ZARĘCZYNY

Wzajemne przyrzeczenie zawarcia małżeństwa. Wśród Hebrajczyków zaręczyny zwykle były poprzedzone rozmowami prowadzonymi przez rodziców, zwłaszcza przez ojców przyszłych narzeczonych (Rdz 21:21; 24:1-4; 38:6). Często jednak uwzględniano życzenia pana młodego (Sdz 14:2). Dziewczyna, która dziedziczyła po ojcu zmarłym bez męskiego potomka, mogła zostać żoną tego, kogo sobie upodobała, pod warunkiem że należał do jej plemienia (Lb 36:6). Narzeczoną Izaaka w gruncie rzeczy wybrał Jehowa (Rdz 24:50, 51). W innych wypadkach wyborem żony i oświadczynami zazwyczaj zajmowali się rodzice lub ojciec pana młodego, po czym następowały oficjalne zaręczyny. Przeprowadzali je rodzice oblubienicy i na ogół przyjaciel lub przedstawiciel prawny oblubieńca (Rdz 24:1-4; Jn 3:29).

Ważnym elementem zaręczyn była opłata za narzeczoną, określana słowem mòhar, które w Biblii występuje trzy razy (Rdz 34:12; Wj 22:16, 17; 1Sm 18:25). Przeważnie wręczano ją rodzicom dziewczyny. Sługa Abrahama dał „wyborne rzeczy” matce i bratu Rebeki, Labanowi, który odegrał ważną rolę w doprowadzeniu do zaręczyn (Rdz 24:53). Za narzeczoną można też było zapłacić pełnieniem służby (Rdz 29:15-30; Joz 15:16). Jak wynika z Wyjścia 22:16, 17, jeżeli dziewczyna została uwiedziona, mòhar wręczano ojcu jako rekompensatę nawet wtedy, gdy ten nie zgadzał się, by córka poślubiła winowajcę. Czasami oblubienica dostawała od ojca „pożegnalny dar”, a niekiedy — jak Rebeka — otrzymywała podarunki już podczas zaręczyn (1Kl 9:16; Rdz 24:53; Joz 15:17-19).

Wśród Hebrajczyków narzeczeni byli traktowani jak małżeństwo, choć do chwili dopełnienia obrzędów weselnych nie współżyli ze sobą (Rdz 19:8, 14; Sdz 14:15, 16, 20).

Zaręczyny były dla Żydów wiążącym zobowiązaniem, jeśli więc nie doszło do małżeństwa — ponieważ pan młody zmienił zdanie lub uzasadniała to jakaś ważna przyczyna — młoda kobieta nie mogła nikogo poślubić, dopóki nie została prawnie uwolniona przez wręczenie jej świadectwa rozwodowego (Mt 1:19). Jeżeli w okresie narzeczeństwa dopuściła się rozpusty z innym mężczyzną, uznawano ją za cudzołożnicę i skazywano na śmierć (Pwt 22:23, 24). Natomiast jeśli doszło do współżycia między mężczyzną i niewolnicą przeznaczoną dla innego, ale nie wykupioną, oboje uznawano za winnych i wymierzano im karę. Ponieważ jednak kobieta nie została jeszcze wyzwolona, nie miała to być kara śmierci (Kpł 19:20-22).

Zaręczonego mężczyznę zwalniano ze służby wojskowej (Pwt 20:7).

Biblia nie ogranicza wieku narzeczonych. Współcześnie na Bliskim Wschodzie dziewczęta nieraz wychodzą za mąż po ukończeniu 16 roku życia, a czasami wcześniej. Talmudyści uznawali, że mężczyzna może zawrzeć małżeństwo dopiero wtedy, gdy ma 13 lat i jeden dzień, a kobieta — 12 lat i jeden dzień.

Po zaręczynach na ogół nie czekano zbyt długo z małżeństwem, chociaż niekiedy potrzebny był czas, żeby narzeczony mógł wnieść ustaloną opłatę lub spełnić określoną służbę. Narzeczeństwo Jakuba trwało siedem lat, podczas których służył za Rachelę, a otrzymał za żonę Leę. Po tygodniu ożenił się także z Rachelą, ale musiał za nią służyć Labanowi dalszych siedem lat (Rdz 29:20-28).

Chrześcijanin powinien dotrzymywać słowa, a w wypadku zaręczyn postępować zgodnie z zasadą podaną przez Jezusa: „Niechże wasze słowo Tak znaczy Tak, wasze Nie — Nie; gdyż co jest ponad to, jest od niegodziwca” (Mt 5:37). Podobnie wyraził się Jakub: „Niech wasze Tak znaczy Tak, a wasze Nie — Nie, abyście nie popadli pod sąd” (Jak 5:12).

Oblubienica Chrystusa. Zbór chrześcijański, będący symbolicznym ciałem Jezusa Chrystusa, jest też jego oblubienicą (Ef 1:22, 23). W dniu Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e. pierwsi członkowie tego grona otrzymali ducha świętego wraz z cudownym darem języków. Przypominał on podarunki dawane z okazji zaręczyn, a dla duchowej oblubienicy Chrystusa stał się „zadatkiem (...) dziedzictwa, aby na podstawie okupu nastąpiło uwolnienie tego, co jest własnością Boga, ku jego chwalebnej sławie” (Ef 1:13, 14). Apostoł Paweł oznajmił, że chrześcijanie, których zapoznał z prawdą o Synu Bożym, zostali przyrzeczeni Chrystusowi w małżeństwo, i nawoływał ich, żeby byli niczym nieskalanie czysta dziewica (2Ko 11:2, 3). Przebywające na ziemi osoby „zaręczone” z Chrystusem są zaproszone na wieczerzę zaślubin Baranka (Obj 19:9).