ASA

1. Trzeci król Judy po rozpadzie państwa na dwa królestwa. Asa był synem Abijama (Abijasza) i wnukiem Rechoboama. Panował 41 lat (977-937 p.n.e.) (1Kl 15:8-10).

Gorliwość Asy o czyste wielbienie. W ciągu 20 lat, jakie upłynęły od podziału państwa, Juda i Beniamin pogrążyły się w odstępstwie. Asa, „tak jak Dawid, jego praojciec”, wykazał się gorliwością o czyste wielbienie i odważnie przystąpił do usunięcia z kraju nierządników świątynnych i bożków. Pozbawił też swą babkę, Maakę, pozycji pierwszej damy w kraju, ponieważ uczyniła „przerażającego bożka” dla świętego pala (czyli aszery), samego zaś bożka spalił (1Kl 15:11-13).

W 2 Kronik 14:2-5 powiedziano, że Asa „usunął (...) cudzoziemskie ołtarze oraz wyżyny i porozbijał święte słupy, i pościnał święte pale”. Ale z 1 Królów 15:14 i 2 Kronik 15:17 wynika, że „wyżyn nie pousuwał”. Wyżyny wspomniane we wcześniejszym fragmencie 2 Kronik mogły więc oznaczać miejsca przyjętego w Judzie pogańskiego kultu, natomiast relacja z Księgi 1 Królów — wyżyny, na których oddawano cześć Jehowie. Nawet po wzniesieniu przybytku, a później świątyni, czasami składano Mu ofiary na wyżynach i w szczególnych okolicznościach cieszyło się to Jego uznaniem; było tak np. w wypadku Samuela, Dawida czy Eliasza (1Sm 9:11-19; 1Kl 18:30-39; 1Kn 21:26-30). Ale istniało tylko jedno stałe, zaaprobowane przez Jehowę miejsce na składanie ofiar (Lb 33:52; Pwt 12:2-14; Joz 22:29). Niewykluczone, że po zlikwidowaniu pogańskich wyżyn dalej praktykowano na wyżynach niestosowną formę wielbienia Boga, gdyż król być może nie tępił ich równie zawzięcie, jak tych związanych z kultem pogańskim. Niewykluczone też, że Asa usunął wszystkie wyżyny, które jednak z czasem znowu się pojawiły i istniały już do końca jego panowania, a zniszczył je dopiero jego następca, Jehoszafat.

Dzięki gorliwości Asy o prawdziwe wielbienie w ciągu pierwszych dziesięciu lat jego rządów Jehowa zapewniał mu pokój (2Kn 14:1, 6). Później Juda została zaatakowana przez milionową armię Zeracha Etiopczyka. Chociaż Asa dysponował znacznie mniejszym wojskiem, wyruszył na spotkanie najeźdźców na nizinach judzkich koło Mareszy, jakieś 38 km na zach. pd. zach. od Jerozolimy. Przed walką żarliwie błagał Jehowę o pomoc i wyraził przekonanie, że dysponuje On mocą potrzebną do wybawienia swego ludu: „Na tobie się opieramy i w twoim imieniu wyszliśmy przeciwko temu tłumowi. Jehowo, ty jesteś naszym Bogiem. Niechaj śmiertelnik nie zachowa siły przeciwko tobie”. Juda odniosła wtedy wielkie zwycięstwo (2Kn 14:8-15).

Potem do Asy przyszedł prorok Azariasz i powiedział mu: „Jehowa jest z wami, dopóki wy jesteście z nim (...), lecz jeśli go opuścicie, on opuści was”. Przypomniał także o wyniszczających konfliktach trapiących ów naród, odkąd jego członkowie odwrócili się od Jehowy, i zachęcił Asę, by dalej odważnie działał na rzecz czystego wielbienia (2Kn 15:1-7). Król żywo na to zareagował i umocnił lud w postanowieniu służenia Jehowie; w rezultacie w 15 roku panowania Asy (963 p.n.e.) wiele osób z północnego królestwa opuściło swe strony i przybyło do Jerozolimy na wielkie zgromadzenie. Zawarto na nim przymierze, w którym lud zobowiązał się szukać Jehowy, a kto by je złamał, miał ponieść śmierć (2Kn 15:8-15).

Intrygi i wojna przeciwko Baaszy. Chcąc zamknąć drogę tym, którzy chcieliby przejść do Judy, izraelski król Baasza przystąpił do umacniania granicznego miasta Rama, leżącego na głównej drodze do Jerozolimy, w niewielkiej odległości na pn. od niej. Tym razem Asa nie zaufał całkowicie Jehowie; zawierzył ludzkiemu rozumowaniu bądź usłuchał złej rady i zaczął polegać na dyplomacji oraz intrygach politycznych, by usunąć powstałe zagrożenie. Wziął skarby ze świątyni i z domu królewskiego i przesłał je królowi Syrii Ben-Hadadowi I, żeby go przekupić i skłonić do ataku na pn. granicę Izraela, co miało odwrócić uwagę Baaszy. Ben-Hadad I się zgodził i najechał na izraelskie miasta leżące na pn., wskutek czego Baasza przerwał prace budowlane w Ramie i wycofał z niej swoje wojska. Wtedy Asa zwołał ludzi z całego królestwa Judy, zabrał wszystkie materiały zgromadzone przez Baaszę i wykorzystał je do budowy Geby i Micpy (1Kl 15:16-22; 2Kn 16:1-6).

Następnie do Asy przyszedł prorok Chanani i wykazał mu brak konsekwencji w poleganiu na Bogu, który wcześniej wybawił go od wielkiego wojska etiopskiego, oraz przypomniał, że „oczy Jehowy przebiegają całą ziemię, by ukazał on swą siłę dla dobra tych, których serce jest wobec niego niepodzielne”. Ponieważ Asa postąpił głupio, od tej pory ciągle miał mieć wojny. Asa oburzył się na to skarcenie i niesłusznie uwięził Chananiego, a także zaczął gnębić innych poddanych (2Kn 16:7-11).

Wypowiedź z 2 Kronik 16:1, że Baasza wyruszył przeciwko Judzie „w trzydziestym szóstym roku panowania Asy”, budzi pewne wątpliwości, gdyż królowanie Baaszy zaczęło się w trzecim roku rządów Asy i trwało tylko 24 lata, a zatem zakończyło się jakieś 10 lat przed 36 rokiem panowania Asy (1Kl 15:33). Niektórzy uważają, że jest to pomyłka przepisywaczy i że chodzi o 16 lub 26 rok rządów Asy, ale rozbieżność tę można wyjaśnić inaczej. Żydowscy komentatorzy powołują się na dzieło Seder olam, gdzie zasugerowano, że ów 36 rok liczono od powstania samodzielnego królestwa Judy (997 p.n.e.) i odpowiadał mu 16 rok królowania Asy (Rechoboam sprawował władzę 17 lat, Abijasz — 3 lata i właśnie trwał 16 rok panowania Asy) (The Soncino Books of the Bible, red. A. Cohen, Londyn 1952, przyp. do 2Kn 16:1). Pogląd ten podzielał arcybiskup J. Ussher. Również pozorną niezgodność między wypowiedzią z 2 Kronik 15:19, że „wojny (...) nie było aż do trzydziestego piątego [w rzeczywistości: piętnastego] roku panowania Asy”, a słowami z 1 Królów 15:16, że „trwała wojna między Asą a Baaszą, królem Izraela, przez wszystkie ich dni”, można wyjaśnić w ten sposób, iż konflikt pomiędzy tymi królami trwał nieustannie od chwili jego rozpoczęcia, tak jak to zapowiedział Chanani (2Kn 16:9).

Choroba i śmierć. Przez ostatnie trzy lata życia Asa chorował na nogi (być może cierpiał na dnę, czyli artretyzm) i niemądrze szukał bardziej uleczenia fizycznego niż duchowego. Po śmierci urządzono mu okazały pogrzeb i pochowano go w grobowcu, który sam kazał sobie przygotować w Mieście Dawida (1Kl 15:23, 24; 2Kn 16:12-14).

Chociaż Asie niekiedy brakowało mądrości i duchowej wnikliwości, jego przymioty oraz fakt, że nie popadł w odstępstwo, przeważyły nad błędami, gdyż uchodzi za jednego z wiernych królów judzkich (2Kn 15:17). Podczas jego rządów w Judzie, trwających 41 lat, władzę w Izraelu sprawowało ośmiu królów: Jeroboam, Nadab, Baasza, Ela, Zimri, Omri, Tibni (panował nad częścią Izraela jako rywal Omriego) i Achab (1Kl 15:9, 25, 33; 16:8, 15, 16, 21, 23, 29). Po śmierci Asy królem został jego syn Jehoszafat (1Kl 15:24).

2. Syn Lewity Elkany i ojciec Berechiasza, który po powrocie z niewoli babilońskiej mieszkał w „osadach Netofatytów” (1Kn 9:16).