Zachowanie naszej nienaganności
„Bądź mi sędzią, Panie [Jehowo, NW], bo w niewinności [nienaganności, NW] chodziłem i Panu ufałem nie chwiejąc się! Badaj mnie, Panie, i doświadczaj mnie: zbadaj nerki moje i serce moje! Bo mam przed oczyma łaskę Twoją i postępuję w wierności Tobie [w prawdzie twojej, NW]”. — Ps. 26:1-3, Szer.a
1, 2. Czym odznacza się ktoś, kto żyje w nienaganności i jakie błogosławieństwa między innymi przynosi zachowanie nienaganności?
CZY JESTEŚ całym sercem oddany Stworzycielowi, Jehowie Bogu? Czy miłujesz Go całym swym sercem i całym swym umysłem? Czy w obcowaniu z bliźnimi trzymasz się dobrych, moralnych zasad? Czy wystrzegasz się zgubnych wpływów obecnego złego świata? Jeśli na te wszystkie pytania możesz odpowiedzieć twierdząco, to należysz do tych niewielu ludzi, którzy spełniają warunki nienagannego postępowania, bo nienaganność jest równoznaczna z niewinnością, nieskazitelnością, prawością, uczciwością, niepodzielnością i zupełnością.
2 Jeśli w obecnym czasie jest mało ludzi nienagannych, to nie należy sądzić, że nie opłaca się postępować nienagannie i walczyć o zachowanie nienaganności. Z powodu naszej wrodzonej niedoskonałości i skłonności do grzechu nienaganne postępowanie nie jest rzeczą łatwą. Jeśli jednak pomyślimy o obecnej radości i o błogosławieństwach oraz widokach na życie wieczne, to na pewno się okaże, że warto dokładać wszelkich starań, aby zachować swą nienaganność. — Ps. 51:5.
3. Co Dawid sądził o zachowaniu nienaganności?
3 Król Dawid, sługa Boży, wiedział co należy rozumieć przez pojęcie nienaganności i zdawał sobie sprawę ze znaczenia nienagannego postępowania. Był gotów stanąć przed sędziowskim tronem Bożym i dać zbadać swe uczciwe, i szlachetne zamiary oraz szczere starania, aby wielbić Boga jako jedynego Stwórcę. On powiedział: „Bądź mi sędzią, Panie, [Jehowo, NW], bo w niewinności [nienaganności, NW] chodziłem i Panu ufałem nie chwiejąc się! Badaj mnie Panie, i doświadczaj mnie; zbadaj nerki moje i serce moje. Bo mam przed oczyma łaskę Twoją i postępuję w wierności Tobie [w prawdzie twojej, NW]”. — Ps. 26:1-3, Szer.
DLACZEGO MUSIMY ZACHOWAĆ SWĄ NIENAGANNOŚĆ
4. Dlaczego Dawid przede wszystkim starał się zachować nienaganność?
4 Król Dawid z różnych przyczyn uważał za konieczne kroczyć drogami Bożymi. Na zachowaniu nienaganności zależało mu nie tylko dlatego, że jego życie było od tego zależne, albo po to, żeby dać dobry przykład narodowi izraelskiemu, nad którym sprawował władzę królewską, czy wreszcie w celu zdobycia sławy wśród okolicznych narodów pogańskich, lecz przede wszystkim dlatego, że w grę wchodziło imię Boga, którego miłował i któremu służył. Dawid powiedział: „Uwielbiajcie Pana [Jehowę, NW] ze mną, i wywyższajmy imię Jego wspólnie.” (Ps. 33:4, Wu; w Biblii Gd 34:4) Bez względu na zapatrywania innych i na postępowanie swych wrogów był zdecydowany służyć Jehowie całym sercem. On modlił się słowami: „Ale ja postępuję w nienaganności... sławić będę Pana [Jehowę, NW] w zgromadzeniach.” — Ps. 26:11-12, Szer.
5. Dlaczego powieśmy być oddani Jehowie całym sercem?
5 Czyż nie powinniśmy ofiarować czystego wielbienia Jehowie, naszemu Stwórcy, który obiecał, że będzie naszym wiecznym Żywicielem w tak bliskim sprawiedliwym nowym świecie? Z całą pewnością, ponieważ Jemu zawdzięczamy nie tylko nasze obecne życie, ale również obietnicę przyszłego życia. W spełnieniu się tej obietnicy apostoł Paweł widział swą nagrodę za służbę Jehowie, bo w liście do Tymoteusza napisał: „Dobry bój bojowałem, biegu dokonałem, wiarę zachowałem. Odtąd przeznaczony mi jest wieniec sprawiedliwości.” — 2 Tym. 4:7-8, NT; Rzym. 6:23.
6, 7. (a) Czy nienaganność organizacji gwarantuje nienaganność poszczególnej jednostce? (b) Jak to się kiedyś okazało na przykładzie Achana?
6 Jeśli chcemy zachować swą nienaganność, to musimy wiedzieć, że Jehowa będzie sądził każdego z nas. On zajmuje się nami przez swa widzialną organizację. Za jej pośrednictwem On nas poucza, napomina i karci. Jej zlecił głoszenie dobrej nowiny na całym świecie. On również obiecuje, że ta organizacja jako całość utrzyma i zachowa nienaganność. Jednak w żadnym wypadku nie stanowi to gwarancji, że my jako jednostki zachowamy swą nienaganność tylko ze względu na łączność z tą organizacją. — Mat. 24:45-47.
7 Achan był na przykład członkiem narodu, który był wierny Bogu i jako taki żył w nienaganności. On urodził się jako obywatel ludu Bożego i był związany z tym ludem, który dopiero co zdobył miasto Jerycho i zamierzał wkroczyć do ziemi Chanaan, aby ją posiąść z pomocą ducha Bożego. To jednak nie dawało mu gwarancji, że Bóg nie zwróci uwagi na jego nieposłuszeństwo i chciwość, które doprowadziły go do grzechu, i że będzie mu błogosławił w Ziemi Obiecanej płynącej mlekiem i miodem. Achan nie zachował swej nienaganności. Stał się złodziejem, a potem wyparł się swego czynu. Został jednak zdemaskowany, napiętnowany i upokorzony. W końcu za karę wyrzucono go na zawsze ze społeczności ludu Bożego przez ukamienowanie. — Joz. 7:1-26.
8. Co musimy czynić, aby ujść zniszczenia, i czyj przykład — zgodnie ze słowami Pawła — powinniśmy naśladować?
8 Biorąc pod uwagę liczne proroctwa biblijne, stwierdzamy, że nieunikniony koniec obecnego systemu rzeczy jest bliski. Jeśli pragniemy uniknąć zniszczenia razem z tym systemem i chcemy uzyskać łaskę Bożą, aby On nas zachował w swej bitwie Armagedonu, i abyśmy mogli przejść żywo do nowego świata, to musimy postępować tak samo nienagannie, jak Dawid i Paweł. Tak jak oni musimy zważać, żeby swym postępowaniem i przykładem, jaki dajemy światu i naszym chrześcijańskim braciom, wywyższać imię Jehowy. To czynili także Tesaloniczanie, ponieważ dawali dobry przykład wierzącym w Macedonii. Paweł napisał o nich: „Staliście się przykładem dla wszystkich wiernych w Macedonii i Achai.” — 1 Tes. 1:7, Kow; Mat. 24:1-15; 1 Tym. 3:7.
JAK MOŻEMY ZACHOWAĆ SWĄ NIENAGANNOŚĆ
9. Wobec jakiego pytania stają obecnie chrześcijanie i co będzie dla nich pomocne?
9 W obliczu obecnej sytuacji w świecie chrześcijanie stają wobec następującego pytania: „Co muszę czynić, aby również w przyszłości kroczyć drogami Jehowy?” Jedno nam w tym pomoże: musimy patrzeć na nasze przymioty duchowe tak, jak patrzy na nie Jehowa Bóg i nasi bliźni. Chcąc ustalić, jak nasz wygląd zewnętrzny działa na innych, spoglądamy w lustro. Ono pokazuje nam dokładnie, jak widzą nas inni. Odbicie lustra nigdy nas nie zawodzi. Ono zdradza nam wszystko, co nie jest w porządku i w danym wypadku możemy usunąć błędy i wady.
10. (a) Co należy czynić w myśl słów Jakuba w celu zachowania nienaganności i jaki to będzie miało skutek? (b) Czyich praw powinniśmy się mocno trzymać?
10 Chcąc nam pomóc w zachowaniu nienaganności, Jehowa, Dawca wszelkiego dobrego daru, zaopatrzył nas w zwierciadło duchowe. Wynika to z następujących słów: „Kto natomiast z uwagą wpatrują się w doskonałe prawo wolności i w nie wnika... ten dozna błogiej szczęśliwości w swym działaniu.” (Jak. 1:25, Kow) Kto „wpatruje się” w doskonałe prawo, czyli w Słowo Boże, Biblię, a nie w literalne lustro, ten — zgodnie ze słowami Jakuba — powinien doznawać błogiej szczęśliwości. Tylko wtedy możemy się podobać Bogu, naszemu Stwórcy, gdy chodzimy w Jego prawdzie i trzymamy się zasad, które są zapisane dla chrześcijan w Słowie Bożym. Jeśli pragniemy dostąpić Jego łaski i otrzymać w nagrodzie życie wieczne, to nie wolno nam ustalać własnych praw, które by określały, co jest prawe, a co nieprawe, ale musimy się mocno trzymać Jego sprawiedliwych zasad. Kto sądzi, że można również spokojnie polegać na prawach ustanowionych przez ludzi, niech tylko spojrzy na obecny świat, który kieruje się swą zasadą „każdy jest bliźnim dla siebie” oraz swym prawem o przezywaniu silniejszego. To przekona go, że obranie tej drogi jest rzeczą niebezpieczną. — Jak. 1:17.
11. Jakiego postępowania tego świata nie wolno chrześcijanom naśladować i na co wskazują fakty?
11 Upadki moralne są w tym starym świecie zjawiskiem powszednim. Chrześcijanom nie wolno naśladować tego sposobu postępowania, jeśli pragną zdobyć uznanie Jehowy. Kto postępuje za radą Jakuba i wytrwale wgląda w doskonałe prawo, znajdzie tam następujące pomocne napomnienie: „Bądźcież tedy naśladowcami Bożymi jako synowie najmilsi i postępujcie w miłości... A rozpusta i wszelka nieczystość czy chciwość niech nie będą nawet wspomniane między wami, jak przystoi świętym. Podobnie też i bezwstyd albo głupie mowy lub nieprzystojne żarty, jako nie należące do rzeczy, ale raczej składanie dziękczynienia. (Ef. 5:1-4, NDą) Czytając te wiersze biblijne, niektórzy myślą sobie: „To dotyczy przede wszystkim ludzi, którzy nie są chrześcijanami albo nie rozumieją Słowa Bożego. Ja bym nigdy czegoś podobnego nie uczynił.” Fakty jednak wykazują, że w przeszłości tysiące takich, którzy niegdyś chodzili w nienaganności, uległo wpływowi świata i wykroczyło przeciw zasadom moralności. Temu wpływowi można się przeciwstawić, lecz nie o własnych siłach. Musimy pozwolić, aby Bóg nami kierował. Gdy się poddamy kierownictwu jego ducha, wówczas poznamy wpływy tego systemu rzeczy i przeżyjemy dzień próby. — 1 Kor. 10:6-11.
12, 13. (a) Czym niektórzy usiłują usprawiedliwiać swe uchybienia? (b) Kto, według słów Pawła, pomaga nam pokonywać każdą słabość?
12 Niechaj nikt nie sądzi, że stawianie czoła wpływom zła i zachowanie nienaganności jest rzeczą łatwą. Z tych, którzy nie żyli zgodnie ze Słowem Bożym, lecz praktykowali wszeteczeństwo albo cudzołóstwo, wielu mówiło: „Ja nie jestem temu winien. Ciało jest słabe, ale Bóg zna moje słabości.” Owszem, Bóg zna nasze słabości. Dlatego jest gotów nam pomóc. Czy my jednak znamy nasze słabości? Jeśli tak, to powinniśmy również wiedzieć, że potrzebujemy pomocy.
13 Wnikając nieco głębiej w to doskonałe prawo, stwierdzamy, że nasze uchybienia nie zawsze mogą być usprawiedliwiane słabością ciała. Paweł napisał do Koryntian: „Dotąd nie doznaliście jeszcze pokusy, która przekraczałaby siły ludzkie. A Bóg jest wierny; nie dozwoli, żebyście byli kuszeni ponad swe siły, lecz dopuszczając na was pokusę, ukaże zarazem wyjście z niej, tak że potraficie ją pokonać.” (1 Kor. 10:13, Kow) Nie nasza droga stanowi wyjście, ale ta droga, którą przygotowuje Jehowa Bóg. Paweł zapewnia nas, że Jehowa pomoże nam zachować naszą prawość wobec Niego i wobec Jego ludu.
14, 15. (a) Jak teokratyczna organizacja Jehowy pomaga nam w zachowaniu nienaganności? (b) Czyje postępowanie możemy wiernie naśladować?
14 Dalszym urządzaniem, które Jehowa Bóg poczynił jako pomoc w zachowaniu naszej nienaganności, jest Jego czysta, teokratyczna, całkowicie oddana Jemu organizacja. Ona wskakuje nam, którą drogą trzeba kroczyć, aby pozostać wiernym. Za jej pośrednictwem Bóg troszczy się również o to, żeby każdemu chrześcijańskiemu zborowi przewodniczyli dojrzali, wykwalifikowani, wierni nadzorcy, którzy chętnie pomagają w pokonywaniu wszelkich trudności, stanowiących dla nas przeszkodę w służbie Bożej. W każdej chwili są gotowi udzielić nam rady biblijnej i wskazać, jak powinniśmy postępować i co mówić, aby nas utożsamiono jako nienagannych sług Jehowy. W liście do Hebrajczyków czytamy, jaki powinien być nasz stosunek do mianowanych w sposób teokratyczny nadzorców: „Pamiętajcie o swych przełożonych, którzy głosili wam słowo Boże, i rozpamiętując koniec ich życia, naśladujcie ich wiarę.” (Hebr. 13:7, Pal) Nadzorcy muszą pilnie zważać na swe postępowanie, bo Jehowa żąda również od nich zdania rachunku. Komu wiele się powierza, od tego tym więcej się wymaga. — Łuk. 12:48.
15 Już wiele mężczyzn i kobiet wystawionych na próbę, zachowało swą nienaganność. Oni wykazali swym życiem, co to znaczy być oddanym Jehowie całym sercem. Wiemy, że uczeń lepiej się uczy, jeśli to co się mówi, zostaje wyjaśnione na podstawie przykładów. Tę metodę nauczania stosował również Chrystus Jezus wobec swych apostołów i uczniów. Obserwowanie postępowania naszych nadzorców w organizacji może więc nam pomóc w zachowaniu naszej prawości. — Hebrajczyków, rozdział 11; Mat. 11:1.
PRZYKŁADY Z PRZESZŁOŚCI I Z DOBY OBECNEJ
16. W jaki sposób nienaganność Ijoba została wystawiona na próbę i jaki był rezultat tego wypróbowania?
16 Weźmy pod uwagę przykład Ijoba: Jego nienaganność i wytrwałość są naprawdę godne naśladowania. Szatan próbował go odciągnąć od jego nienaganności. Najpierw Ijob utracił wszystkie swe ziemskie majętności, potem swe umiłowane dzieci, a w końcu straszliwe cierpienia złożyły go na łożu boleści. Jednak mimo wszystkich tych strat i mimo złego wpływu, na jaki był jeszcze oprócz tego wystawiony, wytrwał i dowiódł, że Szatan Diabeł jest kłamcą. Nastawienie Ijoba dobitnie wynika ze słów: „Póki dech we mnie, nie odstąpię od niewinności mojej.” (Ijoba 27:5) Dlatego też Bóg mu błogosławił. Otrzymał wszystko z powrotem: bogactwo, zdrowie, a nawet rodzinę. — Ijoba 1:11-19; 2:7; 42:10-13.
17, 18. Jakim podobnym próbom może być obecnie poddana nasza nienaganność?
17 Nikt nie uniknie wypróbowania swej nienaganności. Nie wolno nam niedoceniać Diabła. On zna naszą najsłabszą stronę, wie, co może zachwiać naszą wiarą. U niektórych straty materialne mogą się stać pobudką do intensywniejszej pracy, aby zarobić więcej pieniędzy i w ten sposób powetować tę stratę, albo mieć przynajmniej tyle, co inni. U innych Diabeł może spowodować, że z uwagi na ich miłość do Jehowy Boga, obrócą się przeciwko nim ich krewni. Utrata miłości naszych krewnych w wyniku naszej miłości do Jehowy nie powinna spowodować żadnego uszczerbku w naszej czystej służbie Bożej. Co najwyżej powinno się to przyczynić do jeszcze większego doceniania cudownej obietnicy Bożej, według której otrzymamy stokroć więcej niż to, co utraciliśmy. Jezus powiedział: „Zaprawdę powiadam wam, nie masz nikogo, kto by opuścił dom, albo braci, albo siostry, albo matkę, albo ojca, albo dzieci, albo rolę dla minie i dla Ewangelii, żeby nie miał otrzymać stokroć więcej.” — Mar. 10:29-30, NDą; Mat. 10:37.
18 Możemy zostać doświadczeni chorobą czy jakimś kalectwem, tak samo jak Ijob. Ale nigdy nie należy tracić otuchy. Dozwól, aby Jehowa Bóg cię wzmocnił i nie zapomnij o słowach Pawła, który powiedział, że Bóg uczyni „wyjście”, abyś mógł wytrwać. W takim ciężkim położeniu tym lepiej poznajemy, jak bardzo jest potrzebny nowy świat, dlatego w takich okresach nasza wiara weń powinna być jeszcze mocniejsza. W takich okolicznościach zawsze zadawaj sobie pytanie, czy na studium i w służbie kaznodziejskiej dajesz z siebie to, co najlepsze? Również chorzy muszą zachować swą nienaganność, i dla wielu jest w tym pomocą pisanie listów, korzystanie z telefonu oraz innych metod kazania.
19. W jaki sposób Jezus dał nam najlepszy przykład, jak mamy zachować swą nienaganność?
19 Najlepszy przykład, jak powinniśmy zachować swą nienaganność, dał nam pewien mąż, który chodził z prawdziwym Bogiem, służył Mu jako jeden z Jego świadków i zawsze był posłuszny Jego poleceniom. Żywił niezwyciężoną wiarę i wytrwał w najcięższych próbach. Tym godnym naśladowania, doskonałym przykładem jest Syn Boży, Chrystus Jezus. On trwał w swej nienaganności tak mocno, jak nikt inny spośród stworzeń Jehowy. Chcąc wypróbować naganność swego Syna aż do ostateczności, Jehowa Bóg dopuścił, żeby Jezusa Chrystusa lżono, prześladowano i wreszcie stracono jak wzgardzonego, przeklętego złoczyńcę. Jednak Jezus dowiódł, że był całym swym sercem oddany swemu Ojcu i napiętnował Szatana jako kłamcę. Również my powinniśmy tak postępować. — Mar. 15:20.
20. (a) Kto w obecnych czasach naśladował Jego wierne postępowanie? (b) Co zdaniem jednego z tych wiernych sług może pomóc wytrwać w więzieniu?
20 Oprócz wielu przykładów biblijnych, które nas posilają i dodają nam otuchy, mamy również wiele przykładów z czasów nowożytnych, które nam wskazują, jak ludzie zachowali swą nienaganność. Tysiące z nich to świadkowie Jehowy, którzy w czasie drugiej wojny światowej byli trzymani w obozach koncentracyjnych i w więzieniach. Stosowano wszelkie szatańskie metody, chcąc ich nakłonić do wyrzeczenia się wiary w Jehowę Boga. Gdyby podpisali deklarację, w której wyrzekliby się Jehowy Boga i Jego organizacji, zostaliby zwolnieni. „Mimo bicia i głodu, podpisało ją tylko niewielu świadków” — mówi pewne doniesienie. Jak można było w takich warunkach zachować swą nienaganność? Posłuchajmy, co pisał jeden z tych świadków: „Tym, co w rzeczywistości utrzymywało nas przy życiu, był pokarm duchowy. Jakże dobrze było temu, kto przedtem pilnie prowadził studium osobiste, aby się zaopatrzyć w żywność na przyszłość.”
21. Czy odnosimy korzyść z każdego chrześcijańskiego zabraniania bez względu na jego wielkość?
21 Doznania tego chrześcijanina w warunkach, które mogłyby zrujnować jego nienaganność, powinny w nas wpoić przekonanie co do konieczności nabywania wiedzy nie tylko przez osobiste studium Biblii, lecz również przez udział w zebraniach ustanowionych przez organizację. Czy ktoś z nas wrócił już kiedyś do domu z chrześcijańskiego zebrania, nie będąc pokrzepionym i orzeźwionym? Czy nie wrócił z jeszcze mocniejszym postanowieniem, że będzie nadal kroczyć drogą ludzi wiernych? To dotyczy wszystkich zebrań bez względu na to, czy w celu przyjmowania pouczeń biblijnych zbieramy się w małym gronie w prywatnym mieszkaniu, czy w kilkaset osób w sali Królestwa lub w wielotysięcznej rzeszy na jakimś stadionie, albo w wielkiej hali. „Przeto pocieszajcie się wzajemnie i budujcie jeden drugiego, jak to już zresztą czynicie.” (1 Tes. 5:11, Kow) Słuchając wypowiedzi innych o ich miłości do Jehowy Boga i o ich wierze, utwierdzamy się w naszym postanowienia kontynuowania dobrych dzieł i pielęgnowania właściwych pragnień.
22. Przed czym ostrzegał Jan, i jak — zgodnie ze słowami Pawła — możemy skutecznie z tym walczyć?
22 Chcąc nadać naszemu myśleniu właściwy kierunek, apostoł Jan napisał: „Nie miłujcie świata ani tego, co jest na świecie. Jeśli ktoś miłuje świat, nie ma w nim miłości Ojca; ponieważ wszystko w świecie — pragnienie ciała i pragnienie oczu i okazałe uwydatnienie swych środków do życia — nie pochodzi od Ojca, lecz ze świata.” (1 Jana 2:15, 16, NW) Czy gromadzimy w naszym sercu i umyśle któreś z tych pragnień? Czy pragnienie ciała, pragnienie oczu lub okazałe uwydatnienie swych środków do życia? Jeśli tak, to zagraża nam niebezpieczeństwo. Powinniśmy się od tego uwolnić. Paweł wyjaśnia, jak możemy to uczynić, mówiąc: „Wreszcie bracia zwróćcie myśli wasze na to, co jest prawdą, co jest godne, sprawiedliwe, czyste, miłe i chwalebne, co cnotliwe i pochwały godne.” (Filip. 4:8, Kow) A zatem Paweł radzi nam myśleć o rzeczach dobrych, które możemy znaleźć w Słowie Bożym. Dobroć Boża, Królestwo Boże, błogosławieństwa nowego świata i nasze przywileje służby — to są sprawy, którymi powinny być zajęte nasze serca i umysły.
WYNIKI ZACHOWANIA SWEJ NIENAGANNOŚCI
23. Kto musi zachować swą nienaganność i jakie wynikają stąd błogosławieństwa?
23 Jeśli chcemy Jako słudzy Boży zachować swą nienaganność, to musimy stale na siebie uważać — zarówno młodzi, jak i starzy. Zachowanie naszej nienaganności, to zajęcie pełnoczasowe. Nie powinniśmy nigdy spuścić z oczu cudownych błogosławieństw, jakie nam za to przypadną w udziale. Jehowa Bóg cieszy się, widząc, że Jego świadkowie służą Mu wytrwale, zdolni oprzeć się naciskowi i oporowi, który mógłby się pojawić od wewnątrz lub z zewnątrz organizacji. Przez to powstają harmonijne, szczęśliwe rodziny, które uznają głowę rodziny sprawującą teokratyczne kierownictwo i których członkowie wspierają się wzajemnie w wielbieniu Jehowy. Te szczęśliwe rędziny cieszą się, że mogą się spotykać ze swymi chrześcijańskimi braćmi na zebraniach. Przyczynia się to do wytworzenia w zborach dobrej atmosfery i czyni Społeczeństwo Nowego Świata czystą organizacją chrześcijan, którzy wielbią Jehowę po całej ziemi i chodzą przed nim nienagannie.
24. Jaką nadzieję mają ludzie, którzy zachowują swą nienaganność wobec Jehowy Boga?
24 Jeśli codziennie wglądamy w doskonałe prawo i tak jak Dawid prosimy ze szczerego serca: „Bądź mi sędzią, Panie [Jehowo, NW] bo ja w niewinności [nienaganności, NW] chodziłem”, to będziemy w stanie zachować naszą nienaganność. Jeżeli jesteśmy zdecydowani chodzić w nienaganności tak jak Dawid, to możemy słusznie pokładać nadzieję w Jehowie i ufnie wierzyć, że będziemy żyć wiecznie w Jego nowym świecie wraz z setkami tysięcy ludzi, którzy są tak samo usposobieni, i którzy tak jak my, zachowali swą nienaganność oraz należą do wszechświatowej rodziny czystego i świętego Boga Jehowy.
[Przypis]
a Szer — księga Psalmów w przekładzie ks. Jana Szerudy. (Wydanie Bryt. i Zagr. Tow. Biblijnego)