Młodzi — jaki jest wasz wkład w szczęście i jedność rodziny

„Ojcu mojemu (...) okazywałem się naprawdę synem, czułym i jedynym dla mej matki” (Prz. 4:3).

 1, 2. Z czym się borykają niektóre rodziny chrześcijańskie?

JAKŻE wielkiego pokrzepienia doznajesz, gdy się zwierzasz ze swych zmartwień komuś, kto się o ciebie troszczy, stara się zrozumieć, co czujesz, i służy ci życzliwą radą! A jeżeli możesz tak się zwracać do ojca lub matki, to naprawdę powinieneś to cenić. Ale jak bliska więź łączy cię z rodzicami?

² Dwoje kilkunastolatków, dzieci chrześcijańskich rodziców, napisało tak: „Najwięcej trudności mamy z wymianą myśli. Po prostu chyba nie umiemy rozmawiać z rodzicami. Oboje bardzo, bardzo ich kochamy, a mimo to jakoś nie mamy z nimi wspólnego języka. Stale modlę się w tej sprawie, ale nie widzę żadnego rozwiązania”. Dlaczego nawet w domach chrześcijańskich niekiedy brakuje rozumnej wymiany myśli? Czy jest wyjście z takiej kłopotliwej sytuacji?

PRZYCZYNY BRAKU POROZUMIENIA

 3, 4. Podaj niektóre powody braku wymiany myśli między rodzicami a dziećmi.

³ Wspomniani młodzi ludzie nie zgadzali się z rodzicami w sprawie doboru rozrywek i przyjaciół. Różnice zdań w połączeniu z przeświadczeniem, że lekceważy się nasz punkt widzenia, potrafią przerwać wymianę myśli. Co jednak leży u podstaw takich rozdźwięków? Do jednej z przyczyn nawiązano w Księdze Przysłów 20:29, gdzie czytamy: „Chlubą młodzieńców jest ich siła, lecz ozdobą starców jest siwy włos” (Biblia warszawska). Młodzieńczej „siły” nie kiełznają jeszcze surowe realia doświadczeń zebranych z biegiem lat; dlatego jako młody człowiek możesz czasami zlekceważyć pewne zagrożenia w mniemaniu, że przecież nic złego się nie stanie. Jednakże dzięki mądrości zdobytej z wiekiem, a niekiedy płynącej z osobistych gorzkich przeżyć, twoi rodzice mają lepsze rozeznanie. Wprawdzie rozumieją twoje uczucia, ale są świadomi ukrytych niebezpieczeństw, których ty nie dostrzegasz (Prz. 29:15).

⁴ Wymiana myśli może zaniknąć także wtedy, gdy z trudnością przychodzi ci mówić o niektórych drażliwych sprawach. Może boleśnie przeżywasz konflikty z drugimi lub własne niedociągnięcia. Albo zachowujesz się podobnie jak Hiob, kiedy twierdził, że odwrócili się od niego jego bracia, bliscy znajomi, a nawet domownicy (Hioba 19:13-19). W niektórych wypadkach kontakt urywa się z winy rodziców, którzy ‛zatykają uszy’, gdy dorastające dziecko próbuje im wyjaśnić swe najskrytsze odczucia (Prz. 21:13). Pewna dorastająca dziewczyna skarżyła się: „Bardzo cierpiałam i dużo płakałam. Tatuś zwyczajnie powiedział: ‛Płacz nic ci nie pomoże’. Odtąd taiłam swoje uczucia. Nie uroniłam już przy nim ani łezki i zanikła między nami wszelka wymiana myśli”.

 5. Co jest pierwszym krokiem do polepszenia wymiany myśli?

⁵ Bez względu na postawę twoich rodziców polepszenie waszych wzajemnych kontaktów zależy w dużej mierze od ciebie! Zacznij od uczciwej oceny swoich stosunków z nimi. Na przykład naród izraelski w przekonaniu, iż utrzymuje ścisłą więź z niebiańskim Ojcem, zwracał się do Niego: „Ojcze mój, tyś zaufanym przyjacielem mej młodości!” Tymczasem buntownicze postępki tego ludu bardzo nadwerężyły jego stosunki z Bogiem (Jer. 3:4, 5). Czy rodzice naprawdę są dla ciebie ‛zaufanymi przyjaciółmi’? A może — nawet nieumyślnie — robisz coś, co wam utrudnia wzajemne porozumienie? Czy możesz śmiało powiedzieć tak jak Salomon: „Ojcu mojemu [i matce] (...) okazywałem się naprawdę synem”? (Prz. 4:3). Co mógłbyś uczynić, żebyście się stali sobie bliżsi?

„SERDECZNA ŻYCZLIWOŚĆ I PRAWDOMÓWNOŚĆ”

 6. (a) Jakie przymioty mogą w myśl Księgi Przysłów 3:3 dopomóc młodym w ‛znalezieniu łaski u Boga i ludzi’? (b) Jak można ‛przywiązać je sobie wokół szyi’?

⁶ Mądry król Salomon zastanawiał się nad tym, czego potrzeba, aby młody człowiek mógł ‛znaleźć łaskę i dobrą ocenę w oczach Boga oraz ziemskiego człowieka’, w tym także własnych rodziców. I do jakiego doszedł wniosku? „Synu mój (...)! Niech cię nie opuszcza serdeczna życzliwość i prawdomówność, przywiąż je sobie wokół szyi. Wypisz je na tablicy swego serca” (Prz. 3:1-4). Serdeczna życzliwość i prawdomówność niewątpliwie przybliży cię do rodziców. Ale cechy te muszą się stać nieodłączną częścią składową twojej osobowości, będąc niejako ‛przywiązane wokół twojej szyi i wypisane na twym sercu’. W czasach biblijnych często noszono na szyi sygnet, zawieszony na sznurze (Rodz. 38:18). Pierścień taki był nader cenny, gdyż bez niego nie można było uwierzytelnić żadnego dokumentu. Kto go nosił, nigdy o nim nie zapominał i zawsze zdawał sobie sprawę z jego wielkiej wartości. Tak samo trzeba stale pamiętać o serdecznej życzliwości i prawdomówności, a ich znaczenia nigdy nie wolno stracić z oczu. Ale jak możesz uzewnętrznić te zalety?

 7. Jak serdeczna życzliwość może się przyczynić do lepszej wymiany myśli?

⁷ „Serdeczna życzliwość” — zgodnie ze znaczeniem pierwotnego określenia hebrajskiego — to „lojalna miłość”, obejmująca osobiste zaangażowanie się w podtrzymywanie nawiązanych stosunków. Czy zatem jesteś lojalny wobec swoich rodziców i czy dbasz o umacnianie uczuciowej więzi z nimi? W Księdze Zachariasza 7:9, 10 połączono serdeczną życzliwość z miłosierdziem i współczuciem. Czy współczujesz rodzicom, gdy się zmagają z trudnościami? Serdeczna życzliwość niektórych ludzi „jest jak obłok poranny i jak rosa, która szybko znika” (Oz. 6:4, Bw). Czy tracisz ją w ogniu sporu albo wtedy, gdy sprawy nie układają się po twojej myśli? I czy zachowujesz ‛prawo serdecznej życzliwości na swoim języku’, gdy coś wytrąci cię z równowagi? Lojalność i współczucie są nieodzownym warunkiem wymiany myśli (Prz. 31:26).

 8. Jak młodzież może dawać dowody prawdomówności?

⁸ „Prawdomówność” rodzi zażyłość, gdyż wszelkie bliskie stosunki muszą się opierać na zaufaniu. Nie upodabniaj się do „ludzi posługujących się nieprawdą”, którzy ukrywają, kim są w rzeczywistości (Ps. 26:4). Może kusi cię, by poniekąd prowadzić podwójne życie — inne pod okiem chrześcijańskich rodziców, a inne poza zasięgiem ich wzroku. Postępowanie takie może doprowadzić do tragedii, zwłaszcza gdy napotkasz poważne trudności i nie będziesz należycie przygotowany do przezwyciężenia ich o własnych siłach. Weź też pod uwagę, że gdy taka dwulicowość wyjdzie na jaw, poderwie to zaufanie do ciebie. Pewna młoda chrześcijanka przyznała: „Moi rodzice wiedzą znacznie więcej, niż przypuszczałam. Gdybym próbowała coś przed nimi ukryć, zwodziłabym tylko sama siebie i oszukiwała Jehowę”. Bądź więc zdecydowany pielęgnować w sobie zamiłowanie do prawdy. Czy jednak prawdomówność ogranicza się jedynie do unikania „przewrotności” w mowie i uczynkach? (Prz. 4:20, 24; 10:9, Bw).

MÓW „ZE SZCZEREGO SERCA”

 9. Jaką trudność pokonała dwójka młodocianych? Z jakim skutkiem?

⁹ Niektórzy młodzi nie są uczciwi w wyjawianiu rodzicom tego, co przeżywają. Na przykład jedno z dzieci wymienionych w paragrafie 2 przyznało: „Dla świętego spokoju zaczęliśmy mówić rodzicom to, co woleli usłyszeć, a swoje prawdziwe uczucia kryliśmy w sobie”. Ci młodzi szukali jednak pomocy. Starszy zboru zachęcił ich, by się zwrócili do rodziców i wzięli przykład z młodzieńca imieniem Elihu, który oświadczył: „Ze szczerego serca wypływają moje słowa” (Joba [Hioba] 33:3, Bw). Po żarliwej modlitwie otworzyli w końcu przed rodzicami swoje serca i wyznali, co ich trapi (por. Prz. 12:18). Ojciec był co prawda oszołomiony ich sposobem myślenia, przyznał jednak, że sam zaniedbał sprawę. Ucieszył się, że dzieci tak otwarcie się wypowiedziały. Córka napisała potem: „Sytuacja w naszej rodzinie powoli, lecz zdecydowanie się poprawia. Odkąd zaczęliśmy swobodniej rozmawiać z rodzicami, sami pojęliśmy, dlaczego ustalili pewne reguły. Przestali do nas mówić jak do małych dzieci. Rozumiemy się teraz nawzajem znacznie lepiej”.

10, 11. (a) Co według Księgi Przysłów 27:19 może się przyczynić do większej serdeczności w rodzinie chrześcijańskiej? (b) Jak młodzi mogą odnieść ten werset do siebie?

¹⁰ Jeżeli jesteś otwarty w stosunkach z rodzicami, stwarzasz atmosferę sprzyjającą serdecznemu porozumieniu. Kiedy mówisz łagodnie i z szacunkiem, pozwalasz im się zorientować, co jest w twoim sercu (Prz. 29:11). Ty z kolei dostrzegasz zalety ich serc. Taka szczera, przyjazna rozmowa ułatwia ci też lepsze poznanie samego siebie. W Księdze Przysłów 27:19 napisano: „Jak w wodzie odbija się twarz, tak serce jest zwierciadłem człowieka” (Bw).a Podobnie jak w lustrze wody możesz zobaczyć odbicie swej twarzy, tak dzięki serdecznej wymianie myśli z rodzicami przekonasz się, że ich uczucia i pobudki nie różnią się zbytnio od twoich. Takie kontakty rodzą wzajemne zrozumienie i troskliwość, co sprzyja wytworzeniu rodzinnego ciepła.

¹¹ W rozmowach z rodzicami bądź więc gotów poruszać nawet bolesne sprawy. Mów o swoich obawach i niepowodzeniach, a także o radościach i sukcesach. Opowiadaj o swoich celach życiowych i modlitwach. Nie ulegaj skłonności do ‛odosabniania się’ (Prz. 18:1). Regularnie staraj się pobyć trochę sam na sam z ojcem lub matką, by porozmawiać z nimi o całkiem osobistych sprawach. Niektórzy młodzi stwierdzili, że okazję do tego dają im wolne chwile podczas wspólnej pracy kaznodziejskiej, jakieś dłuższe spacery albo też godziny, w których rodzina korzysta z różnych form rozrywki.

12. Z jaką rzeczywistością muszą się liczyć młodzi?

¹² Wysiłki wkładane w pielęgnowanie rzeczowej wymiany myśli zazwyczaj przynoszą dobre rezultaty. Niemniej jednak ani ty sam, ani twoi rodzice, nie jesteście doskonali. Ojciec lub matka może czasami postąpić niesprawiedliwie, okazać brak wyrozumiałości lub nie dać dobrego przykładu. Może są niewierzący i ich stosunek do ciebie nie zawsze jest zgodny z zasadami biblijnymi. Niektórzy z was mają tylko jedno z rodziców lub żyją w rodzinie łączonej, co często wywołuje specyficzne trudności. Bez względu na to, jak bliska więź łączy cię z rodzicami, niekiedy poczujesz się osamotniony. Jak można z wiarą stawić czoło takim przeciwnościom?

UCZ SIĘ ‛DŹWIGAĆ JARZMO W MŁODOŚCI’

13. Dlaczego dziwna wydaje się wypowiedź Jeremiasza, zanotowana w Księdze Trenów 3:27?

¹³ Kiedy prorok Jeremiasz otrzymał od Jehowy pewne zadanie, wykrzyknął: „Przecież nie umiem mówić, bo jestem młodzieńcem!” Jehowa wszakże rozproszył jego wątpliwości i go pokrzepił. Z powodu różnych cierpień, obaw i zniechęcających przeżyć niekiedy Jeremiasza ogarniała rezygnacja; pewnego razu oświadczył nawet: „Niech będzie przeklęty dzień, w którym się urodziłem!” (Jer. 1:6, 19; 20:7-9, 11, 14, Biblia Tysiąclecia, wyd. II). Później jednak napisał: „Dobrze dla męża, gdy dźwiga jarzmo w swojej młodości” (Lamentacje [Treny] 3:27, BT). Z jakiego względu borykanie się z jarzmem przeciwności może się okazać pożyteczne? Dobrze to widać na przykładzie Józefa.

14, 15. (a) Co Józef przeżył w młodości? (b) W jaki sposób „oczyściła go wypowiedź Jehowy”?

¹⁴ Gdy Józef miał 17 lat, otrzymał we śnie obietnicę od Boga, że osiągnie wybitną pozycję. Niestety, zazdrośni bracia sprzedali go do niewoli! Tak znalazł się w Egipcie, gdzie po jakimś czasie pod oszczerczym zarzutem usiłowania gwałtu skuto go łańcuchami i wtrącono do lochu (Rodz. 37:2, 4-11, 28; 39:20). Ten przykładny młodzieniec, dziedzic wspaniałej obietnicy, żył więc dalej otoczony posępnymi murami więziennego podziemia. Będąc w obcym kraju, nie miał żadnego przyjaciela, który by mu współczuł lub zechciał się za nim wstawić.

¹⁵ „Okowami obciążono mu [Józefowi] stopy, w żelaza dostała się jego dusza, do czasu, gdy nadeszło Jego słowo; oczyściła go wypowiedź Jehowy” (Ps. 105:17-19). Zanim obietnica Boża się ziściła, Józef przez 13 lat cierpiał jako niewolnik i więzień. Te przykre przeżycia uszlachetniły go. Chociaż Jehowa nie był ich sprawcą, to jednak dopuścił je w określonym celu. Czy pomimo znalezienia się w ogniu niedoli Józef nie przestanie pokładać nadziei w „wypowiedzi Jehowy”? Czy swoim pięknym zaletom pozwoli osiągnąć dojrzałość i czy wypracuje w sobie potrzebną do sprostania trudnym zadaniom cierpliwość, pokorę oraz siłę ducha i stanowczość? Tak, Józef wyszedł z tego tygla jak złoto przepławione w ogniu — czystszy i jeszcze cenniejszy w oczach Boga, który później posłużył się nim w cudowny sposób (Rodz. 41:14, 38-41, 46; 42:6, 9).

16. Jak każdy młody człowiek powinien się zapatrywać na przeciwności?

¹⁶ Zarówno Józef, jak i Jeremiasz cierpieli niewinnie. Obaj już wcześniej odznaczali się zaletami miłymi Bogu. Mimo to doskonalili się jeszcze bardziej w miarę pokonywania przeciwności. O ileż bardziej potrzebują takiego oczyszczenia ci młodzi, którzy zbłądzili! Skarcenie bywa trudne do przyjęcia, ale jeśli mu się poddasz, zaowocuje sprawiedliwością (Hebr. 12:5-7, 11). Taka zaprawa wyrobi w tobie siłę wewnętrzną na podobieństwo hartowanej stali. „Jehowa dalej był z Józefem i wciąż okazywał mu serdeczną życzliwość”; tobie także udzieli siły przewyższającej to, co normalne, i obficie nagrodzi cię za wytrwałość (Rodz. 39:21; 2 Kor. 4:7).

17. Jak przeciwności podziałały na pewną dziewczynę? Czego się możesz z tego nauczyć?

¹⁷ Na przykład pewna dziewczyna, której ojczym wydał się nazbyt surowy i niewrażliwy na to, co czuła po śmierci swego ukochanego ojca, myślała już o ucieczce z domu. Kiedy sobie uświadomiła, że to tylko przysporzyłoby nowych kłopotów, zmieniła zdanie — i wytrwała. Teraz, po prawie 13 latach, wspomina: „Dzięki karności, w jakiej wychowywał mnie przybrany ojciec, stałam się lepsza. Dopóki mieszkałam sama z matką, byłam rozpieszczana i nastawiona buntowniczo. Zawsze chciałam postawić na swoim. Potem jednak nauczyłam się mieć wzgląd na innych. Jehowa wysłuchał liczne moje modlitwy o siłę potrzebną do pogodzenia się ze śmiercią taty i do zacieśnienia więzi z ojczymem”. Istotnie, ucząc się znoszenia trudności życiowych, przybliżasz się do Jehowy. Wówczas stanie się On twoim Przyjacielem, twoją ‛ufnością od samej młodości’ (Ps. 71:5).

18. (a) Co decyduje o tym, jak się potoczy życie młodego człowieka? (b) Dlaczego młodzi powinni cenić swoich rodziców?

¹⁸ Pamiętaj, że stosunki panujące w rodzinie nie przesądzają o twojej osobistej wartości ani o tym, jak się potoczy twoje życie. Natomiast „już chłopca [lub dziewczynę] poznać po zachowaniu, czy prawe i czyste będą jego czyny” (Prz. 20:11, BT). Dzięki prawym uczynkom zaskarbisz sobie uznanie Boże, a twoje życie nabierze znaczenia i treści. Żadna rodzina nie jest doskonała, ale staraj się dostrzegać dodatnie cechy u swoich najbliższych. Pomyśl o wyrzeczeniach, za których cenę rodzice zapewniali ci między innymi wyżywienie, odzież, dach nad głową i opiekę lekarską. Zamiast więc odpłacać im niewdzięcznością, „czcij ojca swego i matkę”. Niech widzą, że ich bardzo cenisz i szanujesz (Efez. 6:1-3, Bw; Prz. 16:20; 17:13).

19. Czym zostanie nagrodzone płynące z serca posłuszeństwo wobec rodziców?

¹⁹ Rozumna wymiana myśli z rodzicami pogłębi twoją miłość do nich. Twoje posłuszeństwo będzie wtedy wypływać z serca. „Synu mój [albo córko], nie zapominaj mego prawa, a przykazań moich niech twe serce przestrzega”, zachęca mądry ojciec, który następnie ukazuje nagrodę: „To przysporzy ci długości dni i lat życia oraz pokoju” (Prz. 3:1, 2).

[Przypis]

CZY SOBIE PRZYPOMINASZ:

• Co może doprowadzić do zaniku wymiany myśli?

• Jak młodzi mogą okazywać serdeczną życzliwość?

• Jak prawdomówność może wpłynąć na polepszenie wymiany myśli w rodzinie?

• Co zyskują młodzi przez dźwiganie jarzma przeciwności?

[Ilustracja na stronie 13]

Jarzmo przeciwności uszlachetniło osobowość Józefa; pokonywanie trudności w młodym wieku będzie doskonalić również twoją osobowość