na to pozwalają Jego zasady. — Neh. 9:17, NW; Izaj. 42:14.

Dlatego właśnie w Jego Słowie czytamy: „Ja nie pragnę śmierci występnego (...). Czemuż to chcecie zginąć, domu Izraela?” A ku pocieszeniu skruszonych Bóg mówi za pośrednictwem innego proroka: „Nie żywi On gniewu na zawsze, bo upodobał sobie miłosierdzie. Ulituje się znowu nad nami”. — Ezech. 33:11; Mich. 7:18, 19.

Najlepiej dowodzi tego fakt, że Bóg oddał najdroższy skarb swego serca, swojego jednorodzonego Syna, by umarł za grzechy ludzkie. Na podstawie tej ofiary wszystkim, którzy wierzą w Jego Syna, Bóg jest w stanie umożliwić uniknięcie Jego gniewu, a nawet udzielić życia wiecznego. — Jana 3:16, 36; Rzym. 6:23.

Jeszcze jedna okoliczność wskazuje wyraźnie, że miłość, a nie gniew jest najgłówniejszą cechą Boga: Otóż okres, w którym wyraża On swój gniew, jest krótki w porównaniu z czasem trwania Jego serdecznej życzliwości i dobrej woli. Czytamy na przykład zaledwie o dniu Jego pomsty, ale o roku Jego łaskawości (Izaj. 61:1, 2). Podobnie też psalmista, król Dawid, który trzykrotnie ściągnął na siebie gniew Boży, ale który korzystał także z niezwykłych przejawów łaski Bożej, Jego miłosierdzia i serdecznej życzliwości, oświadczył: „Gniew Jego [Boga] bowiem trwa tylko przez chwilę, a Jego łaskawość — przez całe życie”. — Ps. 30:6.

Król Dawid właściwie pojmował sens gniewu Bożego. Wiedział, że Bóg nie rozkoszuje się gniewem ani go nie „pielęgnuje” w sobie, lecz znajduje upodobanie w okazywaniu dobrej woli i serdecznej życzliwości. Ale Dawid także zdawał sobie sprawę z tego, że obawa przed gniewem Bożym jest rzeczywiście przejawem mądrości, gdyż na to wskazują jego następujące słowa:

„Miłosierny jest Jahwe [Jehowa] i łaskawy, nieskory do gniewu i bardzo łagodny. Nie wiedzie sporu do końca i nie płonie gniewem na wieki. Nie postępuje z nami według naszych grzechów ani według win naszych nam nie odpłaca. Bo jak wysoko niebo wznosi się nad ziemią, tak można jest Jego łaskawość dla tych, co się Go boją. (...) Jak się lituje ojciec nad synami, tak Jahwe się lituje nad tymi, co się Go boją. (...) A łaskawość Jahwe na wieki wobec Jego czcicieli, a Jego sprawiedliwość nad synami synów, nad tymi, którzy strzegą Jego przymierza i pamiętają, by pełnić Jego przykazania.” Jeżeli postąpimy mądrze, bojąc się gniewu Bożego i jednocześnie miłując Boga za Jego dobroć, to będziemy mogli powiedzieć za Dawidem: „Błogosławcie Jahwe, wszystkie Jego dzieła, na każdym miejscu Jego panowania: błogosław, duszo moja, Jahwe!” — Ps. 103:8-11, 13, 17, 18, 22.

Rola Hyksosów w dziejach Egiptu

HISTORYCY starożytni, podobnie jak nam współcześni, utrwalali na piśmie tylko te wiadomości, które uważali za ważne lub niezbędne dla ich celów. Relacje takie często były zabarwione uprzedzeniami i osobistymi poglądami historyków. Nierzadko uciekano się nawet do wyraźnego fałszowania rzeczywistości, aby przydać blasku własnemu narodowi. Są to niektóre z istotnych czynników utrudniających dziś oddanie właściwego obrazu wydarzeń starożytnych. Świadomi tego stanu rzeczy, powinniśmy tym ostrożniej podchodzić do prób wyjaśnienia przez współczesnych historyków poszczególnych opowieści biblijnych w świetle historii starożytnej.

Trafnym przykładem tego są opinie na temat okresu nazywanego powszechnie „okresem Hyksosów”. Ogólnie przyjmuje się, że Hyksosi byli