NÓŻ

Narzędzie do cięcia, mające jedną lub dwie krawędzie tnące. Noże używane w starożytności w krajach biblijnych były wykonane z kamienia (zwłaszcza krzemienia), miedzi, brązu lub żelaza.

Hebrajskie słowo maʼachélet dosłownie oznacza nóż używany do jedzenia, ale odnosi się też do dużych noży, np. takich, jakimi rozcinano ciała zwierząt ofiarnych. Kiedy wierny Abraham miał złożyć na ofiarę Izaaka, wziął do ręki „nóż rzeźniczy” (hebr. maʼachélet) (Rdz 22:6, 10); takiego samego noża użył też pewien Lewita, by pociąć na 12 części ciało swej zmarłej nałożnicy (Sdz 19:29). W Przysłów 30:14 tym samym określeniem posłużono się do zilustrowania drapieżności we wzmiance o „pokoleniu, którego zęby to miecze i którego szczęki to rzeźnicze noże”.

Jozue sporządził „krzemienne noże” do obrzezania synów Izraela w Gibeat-Haaralot (Joz 5:2-4). Hebrajskie określenie tych narzędzi zawiera w sobie słowo chérew, zwykle tłumaczone na „miecz” (por. Joz 5:2, przyp. w NW). Typowe kananejskie noże krzemienne mierzyły ok. 15 cm, miały ostrza o dwóch ostrych krawędziach i ze zgrubieniem w środku.

Starożytni pisarze i sekretarze używali noża do ostrzenia trzcinowych piór i do zeskrobywania napisanego tekstu. W Jeremiasza 36:23 wspomniano o odcinaniu „nożem sekretarskim” fragmentów zwoju księgi spisanej przez Jeremiasza pod natchnieniem Jehowy.

Wiele starożytnych noży miedzianych miało proste ostrze o długości od 15 do 25 cm, choć znaleziono też egzemplarze z zakrzywionym ostrzem. Ostrze często stanowiło całość z uchwytem lub było osadzone na trzonku wykonanym z drewna.

W Przysłów 23:1, 2 nawiązano do noża w sensie przenośnym, zalecając ‛przyłożenie go sobie do gardła’ podczas posiłku z królem. Najwyraźniej podkreślono w ten sposób potrzebę zapanowania w takich okolicznościach nad swoim apetytem.