KAIN

(„wydany [na świat]”).

Pierwsze dziecko prarodziców wszystkich ludzi, Adama i Ewy.

Po urodzeniu Kaina Ewa rzekła: „Wydałam mężczyznę z pomocą Jehowy” (Rdz 4:1). Czy sądziła, że jest przepowiedzianą niewiastą, mającą wydać potomstwo, przez które nadejdzie wybawienie? (Rdz 3:15). Jeśli tak, to bardzo się myliła. Mogła jednak słusznie oświadczyć, że wydała Kaina „z pomocą Jehowy”, gdyż po grzechu Adama i Ewy Bóg nie pozbawił ich zdolności rozrodczych, a wydając na nich wyrok, zapewnił ją, że będzie „rodzić dzieci”, ale już „w bólach” (Rdz 3:16).

Kain zajął się uprawą roli i „po jakimś czasie” on i jego młodszy brat Abel przynieśli ofiary, by złożyć je Jehowie, gdyż odczuwali potrzebę zabiegania o Jego łaskę. Bóg jednak „nie spojrzał przychylnie” na ofiarę Kaina, którą stanowiły „płody ziemi” (Rdz 4:2-5; por. Lb 16:15; Am 5:22). Chociaż niektórzy zwracają uwagę na brak wzmianki, iż Kain przyniósł najlepsze płody ziemi, podczas gdy Abel przyniósł ‛pierworodne trzody — kawałki ich tłuszczu’, to jednak problemem nie była jakość złożonej ofiary. Z Hebrajczyków 11:4 wynika, że Kainowi brakowało wiary, dzięki której Bogu spodobała się ofiara Abla. Być może Bóg nie spojrzał przychylnie na ofiarę Kaina również dlatego, że była bezkrwawa, podczas gdy Abel złożył ofiarę z życia.

Nie wiadomo, w jaki sposób Bóg pokazał, że jedną ofiarę przyjął, a drugą odrzucił, ale z pewnością było to zrozumiałe dla Kaina i Abla. Jehowa potrafi czytać w sercu człowieka (1Sm 16:7; Ps 139:1-6) i znał złe nastawienie Kaina, które stało się wyraźnie widoczne po odrzuceniu jego ofiary. U Kaina pojawiły się wtedy „uczynki ciała”, do których należą „nieprzyjaźnie, waśń, zazdrość, napady gniewu” (Gal 5:19, 20). Jehowa wykazał temu rozgoryczonemu człowiekowi, że jeśli zacznie czynić dobrze, to dostąpi wywyższenia. Kain mógł się ukorzyć i naśladować swego brata, cieszącego się łaską Jehowy, ale wolał zlekceważyć radę Bożą i nie zapanował nad narastającym w nim grzesznym pragnieniem, które niejako ‛czaiło się u wejścia’ (Rdz 4:6, 7; por. Jak 1:14, 15). Taką pozbawioną szacunku postawę określono mianem „ścieżki Kaina” (Judy 11).

Następnie Kain powiedział do brata: „Wyjdźmy na pole” (Rdz 4:8). (Co prawda słów tych nie ma w tekście masoreckim, lecz sporo manuskryptów hebrajskich wskazuje, iż w miejscu tym opuszczono jakiś fragment, a Pięcioksiąg samarytański, grecka Septuaginta, syryjska Peszitta i teksty starołacińskie zawierają powyższą wypowiedź Kaina do Abla). Na polu Kain zaatakował swego brata i go zabił, stając się pierwszym mordercą wśród ludzi. Można więc powiedzieć, że „pochodził od niegodziwca”, który jest ojcem zabójców oraz kłamstwa (1Jn 3:12; Jn 8:44). Gdy Jehowa zapytał, gdzie jest Abel, Kain zareagował w sposób lekceważący, czym jeszcze raz zdradził swoje nastawienie; nie okazał żalu ani skruchy, tylko kłamliwie odparł: „Nie wiem. Czyż jestem stróżem mego brata?” (Rdz 4:9).

Bóg skazał Kaina na wygnanie, co zapewne oznaczało konieczność opuszczenia sąsiedztwa ogrodu Eden, a przekleństwo już ciążące na ziemi zostało w wypadku Kaina jeszcze spotęgowane — jego trud włożony w uprawę roli miał być daremny. Kain był rozgoryczony tak srogą karą i obawiał się zemsty za uśmiercenie Abla, lecz nie zdobył się na szczerą skruchę. Jehowa „opatrzył Kaina znakiem”, by nikt go nie zabił, ale Biblia nie wyjaśnia, czy był to jakiś znak na jego ciele. Owym „znakiem” mogło być wspomniane uroczyste postanowienie Boże, powszechnie znane i respektowane (Rdz 4:10-15; por. w. 24, gdzie do postanowienia tego nawiązał Lamech).

Kain udał się na wygnanie do „Ziemi Ucieczki na wschód od Edenu” i zabrał ze sobą żonę, nieznaną z imienia córkę lub wnuczkę Adama i Ewy (Rdz 4:16, 17; por. 5:4 oraz późniejszy przypadek małżeństwa Abrahama z jego przyrodnią siostrą Sarą, wspomniany w Rdz 20:12). Urodził się im syn, Henoch. Potem Kain „zabrał się do budowy miasta” i nazwał je od imienia swego syna. Obecnie takie miasto uznano by zapewne tylko za obwarowaną wioskę; nie wiadomo też, kiedy ukończono jego budowę. Biblia wymienia niektórych potomków Kaina; kilku wyróżniło się hodowlą stad, grą na instrumentach muzycznych i umiejętnością wyrabiania metalowych narzędzi, inni zaś stali się znani z poligamii i stosowania przemocy (Rdz 4:17-24). Rodowi Kaina położył kres potop z czasów Noego.