Czy chrześcijan obowiązują posty?

BYĆ MOŻE w odpowiedzi na to pytanie oświadczono ci swego czasu: „Tak, ponieważ Jezus kazał pościć swoim naśladowcom”. Jeżeli jesteś praktykującym katolikiem, zapewne sam odpowiesz twierdząco, gdyż uznajesz pewne postne dni, a już szczególnie pościsz zawsze przed przyjęciem „komunii”.

Czy Jezus rzeczywiście polecił albo rozkazał pościć swym naśladowcom?

Opisane w Biblii wypadki postu służyły za sposób wyrażenia smutku i żalu za grzechy albo związane były ze znalezieniem się w rozpaczliwym położeniu (Dan. 10:2, 3; 1 Sam. 31:13; 2 Kron. 20:3, 4). Bywało również, że ktoś pościł, gdy odczuwał pilną potrzebę kierownictwa Bożego lub gdy w związku ze służbą Bożą konieczne było szczególne skupienie. — Sędz. 20:26; Estery 4:16.

DZIEŃ PRZEBŁAGANIA Z NAKAZANYM WTEDY POSTEM MIAŁ ZNACZENIE OBRAZOWE

W gruncie rzeczy ani Jezus Chrystus, ani jego apostołowie nie nakazali chrześcijanom przestrzegania postów. Z drugiej strony Pismo święte nie zabrania im poszczenia. Kiedy Jezus udzielał rad dotyczących postu, przemawiał do Żydów, podlegających Przymierzu Prawa (Mat. 6:16-18; Łuk. 18:9-14). W myśl Prawa należało zachowywać post w pewnych okresach i przy określonych okazjach, szczególnie w Dniu Przebłagania.

W owym dniu, to jest dziesiątego dnia siódmego miesiąca księżycowego, Żydzi mieli ‚trapić swe dusze’ (Kapł. [3 Mojż.] 16:29-31, Gd). Pojęcie owo obejmowało również poszczenie, na co wskazują chociażby słowa Dawida, który pisał w nawiązaniu do trudnych sytuacji, w jakich nieraz bywał: „Trapiłem postem duszę moją”. — Ps. 35:13, Gd; porównaj z tym proroctwo Izajasza 58:1-5.

W Dniu Przebłagania arcykapłan żydowski składał ofiary za grzechy całego narodu. Był to dzień, który przypominał Żydom o ich wrodzonej skłonności do grzechu. Mieli wtedy uznać przed Bogiem swój grzeszny stan oraz okazać żal i skruchę. Z tego też powodu wymagano od nich postu. Nie była to jedynie czcza formalność.

Dlaczego jednak Żydzi musieli pościć wielokrotnie, rok po roku, podczas gdy zborowi chrześcijańskiemu w ogóle nie nakazano postów?

Zrozumienie tej sprawy ułatwia nam apostoł Paweł, komentując ofiary składane według nakazów Prawa. Pisze on, że ofiary te uświęcały ofiarodawców tylko do stopnia „oczyszczenia ciała”, nie mogąc ich jednak „udoskonalić w sumieniu”. Wielbiciele żydowscy byli uważani przez Boga za czystych jedynie w tej mierze, że już mogli się przybliżać do Niego. Nie byli tak nieczyści, jak poganie. Ale po upływie roku w Dniu Przebłagania ponownie przypomniano im o ich grzechach. Czystość, jaką się cieszyli, była jedynie czystością ceremonialną, symbolizującą czyli obrazującą zupełną czystość sumienia, którą się cieszą chrześcijanie dzięki ofierze Chrystusa, złożonej „raz jeden”, to znaczy raz na zawsze. — Hebr. 9:9, 13, 28.

Zbór chrześcijański, oczyszczony ze swych grzechów, nie ma potrzeby każdego roku rezerwować sobie jednego dnia na przeprowadzenie postu i okazanie skruchy. Jezus Chrystus swoim ofiarnym biegiem życia dokonał przebłagania za grzechy swego zboru. Spełnił to, czego proroczym zarysem był Dzień Przebłagania. Ów pozaobrazowy „dzień” trwał od czasu jego chrztu aż do chwili, gdy pojawił się w niebie przed Bogiem w celu przedstawienia Jemu zasługi swej ofiary (Hebr. 9:24-26). W dniu Pięćdziesiątnicy roku 33 n.e. około 3000 osób przyłączonych jednocześnie do zboru chrześcijańskiego wyznało swoje grzechy i okazało za nie skruchę; grzechy te obejmowały również winę krwi za uśmiercenie Chrystusa. Wiara w jego ofiarę rzeczywiście sprawiła oczyszczenie od grzechów. — Dzieje 2:37-39, 41.

Czy jednak mimo wszystko poszczególni chrześcijanie nie powinni pościć, skoro z dnia na dzień nieumyślnie dopuszczają się jakichś grzechów? Nie, ponieważ mogą liczyć na zasługę ofiary Chrystusa, złożonej „raz jeden”. Na podstawie tej ofiary zawsze mogą ‚przybliżać się z ufnością do tronu łaski, aby otrzymać miłosierdzie i znaleźć łaskę dla uzyskania pomocy w stosownej chwili’. — Hebr. 4:16.

„KOMUNIA ŚWIĘTA” CZYLI „WIECZERZA PAŃSKA”

A jak przedstawia się sprawa „Komunii świętej”, zwanej również „Ostatnią Wieczerzą” lub „Wieczerzą Pańską”? Pismo święte niedwuznacznie wyjawia, że przed obchodzeniem jej nie jest wymagany post.

Apostoł Paweł pisał o tej pamiątkowej wieczerzy do chrześcijan w Koryncie. Otóż Koryntianie traktowali ją przede wszystkim jako okazję do spożycia posiłku w miejscu zgromadzeń. Przy ich skłonności do sekciarstwa prowadziło to oczywiście do złych następstw. Podczas gdy jedni mieli pełno jadła i napojów, inni nie mieli nic i odchodzili głodni. Wszystko to działo się przed wspólną wieczerzą, a ponieważ niektórzy zbytnio w tym sobie folgowali, tracili z oczu sens Wieczerzy Pańskiej. Apostoł Paweł zganił ich za to słowami: „Czyż nie macie domów, aby tam jeść i pić?” — oraz: „Jeżeli ktoś jest głodny, niech zaspokoi głód u siebie w domu, abyście się nie zbierali ku potępieniu”. — 1 Kor. 11:21, 22, 34.

Ponadto „Wieczerza Pańska”, będąca ‚posiłkiem pojednania’ (posiłkiem „wspólnego uczestnictwa”, NW), nie jest odpowiednią chwilą do smucenia się z powodu popełnionych grzechów ani do okazywania skruchy. Uzasadnienie dla posiłków pojednania znaleźć możemy w Prawie, a tam nie stanowiły one okazji do składania ofiar w nastroju smutku i żalu za grzechy. Były zaliczane do ofiar dobrowolnych, przynoszonych z powodu jakiegoś ślubowania, lub ofiar dziękczynnych (Kapł. 7:11, 12, 16). Zatem również „Wieczerza Pańska” stanowi sposobność do przypomnienia, co Jehowa i Jezus Chrystus uczynili dla chrześcijan poprzez ofiarę Chrystusa, oraz dziękczynienia za to, a także do rozmyślania nad jednością zboru Chrystusowego i nad służbą, w której wszyscy wspólnie uczestniczą (1 Jana 1:3). Nie jest to pora na przygnębienie ani na smutek. Dlatego też przestrzeganie postu przez jakiś czas przed tą wieczerzą nie jest wymaganiem biblijnym.

PÓŹNIEJSZE DODATKI DO NATCHNIONEGO TEKSTU

Ktoś mógłby jednak wtrącić pytanie: A czyż wtedy, gdy uczniowie Jezusa nie mogli zrozumieć, dlaczego im się nie udało wypędzić pewnego demona, Jezus nie powiedział: „Ten rodzaj diabłów inaczej wynijść nie może, tylko przez modlitwę i przez post”? (Marka 9:29, Gd [9:28, Wk]). Otóż nie, Jezus tego nie powiedział, ponieważ najstarsze i najlepsze manuskrypty nie zawierają wyrazów „i przez post”. Słowa te zostały widocznie dodane później przez przepisywaczy Biblii. Wydaje się, że owi przepisywacze byli zwolennikami postu i praktykowali go, dlatego też niejednokrotnie zamieszczali wzmianki o nim w tych miejscach tekstu, gdzie starsze kopie nic o tym nie mówią. Odnosi się to nie tylko do wersetu z Ewangelii według Marka 9:29, lecz także do wersetu Mateusza 17:21, gdzie wstawili całe cytowane powyżej zdanie;a ponadto do Dziejów Apostolskich 10:30, gdzie do słów Korneliusza dodano wzmiankę o poszczeniu, jak również do Listu 1 do Koryntian 7:5, gdzie w wyniku wstawki apostoł Paweł jak gdyby zalecał post parom małżeńskim.b

WYPADKI POSZCZENIA U CHRZEŚCIJAN

Zatem w jakim celu Jezus pościł przez czterdzieści dni i nocy? Było to wówczas, gdy duch Boży zaprowadził go na pustynię, a następnie Diabeł przystąpił do niego z pokusami. Znalazł się pod wielkim naciskiem sytuacji i pilnie potrzebował pomocy Bożej. Skoncentrował się wtedy także ze wszystkich sił na kwestiach związanych z ofiarnym biegiem życia, jaki go czekał. Podobnie zresztą Mojżesz i Eliasz pościli przez czterdzieści dni i nocy. We wszystkich tych wypadkach mężowie ci bez wątpienia doznawali pomocy Bożej. — Mat. 4:1, 2, 11; Powt. Pr. 9:9; 1 Król. 19:7, 8.

Naśladowcy Jezusa również pościli w szczególnych okolicznościach, zwłaszcza wtedy, gdy bardzo im zależało na otrzymaniu wskazówek od Boga. Czytamy na przykład o pewnych ludziach ze zboru chrześcijańskiego w Antiochii, prorokach i nauczycielach, że „odprawiali służbę Pańską i pościli”. Rzecz działa się w okresie wielkiego prześladowania uczniów, kiedy za sprawą ducha Bożego Paweł i Barnaba zostali wysłani w swą pierwszą podróż misyjną między pogan. — Dzieje 13:2, 3, NP.

Innym razem, gdy Paweł z Barnabą zakładali zbory w Galacji, potrzeba było silnych i dojrzałych mężów, którzy by objęli przewodnictwo nad nowo założonymi zborami. Chcąc się upewnić co do słuszności swego wyboru, dokonywali zamianowań „oddawszy się modlitwie połączonej z postami”. — Dzieje 14:23, NW.

Jezus nie dał swym uczniom przykazania, żeby pościli, gdy oświadczył: „Przyjdzie czas, kiedy zabiorą im pana młodego, a wtedy będą pościć”. Jezus jedynie przepowiedział, co faktycznie dziać się będzie z naśladowcami, gdy on sam zostanie stracony. Byli tym niewątpliwie tak przejęci, że nie zdradzali żadnej ochoty do jedzenia. — Mat. 9:15.

Według niektórych przekładów (w tym według Authorized Version i większości tłumaczeń polskich) apostoł Paweł mówi o sobie w Liście 2 do Koryntian 6:5 i 11:27, że pościł. Jest jednak rzeczą oczywistą, że sytuacje, o których pisze apostoł, były niezależne od jego woli. Omawiane wyrażenie o wiele poprawniej oddają określenia: „okresowe niedożywienie”, „głodowanie”, „brak żywności”. — Przekład Nowego Świata (ang.); Biblia jeruzalemska (ang., franc.) i Revised Standard Version.

ASCEZA

W zborze chrześcijańskim w Kolosach niektórzy wpadli w sidło praktyk ascetycznych. Bez wątpienia działo się to głównie pod wpływem Żydów, którzy usiłowali podporządkować chrześcijan z powrotem pod Prawo (Zakon), nalegając, by przestrzegali jego nakazów. Apostoł Paweł pisał do owych zwiedzionych: „Dlaczego — jak gdyby żyjący jeszcze w świecie — dajecie sobie narzucać nakazy: ‚Nie bierz ani nie kosztuj, ani nie dotykaj ...!’ A przecież wszystko to są rzeczy przeznaczone do zniszczenia przez spożycie — przepisy według nakazów i nauk ludzkich. Przepisy te mają pozór mądrości dzięki kultowi własnego pomysłu, uniżaniu siebie i nieoszczędzaniu ciała, nie dzięki okazywaniu jakiejś wyrozumiałości dla zaspokojenia ciała.” — Kol. 2:20-23.

Tak więc obecnie chrześcijanie mogą pościć przez określony czas dla jakiegoś uzasadnionego powodu. Nie powinni jednak tego czynić w przekonaniu, że jest to wymaganie religijne, nałożone na zbór chrześcijański. Cokolwiek by czynili, wszystko czynią z uwagi na jeszcze pełniejsze służenie Jehowie, jak o tym pisał apostoł Paweł: „Kto jada wszystko — jada dla Pana. Bogu przecież składa dzięki. A kto nie jada wszystkiego — nie jada ze względu na Pana, i on również dzięki składa Bogu”. — Rzym. 14:6.

[Przypisy]