ABEL

1. (Prawdopodobnie: „tchnienie; marność”). Drugi syn Adama i Ewy, młodszy brat ich pierworodnego, Kaina (Rdz 4:2).

Możliwe, że Abel za życia miał też siostry; Biblia wspomina, iż jego rodzicom urodziły się córki, ale nie podaje ich imion (Rdz 5:1-4). Abel został pasterzem owiec, a jego brat — rolnikiem (Rdz 4:2).

Po bliżej nieokreślonym czasie Abel złożył ofiarę Jehowie Bogu. Podobnie postąpił Kain. Każdy z nich przyniósł to, co miał: Abel — niektóre z pierworodnych swej trzody, a Kain — płody ziemi (Rdz 4:3, 4). Obaj wierzyli w Boga. Niewątpliwie słyszeli o Nim od rodziców i wiedzieli, dlaczego znajdują się poza ogrodem Eden i nie mają do niego wstępu. Złożeniem swych ofiar pokazali, że zdają sobie sprawę z faktu, iż są oddaleni od Boga, i że pragną sobie zapewnić Jego łaskę. Bóg przyjął z uznaniem ofiarę Abla, a Kaina nie. Biblia nie podaje, w jaki sposób Bóg okazał swe uznanie oraz dezaprobatę, ale dla nich obu najwyraźniej było to oczywiste. Późniejsze pisma wyjaśniają, dlaczego Bóg przyjął tylko ofiarę Abla. W Hebrajczyków 11:4 apostoł Paweł wymienia Abla jako pierwszego męża wiary i podkreśla, że dzięki temu jego ofiara była wartościowsza niż Kaina. Natomiast 1 Jana 3:11, 12 wyjawia, że Kain miał złe nastawienie serca, które potem się uwidoczniło, gdy odrzucił radę i ostrzeżenie od Boga i z premedytacją zamordował swego brata, Abla.

Nie wiadomo, czy Abel cokolwiek wiedział o tym, jak w przyszłości spełni się Boża obietnica z Rodzaju 3:15 dotycząca „potomstwa”, ale zapewne wiele o niej rozmyślał i wierzył, że będzie musiała zostać przelana krew — że ktoś będzie miał ‛rozgniecioną piętę’, aby ludzkość mogła odzyskać doskonałość, jaką przed buntem cieszyli się Adam i Ewa (Heb 11:4). Z tego względu ofiarowanie przez Abla pierworodnych z trzody z pewnością było stosowne i zjednało mu przychylność Bożą. Dawcy życia Abel złożył w darze życie, chociaż było to tylko życie zwierząt z jego trzody (por. Jn 1:36).

Jezus wskazał, że Abel był pierwszym męczennikiem, prześladowanym ze względów religijnych przez nietolerancyjnego brata, Kaina. Powiedział wtedy, że Abel żył w okresie „założenia świata” (Łk 11:48-51). Grecki wyraz kòsmos, będący odpowiednikiem słowa „świat”, odnosi się w tym wypadku do świata ludzkiego. Określenie „założenie” jest tu tłumaczeniem greckiego katabolé i dosłownie znaczy „położenie fundamentów [nasienia]” (Heb 11:11, NTint). Mówiąc o „założeniu świata”, Jezus wyraźnie nawiązał do świata ludzkiego, który powstał po narodzinach dzieci Adama i Ewy. Paweł zaliczył Abla do „obłoku świadków” z czasów przedchrześcijańskich (Heb 11:4; 12:1).

W jakim sensie krew Jezusa „przemawia lepiej niż krew Abla”?

Abel wyróżniał się wiarą i cieszył się uznaniem Bożym, o czym po dziś dzień świadczy sprawozdanie biblijne, można zatem powiedzieć, że „chociaż umarł, jeszcze mówi” (Heb 11:4). W Hebrajczyków 12:24 apostoł nawiązał do „Jezusa, pośrednika nowego przymierza, i do krwi pokropienia, która przemawia lepiej niż krew Abla”. Chociaż Abel poniósł męczeńską śmierć, jego krew nie była okupem ani nikogo nie wykupiła, podobnie jak krew ofiarowanych przez niego owiec. Jego krew niejako wołała do Boga o pomstę na mordercy Kainie. Krew Jezusa, nadająca moc prawną nowemu przymierzu, przemawia lepiej niż krew Abla, gdyż woła do Boga o miłosierdzie dla wszystkich, którzy tak jak Abel okazują wiarę, i umożliwia ich odkupienie.

Ponieważ Set urodził się chyba niedługo po śmierci Abla, gdy Adam miał 130 lat, Abel mógł ponieść męczeńską śmierć w wieku ok. 100 lat (Rdz 4:25; 5:3).

2. („Potok”). Miasto nazywane też Abel-Bet-Maaka lub Abel Bet-Maaka. Występuje również jako przedrostek w nazwach różnych miejsc (2Sm 20:18; zob. ABEL-BET-MAAKA).

3. W 1 Samuela 6:18 w przekładzie Wujka wspomniano o „Abel wielkim”. We współczesnych tłumaczeniach w miejscu tym na ogół występuje wyrażenie „wielki kamień” (por. Bp, BT, Bw, NŚ i inne). Co prawda w hebrajskim tekście masoreckim pojawia się tutaj słowo ʼAwél, jednakże w greckiej Septuagincie i w aramejskich targumach przetłumaczono je tak, jakby to było słowo ʼéwen, czyli „kamień”. Jest to zgodne z wersetem 14 tego samego rozdziału. Nie może chodzić o Abel Bet-Maaka, gdyż miejsce zdarzenia wspomnianego w 1 Samuela 6:18 leżało niedaleko Bet-Szemesz w Judzie.