ZAGADKA

Wypowiedź zawierająca treść, której trzeba się domyślić. Hebrajskie słowo oznaczające zagadkę można też przetłumaczyć na ‛zagadkowa wypowiedź’ (por. Dn 8:23). Zagadki przeciwstawiono zwykłej mowie, którą łatwo jest zrozumieć (Lb 12:8). Czasami „zagadka” jest synonimem „przypowieści”, bo kryje w sobie głęboki sens, wyrażony niejasnym językiem (Ps 49:4). To samo słowo hebrajskie jest w innym kontekście tłumaczone na „kłopotliwe pytania” (2Kn 9:1). Zagadka często zawiera ukrytą, lecz trafną analogię, toteż ułożenie jej wymaga bystrego umysłu, a odgadnięcie — umiejętności dostrzegania wzajemnych powiązań między różnymi sprawami. Dlatego według Biblii zagadki podają mędrcy, a ich rozwiązanie znajduje ktoś odznaczający się zrozumieniem (Prz 1:5, 6).

W Biblii utrwalono zagadki dotyczące zamierzeń Jehowy (Ps 78:2-4). Początkowo takie wypowiedzi mogą sprawiać czytelnikowi kłopot, są bowiem nieraz celowo niejasne i zawierają głębokie porównania, które w ówczesnych czasach nie miały być zrozumiałe. Na przykład w Zachariasza 3:8 Jehowa używa proroczego sformułowania „mój sługa — Latorośl”, ale nie wyjaśnia, że chodzi o odrośl rodowego drzewa króla Dawida — o Syna Bożego, który przebywał wtedy w niebie, a miał się narodzić z dziewicy pochodzącej z owej dynastii. Ponadto w Objawieniu 13:18 powiedziano, że „liczba bestii” wynosi „sześćset sześćdziesiąt sześć”, lecz nie wyjaśniono jej znaczenia.

Czasami zagadki miały nie tyle zadziwić słuchaczy, ile ich zaciekawić i uwypuklić konkretne przesłanie. Tak było z zagadką o winorośli i dwóch orłach, którą Ezechiel zadał domowi Izraela (Eze 17:1-8). Zaraz potem Jehowa polecił prorokowi zapytać lud, czy zrozumiał jej sens, a później ją objaśnić.

Niektóre zagadki układano po to, żeby ktoś je odgadnął, i wtedy często miały formę wierszowaną, jak np. ta, którą Samson zadał Filistynom. Kiedy powiedział: „Z pożerającego wyszło coś do jedzenia, a z silnego wyszło coś słodkiego”, rozmyślnie posłużył się zawiłymi sformułowaniami (Sdz 14:12-18). Zaczerpnął je z własnego przeżycia, gdyż nieco wcześniej naskrobał sobie miodu z trupa lwa, w którym zagnieździł się rój pszczół (Sdz 14:8, 9).