Przy nauczaniu przemawiaj do serca
1, 2. (a) Czego potrzeba do wbudowania w innych należytego uznania dla Jehowy i Jego mierników? (b) Dlaczego nie wystarczy mieć głowę pełną wiedzy?
BUDOWANIE chatki może ci pójść szybko, ale pałacu na pewno nie wzniesiesz przez jedną noc. Podobnie jest z wychowaniem uczniów. Wpojenie drugim właściwego stosunku do Jehowy i Jego mierników nie jest łatwe. Budowa takich „pałaców” zabiera dużo czasu i wymaga odpowiednich umiejętności.
2 Chcąc tego dokonać, nie wystarczy przekazywać wiedzę. W Księdze Przysłów 3:1 słusznie powiedziano: „Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a przykazań moich niech twe serce przestrzega”. Musimy nauczać tego, co mówi Biblia, ale na tym nie koniec. Prawdę biblijną musimy zaszczepiać ludziom w serca. Istotnie, jeśli w tych, których uczymy, mamy wbudować ogniotrwałe przymioty, to musimy trafiać im do serca, pomagając zadzierzgnąć silną więź z Jehową Bogiem.
3. (a) Dlaczego trafianie do serca w dużej mierze zależy od „umiejętności nauczania”? (b) O kim należy pamiętać w trakcie rozpatrywania niektórych praktycznych sugestii?
3 Oczywiście łatwiej powiedzieć niż zrobić. Chcąc trafiać do serc, musimy nie tylko dysponować odpowiednimi materiałami budowlanymi, ale też stosować „umiejętność nauczania” (2 Tym. 4:2). Nie wystarczy opowiadać studiującym prawdę. „Umiejętność nauczania” obejmuje raczej pobudzanie do myślenia nad tym, czego się uczeń dowiaduje, oraz do wyciągania wniosków. Nie znaczy to, jakoby wzrost duchowy miał być efektem naszej pomysłowości lub naszych metod; istotne znaczenie ma błogosławieństwo Boże (1 Kor. 3:5, 6). Niemniej jednak kilka pomocnych sugestii może nam ułatwić przemawianie ludziom do serca. W trakcie rozważania poszczególnych punktów pamiętaj o tych, których nauczasz — o swoich zainteresowanych i dzieciach.
DAWAJ DOBRY PRZYKŁAD
4. (a) Głównie co sprawiało, że Jezus skutecznie docierał do innych? (b) Dlaczego przy nauczaniu ważnym czynnikiem jest dawanie dobrego przykładu?
4 Kto może nam dać lepszy przykład, jak trafiać innym do serc, niż sam Jezus Chrystus? Dlaczego on tak skutecznie przemawiał ludziom do przekonania? Przede wszystkim stosował w praktyce to, co głosił — czym ustanowił wspaniały wzór dla swych naśladowców (Jana 13:15; 1 Piotra 2:21). Dlatego pierwsza sugestia brzmi: Dawaj dobry przykład. Czy logicznie rzecz biorąc, nie powinniśmy wykazywać tych samych trwałych przymiotów chrześcijańskich, które pragniemy wbudować w drugich? Jezus tak to podkreślił: „Każdy dobrze wyuczony będzie jak jego nauczyciel” (Łuk. 6:40, Biblia Tysiąclecia, wyd. I).
5. Jak Pismo Święte ukazuje związek między dawaniem przykładu a trafianiem do serc ludzi?
5 Biblia raz po raz wskazuje na związek zachodzący między dawaniem dobrego przykładu a trafianiem drugim do przekonania. Między innymi w Księdze Powtórzonego Prawa 6:4-6 zaznaczono, że rodzice muszą mieć w sercu miłość do Jehowy, zanim zdołają wpoić ją w serca dzieci (Prz. 20:7). Jezus natomiast zganił ówczesnych obłudnych faryzeuszy, bo tylko ‛mówili, ale nie czynili’. Czy więc można się dziwić, że ‛serce ludu otępiało’? (Mat. 23:3; 13:13-15, Nowy Przekład).
6. Dlaczego istotne znaczenie ma życie zharmonizowane z tym, czego nauczamy? (Rzym. 2:21-23).
6 Zatem w parze z tym, czego uczymy, musi iść to, co czynimy. Jeżeli na przykład w ludzi, z którymi studiujesz, albo w dzieci chcesz wbudować miłość do Jehowy oraz pragnienie podobania się Jemu, to czy nie powinni mieć możliwości zaobserwowania w twoich modlitwach, rozmowach i postępowaniu dowodów takiej miłości i takich twoich pragnień? Jeżeli starasz się im wpoić silne przywiązanie do zasad biblijnych, to czy nie powinni najpierw widzieć u ciebie, że ani słowem, ani czynem nie usiłujesz pomijać tych zasad? Ci, których uczymy, a zwłaszcza nasze dzieci, często bardziej uważają na to, co robimy, niż na to, co mówimy. Kiedy drudzy widzą, że żyjemy zgodnie z tym, czego nauczamy, jest nam łatwiej trafić do ich serc.
STAWIAJ PYTANIA
7, 8. (a) Od czego w dużym stopniu zależy powodzenie w pozyskiwaniu innych? (b) Dlaczego pytania pomagają przeniknąć do serca?
7 Kolejną cechę skutecznej działalności nauczycielskiej Jezusa podsuwamy tu jako drugą sugestię — mianowicie posługiwanie się pytaniami. Jezus był mistrzem w pobudzaniu ludzi do myślenia i wyciągania wniosków (Mat. 17:24-27). Twój sukces w trafianiu do serca uczniów w dużej mierze zależy od tego, czy będziesz się posługiwać pytaniami. Dlaczego?
8 Po pierwsze, dzięki stawianiu pytań zdołasz ustalić, czy studiujący naprawdę rozumie to, czego się dowiaduje. Jakże przekazywane informacje miałyby zapuścić korzenie w jego sercu, jeśli ich nie rozumie i nie akceptuje? (Łuk. 8:15). Po drugie, w przemawianiu do serca pomocne jest orientowanie się, co w tym sercu już tkwi. Mogą tam być mocno zaszczepione uprzedzenia i fałszywe nauki religijne. A ponieważ nie potrafimy czytać w sercu, więc powinniśmy zadawać pytania, które by skłoniły studiującego do wyrażenia własnymi słowami, co w sobie czuje. Rozważmy parę przykładów.
9, 10. Zilustruj skuteczność poznawania cudzych poglądów przy pomocy pytań.
9 Załóżmy, że omawiasz rozdział 10: „Potęga złych duchów”, z książki Będziesz mógł żyć wiecznie w Raju na ziemi. Dochodzisz do paragrafu 18, do którego odnosi się pytanie: „Jaki dobry przykład pierwszych chrześcijan w Efezie pomaga nam się uwolnić od spirytyzmu?” Twój zainteresowany może dać poprawną odpowiedź opartą na tym paragrafie, ale co naprawdę myśli? Przypuśćmy, że przez wiele lat uprawiał spirytyzm i jest z nim mocno związany. Jeżeli tak, to czy teraz jest przekonany, że powinien z tym zerwać? Możesz więc zapytać: ‛Co pan o tym sądzi? Jak mógłby pan zastosować tę informację w swoim życiu?’ Sposób udzielenia odpowiedzi zwykle wyjawi, do jakiego stopnia te wiadomości poruszyły jego serce.
10 Oto inny przykład: Z tej samej książki rozpatrujesz ze swoim dzieckiem rozdział 26: „Walka o to, żeby postępować właściwie”. Pytanie „b” do paragrafu 8 brzmi: „Jakie stanowisko, wyrażone przez pewnego młodzieńca, powinniśmy zająć?” Twoje dziecko może najpierw odpowiedzieć na podstawie paragrafu, nie mówiąc w gruncie rzeczy, co samo czuje. Może zechcesz delikatnie wniknąć nieco głębiej i zapytać: ‛A co ty o tym myślisz? Czy takie stanowisko wydaje ci się rozsądne?’ Albo możesz opisać prawdopodobną sytuację: ‛Przypuśćmy, że niektórzy koledzy w szkole palą i proponują ci papierosa. Jak się zachowasz, gdy w obecności wielu innych dzieci zaczną drwić z tego, że się nie częstujesz?’ Jeżeli taktownie użyjesz takich pytań, będzie ci łatwiej ustalić, co jest w sercu twojego dziecka.
11. (a) Dlaczego trzeba być oględnym w posługiwaniu się pytaniami? (b) Dlaczego rodzice powinni być szczególnie ostrożni, gdy dzieci wyrażają błędne poglądy? (Kol. 3:21).
11 Ale teraz słowo przestrogi. Niekiedy na takie pytania otrzymasz odpowiedzi, które cię zaskoczą lub nawet rozczarują. Co wtedy? Jeżeli sprawa jest drażliwa, może lepiej nie upierać się przy roztrząsaniu jej, tylko powiedzieć: „Na razie idźmy dalej. Kiedyś porozmawiamy jeszcze na ten temat” (Jana 16:12). Taka ostrożność jest potrzebna szczególnie ze strony rodziców. W razie wyrażenia błędnego poglądu panujcie nad swoimi nerwami. Nie chcecie przecież zburzyć kanału porozumienia, jakim jest swobodna wymiana myśli. Jeżeli wasze dziecko zacznie się bać wypowiadania swego zdania, to skąd się dowiecie, co jest w jego sercu, żeby mu pomóc?
PODKREŚLAJ, JAK MĄDRE JEST POSŁUSZEŃSTWO WOBEC PRAW BOŻYCH
12, 13. (a) Dlaczego poznanie, jak mądre jest posłuszne przestrzeganie praw Bożych, poruszy serce osoby, z którą studiujesz? (b) Co szczególnie pomoże studiującemu zrozumieć, że mądrze postąpi słuchając Jehowy?
12 Sugestia trzecia dotyczy pomagania studiującemu, aby dostrzegł mądrość kryjącą się w posłuszeństwie wobec praw Bożych (Powt. Pr. 4:5, 6; 10:12, 13). Może to przemówić mu do serca. W jaki sposób? Jeśli go przekonasz, że przestrzeganie praw Jehowy leży w jego najlepszym interesie, może to wzbudzić w nim miłość do Boga oraz chęć przypodobania się Jemu (Ps. 112:1).
13 Jak można ułatwić uczącym się poznanie mądrości ukrytej w posłusznym przestrzeganiu praw Bożych? Spróbujmy to zilustrować, porównując prawa Jehowy do tablic ostrzegawczych z napisem: „Przejście zabronione”. Chociaż taki szyld sam w sobie jest dostateczną przestrogą, zgodzisz się chyba z tym, że gdy podaje jeszcze powód zakazu, każdy chętniej go przestrzega. Jeżeli na przykład widnieje tam napis: „Przejście zabronione — wysokie napięcie”, to przypadkowy przechodzień lepiej uzmysłowi sobie grożące mu niebezpieczeństwo i bez oporu zastosuje się do ostrzeżenia.
14. (a) W jaki sposób możesz rozważyć razem ze swoim wychowankiem, dlaczego takie czy inne postępowanie jest mądre albo głupie? (b) Jakie wersety biblijne trafnie ilustrują potrzebę uzasadnienia, dlaczego coś jest dobre lub złe?
14 Podobnie rzecz się ma z prawami Bożymi. Nie ograniczaj się do poinformowania zainteresowanego, co według Biblii jest właściwe, a co niestosowne; wytłumacz mu, dlaczego takie czy inne postępowanie jest mądre albo nierozsądne. Rozważ razem z nim, dlaczego posłuszeństwo wobec praw Bożych wyjdzie mu na dobre. Pomóż mu dostrzec konsekwencje zlekceważenia tych wymagań. Niekiedy przedstawia je sama Biblia. Przeczytaj sobie Księgę Przysłów 22:24, 25; 23:4, 5; 24:15, 16, 19, 20. Zwróć uwagę na to, że w każdym z tych miejsc pisarz podaje, dlaczego dane postępowanie jest dobre lub złe.
15. Przy użyciu podanych pytań i wersetów biblijnych postaraj się wykazać, jak mądre jest posłuszne trzymanie się tego, co Bóg mówi na temat nieuczciwości i rozpusty.
15 Dla lepszego zrozumienia tej sprawy popatrz, jak poniższe pytania i wersety biblijne uwydatniają mądrość ukrytą w posłusznym stosowaniu się do praw Bożych.
Kłamstwo, kradzież: Dlaczego nieuczciwość jest szkodliwa? (Prz. 15:27; 20:10; Obj. 21:8). Dlaczego warto być uczciwym w stosunkach z innymi? (Prz. 3:3, 4; 12:19; Hebr. 13:18).
Rozpusta: Jak niemoralność może nam samym zaszkodzić? (Prz. 5:9; 7:21-23; 1 Kor. 6:18). W jaki sposób może odbić się szkodliwie na drugich? (1 Tes. 4:6; 1 Kor. 5:6; Hebr. 12:15, 16). Jak korzystasz na tym, gdy przestrzegasz biblijnych mierników moralności? (Prz. 5:18, 19; Hebr. 13:4).
Po takim przeanalizowaniu wspólnie praw biblijnych mógłbyś zapytać: ‛Czy nie odnosi pan wrażenia, że Jehowa ma na uwadze nasze dobro? Czy zgadza się pan z tym, iż Jego prawa w gruncie rzeczy nie pozbawiają nas niczego takiego, czego by można żałować?’
16. Jaki wpływ na osobę studiującą z tobą może wywrzeć takie roztrząsanie spraw?
16 W trakcie studium rozpatruj podobnie prawo Boże dotyczące pijaństwa, płacenia podatków, palenia, kwestii krwi i tak dalej. Dzięki temu twój zainteresowany lub twoje dziecko łatwiej się przekona, że wszystkie prawa Jehowy wychodzą nam na dobre. Nie znaczy to, że osobie, z którą studiujesz, zawsze trzeba najpierw przedstawić powody okazywania posłuszeństwa Bogu. Ale kilka przykładów chyba pomoże trafić jej do serca, pobudzi ją do tego, żeby chciała podobać się Bogu. Gdy potem przyjdzie „ogień”, czyli próba, z większą gotowością da posłuch prawu Bożemu (1 Kor. 3:13).
POMAGAJ LUDZIOM POZNAWAĆ BOGA
17. Jaka kolejna sugestia pomoże ci trafić do serca człowieka zainteresowanego prawdą?
17 Czwarta sugestia brzmi: Osobie, z którą studiujesz, pomóż poznawać Boga (Jana 17:3). Nie poprzestań na poinformowaniu jej, że Jehowa istnieje i że ma imię, ale postaraj się, by Go poznała o wiele bliżej. To poruszy jej serce, gdyż poznać Jehowę to Go umiłować.
18. Jak w trakcie studium można podkreślać zalety Jehowy?
18 Jak możesz pomóc zainteresowanemu w bardziej osobistym zbliżeniu się do Jehowy? Oczywiście nie da się kogoś pokochać, dopóki nie zna się jego zalet ani sposobu postępowania. Dlatego podczas studium stale pamiętaj o zwracaniu uwagi na niezrównane przymioty Jehowy. Takie okazje trafiają się często bez względu na rozważany temat. Na przykład przy omawianiu sprawy okupu mógłbyś w stosownym momencie wtrącić pytanie: ‛Jak postanowienie co do okupu pokazuje nam głębię miłości Jehowy?’ A przy rozpatrywaniu sprawy dopuszczania zła przez Boga możesz zapytać: ‛W czym przejawiła się ogromna wielkoduszność Jehowy wobec niegodziwości człowieka?’ Albo: ‛Jak Jehowa okazał niezrównaną mądrość, kiedy stanął wobec buntu w Edenie?’ Pod wpływem takich przemyśleń u zainteresowanego rozwija się poczucie silnej więzi z Jehową. Zacznie traktować Jehowę jako Osobę, której cechy go przyciągają, wręcz podbijają.
19, 20. (a) Czego jeszcze potrzeba, żeby bliżej poznać Jehowę? (b) Jak opisane przeżycie podkreśla wartość dobrego przykładu, jeśli chodzi o modlitwę?
19 Poza tym naprawdę nie można poznać kogoś dobrze bez prowadzenia z nim wymiany myśli. Tak samo twój wychowanek nie zdoła zadzierzgnąć ścisłej więzi z Jehową, jeśli nie nawiąże z Nim bezpośredniej łączności. Wiedząc o tym, ucz go, jak ma się modlić. Niech przy twojej pomocy uprzytomni sobie szeroką gamę różnych spraw, które mogą się stać tematem modlitw (1 Jana 5:14). Niech zacznie cenić Jehowę jako Tego, który zarówno słyszy modlitwy, jak i odpowiada na nie (Ps. 65:3, NP). Zachęcaj go do wyrażania najskrytszych uczuć, do ‛wylewania serca swego’ przed Jehową (Ps. 62:9, NP).
20 Tutaj znowu istotne znaczenie ma dobry przykład. Czy twoje modlitwy wyrażają głębię twego oddania dla Boga? Potrafi to wywrzeć bardzo korzystny wpływ na tych, których nauczasz, a więc i na dzieci. Weź pod uwagę następujące zdarzenie:
Kilka lat temu pewne chrześcijańskie małżeństwo uczyło trzyletniego synka, jak ma się modlić. Któregoś wieczora, gdy się już pomodlił do Jehowy o błogosławieństwo dla mamusi i tatusia, chłopczyk poprosił jeszcze Boga, aby pobłogosławił „Wally”. Kto to jest „Wally”? Rodzice nie wiedzieli, a chłopiec zaczął modlić się za „Wally” dość regularnie! Długo się zastanawiali, aż w końcu zrozumieli, o co chodzi. Otóż ich syn modlił się za braci w Malawi (którzy w tym okresie cierpieli prześladowania), tylko niewłaściwie wymawiał tę nazwę jako „Wally”. Rzecz w tym, że chłopczyk słyszał, jak rodzice modlili się w ten sposób, i naśladował ich dobry przykład. Można sobie wyobrazić, jak ci rodzice się ucieszyli!
Czy nie ilustruje to przekonująco roli dobrego przykładu w nauczaniu innych, jak mają się modlić?
ZAPŁATA
21. Czego jako chrześcijański budowniczy możesz oczekiwać w myśl Listu 1 do Koryntian 3:14, 15? (b) Czy wspomnianą „zapłatą” jest nagroda życia wiecznego w nowym porządku Bożym? Wyjaśnij to.
21 Jeżeli więc chcemy wbudować w kogoś cechy odporne na ogień, dopomagając mu w nawiązaniu dobrych stosunków z Jehową, to musimy dosięgnąć jego serca. Zadanie może nie być łatwe, ale wysiłki się opłacą. Apostoł Paweł wskazał na to, gdy napisał: „Ten, którego dzieło wzniesione na fundamencie przetrwa, otrzyma zapłatę; ten zaś, którego dzieło spłonie [jeśli źle budował, nie używając materiałów ogniotrwałych], poniesie szkodę [gdyż to, co zbudował, straci w „ogniu”]; sam wprawdzie ocaleje, lecz tak jakby przez ogień”. O jaką „zapłatę” może tu chodzić? Paweł najwidoczniej miał na myśli coś innego niż nagrodę życia wiecznego w ustanowionym przez Boga nowym porządku, bo zauważmy, że marny budowniczy traci „zapłatę”, chociaż sam może ocaleć, jeśli się ostoi w „ogniu” (1 Kor. 3:14, 15).
22, 23. (a) Jaką zapłatę otrzymał Paweł w związku z chrześcijańskimi braćmi w Tesalonice? (b) Jakiej „zapłaty” pragnie twoje serce? Jak można ją otrzymać?
22 Co wobec tego jest tą „zapłatą”? Na to zagadnienie rzuca snop światła pewna wzmianka z listu skierowanego do Tesaloniczan. Do prześladowanych tam chrześcijan napisał on: „Któż jest naszą nadzieją albo radością, albo koroną chwały przed obliczem Pana naszego Jezusa Chrystusa w chwili jego przyjścia? Czy nie wy? Zaiste, wy jesteście chwałą naszą i radością” (1 Tes. 2:19, 20, NP). W swoim czasie Paweł dopomógł tym Tesaloniczanom wkroczyć na drogę prawdy. I chociaż od początku znosili prześladowania, stali na niej mocno. Zapłatą Pawła była radość z oglądania, jak trwają mimo sprzeciwu. Stanowiło to dowód, że dobrze budował.
23 Podobnie jest z nami. Czy pragnieniem twego serca nie jest pomóc swoim wychowankom, żeby wyrobili sobie trwałe cechy chrześcijańskie, które by ich uzdolniły do niezachwianego odpierania wszelkich pokus i nacisków? Doprawdy cenną zapłatą jest oglądanie, jak osoby studiujące z nami Biblię oraz nasze dzieci wychodzą zwycięsko z takich ognistych prób! Dowodzi to, żeśmy dobrze budowali. Obyś odbierał taką nagrodę za budowanie na właściwym fundamencie z materiałów ogniotrwałych, licząc na to, że Jehowa pobłogosławi twoje wysiłki!
CZY POTRAFISZ SOBIE PRZYPOMNIEĆ?
‛Jeżeli chcesz trafić do serca’ to —
● dlaczego ważne jest dawanie dobrego przykładu?
● jakiego rodzaju pytania są pomocne i dlaczego?
● dlaczego osoba, z którą studiujesz, powinna dostrzegać mądrość ukrytą w posłusznym przestrzeganiu praw Bożych?
● dlaczego twój wychowanek powinien wiedzieć, jak ma się modlić?
[Ilustracja na stronie 22]
Czy twoje modlitwy wyrażają głębię twego oddania dla Boga? Może to poruszy serce twego dziecka