa Judy należał Jeremiasz. W wieku dojrzałym okazał się on wiernym i naprawdę godnym zaufania sługą Jehowy. Ale już od młodości ten sługa Jehowy postępował tak, iż starsi nie mogli go lekceważyć ani nie mieli słusznej podstawy do krytykowania go. O tym, co przeżył w kontaktach z Jehową Bogiem, sam napisał w ten sposób: „Odezwał się do mnie głos Jahwe [Jehowy], mówiący: ‚Nim utworzyłem cię w łonie matki, poznałem cię, nim z łona wyszedłeś, poświęciłem cię, prorokiem dla narodów uczyniłem cię’. Lecz ja rzekłem: Ach, Panie mój, Jahwe, patrz, mówić nie umiem, bo jestem tak młody. A Jahwe mi odrzekł: ‚Nie mów: Jestem tak młody — lecz do kogokolwiek ciebie poślę, pójdziesz, i będziesz mówił, cokolwiek ci każę. Nie miej bojaźni przed nimi, bo Ja przy tobie jestem, ażeby cię wyrwać’ — wyrocznia Jahwe”. — Jer. 1:4-8, BT.

13. Jakie próby przechodził Jeremiasz z powodu wierności wobec Jehowy? Przez ile lat wiernie prorokował o sądach Jehowy?

¹³ Jeremiasz uwierzył słowom Jehowy i stał się Jego nieustraszonym rzecznikiem wobec ludności Judei i Jeruzalem. Całą swą wiarę oparł na Bogu Jehowie. Nie obyło się niestety bez zwalczania odważnej jego służby przez rodaków. Zapiski biblijne wykazują, że wydano na niego wyrok, że był zakuty w dyby, że uknuto zamach na jego życie oraz że wrzucono go do głębokiej cysterny, którą przeznaczono mu na więzienie. W biblijnej księdze Jeremiasza zachowane są proroctwa wypowiadane przez tego człowieka, pochodzące z ust Jehowy Boga. Czterdzieści lat działał w roli proroka Jehowy, posłanego, ‚aby wykorzeniał i psuł, i wytracał, i obalał, aby budował i szczepił’ (Jer. 1:10). Rzeczywiście od samej młodości nikt nie mógł lekceważyć sobie tego męża Bożego.

14. (a) Do jakich stanowisk doszli młody Daniel i jego trzej przyjaciele dzięki prawemu postępowaniu? (b) Jak Szadrak, Meszak i Abed-Nego dowiedli swej lojalności wobec Jehowy Boga?

¹⁴ Współcześnie z Jeremiaszem działał też jako prorok młodzieniec imieniem Daniel. Ten młody sługa Jehowy jeszcze jako chłopiec został uprowadzony w charakterze jeńca do Babilonu. Dzieje jego podczas pobytu w Babilonie oraz dzieje trzech bliskich jego przyjaciół: Szadraka, Meszaka i Abed-Nega, na stałe weszły do historii biblijnej. Młodzieńcy ci w owym pogańskim kraju wiernie spełniali wolę swego Stwórcy, Jehowy Boga. W uznaniu prostolinijnego postępowania Daniela powierzono mu władzę nad całym okręgiem administracyjnym Babilonu i postawiono go na czele wszystkich mędrców tego kraju. Jego towarzyszy, Szadraka, Meszaka i Abed-Nega, również powołano na odpowiedzialne stanowiska rządowe; później w epizodzie z piecem ognistym udowodnili, że nadal byli oddanymi niewolnikami Jehowy. — Dan. 2:48, 49; 3:8-30 [w BT: 8-23, 91-97].

15. Dlaczego Pan Jezus był świetnym przykładem dla dzisiejszej młodzieży?

¹⁵ Przy takim rozpatrywaniu dziejów młodocianych sług Jehowy na specjalną uwagę zasługuje życiorys Pana Jezusa Chrystusa. Ziemskie jego życie rozpoczęło się około roku 2 p.n.e. w małym miasteczku Betlejem; tam urodziła go i złożyła w żłobie jego dziewicza matka, Maria. Wprawdzie zapiski biblijne nie podają zbyt wielu szczegółów z dzieciństwa Pana Jezusa, niemniej jednak to, co w nich znajdujemy, daje pewne wyobrażenie o tym młodym, doskonałym człowieku, posłanym na ziemię w celu odkupienia niedoskonałej ludzkości. Już od najmłodszych lat udawał się z rodzicami do Jeruzalem na święto Paschy. W tych okresach stykał się z nauczycielami w świątyni Jehowy. Tam też rodzice znaleźli go, gdy się zagubił w tłumie, jaki ściągnął z okazji Paschy. Sprawozdanie biblijne odnotowuje to zdarzenie i podaje, że przysłuchujący się jego rozmowom w świątyni „zdumiewali się (...) nad jego rozumem i odpowiedziami”. Mimo młodego wieku — a miał wtedy około dwunastu lat — zwracał pilną uwagę na Słowo Boże i zdobywał uznanie u ludzi, z którymi się zetknął. Niemniej doniesienie biblijne wskazuje, że Jezus nadal podporządkowywał się rodzicom i że czynił dalsze postępy w mądrości, fizycznym rozwoju oraz w łasce u Boga i u ludzi. — Łuk. 2:41-52.

16. Jakim młodzieńcem okazał się Tymoteusz, jeśli wziąć pod uwagę wypowiedzi apostoła Pawła z listów: 1 do Koryntian 4:17 i do Filipian 2:19, 20?

¹⁶ Apostoł Paweł, znając wszystkie powyższe przykłady opisane w Pismach Hebrajskich i mając żywo w pamięci postępowanie oraz tryb życia Jezusa, słusznie mógł dać dobrą radę innemu młodzieńcowi, mianowicie Tymoteuszowi; radził mu więc, aby był „przykładem dla wiernych w mowie, w postępowaniu, w miłości, w wierze i w czystości” (1 Tym. 4:12, Db). A świadectwo, jakie Paweł wydał o Tymoteuszu w Liście 1 do Koryntian 4:17, potwierdza, że istotnie ten młody mężczyzna świecił dobrym przykładem. Do zboru w Koryncie apostoł Paweł napisał: „Posłałem do was Tymoteusza, który jest moim umiłowanym i wiernym synem w Panu; ten wam przypomni postępowanie moje w Chrystusie, którego nauczam wszędzie”. O tymże młodzieńcu Paweł pisał również do zboru w Filipii: „Mam nadzieję w Panu Jezusie, że rychło poślę do was Tymoteusza, abym i ja się ucieszył, dowiedziawszy się, co się z wami dzieje. Albowiem nie mam drugiego takiego, który by się tak szczerze troszczył o was”. — Filip. 2:19, 20.

17. Jakie wyłania się teraz pytanie odnośnie do młodzieży? Jaka jest właściwa odpowiedź na to pytanie?

¹⁷ Czyż więc jest możliwe za naszych czasów, to jest w dwudziestym wieku, w okresie wielkiego niepokoju i napięcia wśród ludzi wszystkich narodów, żeby tamte przykłady z dawno minionej przeszłości były pomocne w kierowaniu współczesną młodzieżą? Owszem, jak najbardziej! Życie wspomnianych ludzi i innych tutaj nie omówionych może służyć za drogowskaz dla młodych, a po zastosowaniu tych wytycznych na pewno ‚nikt nie będzie lekceważył ich młodości’. W rzeczy samej mamy na całej ziemi dużo takich młodych ludzi, którzy naprawdę nie dają nikomu podstawy do lekceważącego traktowania ich wieku, wręcz przeciwnie, swą mową, postępowaniem, miłością, wiarą i czystym prowadzeniem się wywołują w pełni korzystne wrażenie. Następny artykuł wykaże, co ta młodzież robi, by przynieść chwałę swemu wielkiemu Stworzycielowi, Jehowie Bogu, i jak rodzice oraz inni ludzie starsi mogą im udzielić dalszej pomocy.

[Ilustracja na stronie 5]

Nikt nie miał podstawy do lekceważenia Jeremiasza od samej młodości, chociaż zwalczano go i nawet zakuto w dyby za pełnienie powierzonej mu służby