mający autorytet, a nie jak ich uczeni w Piśmie”. Jak nauczali uczeni w Piśmie? Kim oni byli? Jakie jeszcze ugrupowania religijne istniały w Palestynie, kiedy tam nauczał Jezus? Pewne wiadomości o stosunkach religijnych, utrzymujących się w Palestynie za czasów działalności kaznodziejskiej Jezusa, pomogą nam lepiej zrozumieć wiele wydarzeń opisanych w Biblii. (Mat. 7:28, 29, NW) Zrozumiemy też lepiej, dlaczego rzesze słuchaczy tak się zdumiewały zupełnie odmienną metodą nauczania, którą stosował Jezus, Mistrz.

Taktyka kół religijnych w czasie działalności kaznodziejskiej Jezusa

 1. W co wierzyli eseńczycy i jak się zachowywali?

POZA Janem Chrzcicielem, który rozwijał gorliwą działalność, wpływ na zachowanie się kół religijnych w Palestynie w czasie, kiedy Jezus podjął swą służbę, wywierały pewne ugrupowania żydowskie. Jedno z tych ugrupowań stanowili esseńczycy, o których natchnione Pisma apostołów i uczniów Jezusa nic nie wspominają. Esseńczycy uważali, że dochować wierności Bogu mogą jedynie przez umartwianie ciała, posty oraz prowadzenie życia pełnego wyrzeczeń, i dlatego wszystko, co przynosiło radość ciału, uważali za godne pogardy. Odosobniali się w małych społecznościach. Chociaż od niedawna esseńczycy stali się bardziej znani na skutek odnalezionych manuskryptów ksiąg biblijnych, zwojów znad Morza Martwego, to jednak nie byli oni znaczniejszym ruchem religijnym, z którym Jezus musiałby się liczyć w swej służbie kaznodziejskiej.

 2. Jakie zainteresowania mieli zeloci i przy jakiej sposobności dało się odczuć zapewne ich wpływ?

² Poza tym istniało ugrupowanie zelotów, czyli nacjonalistów. Ci pragnęli, żeby jakiś Żyd stanął na czele powstania przeciw Rzymowi i żeby skruszył narzucone im jarzmo rzymskie. Ogniskiem buntu była Galileja. Tam wyrósł Jezus. Jednego z uczniów Jezusa nazywano „Gorliwcem”, czyli „Zelotą”, i być może przedtem należał on do partii zelotów; nie korzystał jednak ze sposobności do rozniecenia ducha nacjonalizmu, ducha autonomii, kiedy Jezus nakarmił cudownie pięć tysięcy mężczyzn. „A ludzie ci, ujrzawszy cud, który uczynił Jezus, mówili: to jest zaprawdę prorok, który miał przyjść na świat. Tedy Jezus poznawszy, że chcą przyjść i porwać go, aby go uczynić królem, uszedł znowu na górę sam jeden.” Ci ludzie usposobieni nacjonalistycznie chcieli go obwołać królem, aby wzniecić bunt przeciw panowaniu Rzymian. Chcieli zwerbować Jezusa z jego cudownymi siłami do własnych, samolubnych celów, jednakże Jezus przeciwstawił się stanowczo próbom odciągnięcia go od dzieła, które miał wykonać na zlecenie swego Ojca niebiańskiego. Stojąc przed Piłatem oświadczył: „Jam się na to narodził, i na tom przyszedł na świat, abym świadectwo dał prawdzie.” — Jana 6:14, 15; 18:37, NT; Łuk. 6:15, Kow; Dzieje 1:13.

 3. Kim byli saduceusze i jaki był ich stosunek do Rzymu, Pism Hebrajskich i tradycji?

³ Trzecie ugrupowanie stanowili saduceusze. Należeli do nich uczeni w Piśmie i członkowie Sanhedrynu [synedrium], jak również obaj naczelni kapłani. (Jana 11:47, NW; Dzieje 5:17, Gd; 22:30; 23:6, Kow) Interesowali się oni nie przyjściem Mesjasza, lecz utrzymaniem istniejącego stanu rzeczy. Z Rzymem zawarli układ o współpracę. Mieli zarządzać sprawami dotyczącymi świątyni, pełnić służbę kapłańską, ściągać dziesięciny, zbierać datki w świątyni, sprzedawać zwierzęta ofiarne na Dziedzińcu Narodów (Pogan) oraz zajmować się tam wymianą pieniędzy. Saduceusze nie uznawali ani całych natchnionych Pism Hebrajskich, ani tradycji faryzeuszy; w gruncie rzeczy wierzyli tylko w prawo Mojżeszowe.

 4. Jaką odpowiedź w sprawie zmartwychwstania dał saduceuszom Jezus i dlaczego?

⁴ Toteż właśnie saduceusze przyszli do Jezusa i sprzeciwiali się zmartwychwstaniu, ponieważ mniemali, że prawo Mojżeszowe nie daje żadnych podstaw do takiej nauki. Jezus pobił ich tekstami, które były im dobrze znane, gdyż zacytował z pism Mojżesza: „Co zaś tyczy się umarłych, mianowicie tego, że zostaną wskrzeszeni, to czyż nie czytaliście w księdze Mojżesza, w historii o krzaku, jak to rzekł Bóg do niego: Jam Bóg Abrahama i Bóg Izaaka, i Bóg Jakuba? Nie jest Bogiem umarłych, lecz żywych. Jesteście przeto w wielkim błędzie.” (Marka 12:18-28, Kow) To znaczy, że ci umarli będą znowu żyć dzięki zmartwychwstaniu. Podobnie jak ludzie prowadzący życie z dala od Boga są z Jego punktu widzenia uważani za zmarłych, tak też umarli, którzy sobie zjednali uznanie Boga, są z Jego punktu widzenia uważani za żywych. — Efez. 2:1; 1 Tym. 5:6; Łuk. 20:38.

 5. Dzięki jakim informacjom o saduceuszach możemy utożsamić tych, którzy wznieśli okrzyk: „Nie mamy innego króla jak cesarz”?

⁵ Ze względu na zawarty z Rzymem układ o współpracę saduceusze nie życzyli sobie, żeby ktokolwiek wszczynał rozruchy, gdyż mogłyby wtedy napaść na nich legiony rzymskie i narzucić im ograniczenia. Jezusa chcieli się pozbyć. Wiedział o tym nawet sam Piłat, który rzekł do Jezusa: „Naród twój i przedniejsi kapłani [saduceusze] wydali cię w moje ręce.” A zatem oni uczynili z jego przypadku kwestię sporną co do lojalności wobec cesarza. „Jeżeli go uwolnisz, nie jesteś przyjacielem cesarza; ktokolwiek czyni się królem, oświadcza się przeciwko cesarzowi!” A gdy Piłat zapytał, czy ma ich króla przybić do pala, naczelni kapłani, to znaczy saduceusze, krzyknęli: „Nie mamy innego króla jak cesarz.” — Jana 18:35; 19:12-16, Kow.

UCZENI W PIŚMIE I FARYZEUSZE

 6. Kim byli uczeni w Piśmie?

⁶ Niektórzy z uczonych w piśmie byli saduceuszami; większość jednak stanowili wśród nich faryzeusze i niewątpliwie dlatego w 23 rozdziale Mateusza Jezus mówi tak często jednocześnie o uczonych w Piśmie i faryzeuszach. Kapłańscy uczeni w Piśmie czytali i odpisywali