TERAFIM

Bożki rodzinne (Rdz 31:30, 34). Chociaż słowo „terafim” występuje w lm., może też oznaczać jednego bożka. Przynajmniej niektóre terafim mogły mieć kształt i wielkość człowieka (1Sm 19:13, 16). Inne musiały być o wiele mniejsze, skoro mieściły się w kobiecym koszu przy siodle (Rdz 31:34). Niekiedy posługiwano się nimi do wróżenia (Eze 21:21; Za 10:2).

Z odkryć archeologicznych w Mezopotamii i sąsiednich krainach wynika, że od posiadania terafim zależało, komu przypadnie w udziale rodzinne dziedzictwo. Według pewnej tabliczki znalezionej w Nuzi zięć, który miał bożki domowe, mógł w określonej sytuacji dochodzić w sądzie praw do majątku zmarłego teścia (Ancient Near Eastern Texts, red. J. Pritchard, 1974, ss. 219, 220 oraz przyp. 51). Być może właśnie dlatego Rachela uznała, że robi słusznie, zabierając ze sobą terafim, skoro ojciec oszukał jej męża Jakuba (por. Rdz 31:14-16). Znaczenie terafim w nabywaniu praw do dziedzictwa może też tłumaczyć, dlaczego Labanowi tak bardzo zależało na ich odzyskaniu, że aż skrzyknął swych braci i ścigał Jakuba na odległość siedmiu dni drogi (Rdz 31:19-30). Oczywiście Jakub nie wiedział, co zrobiła Rachela (Rdz 31:32), i nic nie wskazuje na to, by kiedykolwiek zamierzał użyć tych terafim do odebrania dziedzictwa synom Labana. Jakub nie miał nic do czynienia z bożkami. Pozbył się owych terafim najpóźniej wtedy, gdy pod wielkim drzewem w pobliżu Szechem ukrył wszystkie inne cudzoziemskie bogi, które odebrał swym domownikom (Rdz 35:1-4).

Zarówno w czasach sędziów, jak i królów wiarołomni Izraelici posługiwali się terafim (Sdz 17:5; 18:14, 17, 20; Oz 3:4). Mało jednak prawdopodobne, by służyły one do ustalania praw do dziedzictwa, gdyż Bóg wyraźnie zabronił sporządzania wizerunków (Wj 20:4). Prorok Samuel wspomniał w tym samym kontekście o używaniu terafim i mocy tajemnej, a posługiwanie się nimi przyrównał do zuchwałego wysuwania się naprzód (1Sm 15:23). Terafim znalazły się wśród przedmiotów bałwochwalczego kultu, które wierny król Jozjasz usunął z Judy i Jerozolimy (2Kl 23:24). Skoro Michal, żona Dawida, miała terafim, najwyraźniej nie służyła Jehowie całym sercem, a jej mąż albo nie wiedział, że posiadała bożka, albo to tolerował, bo była córką króla Saula (1Sm 19:12, 13).