Zrównoważony pogląd na pieniądze

MÓWI SIĘ, że „pieniądz rządzi światem”. Jest w tym sporo prawdy. Trzeba przecież czymś zapłacić za żywność, odzież, wynajem mieszkania czy zakup domu. „Pieniądze odgrywają w społeczeństwie niezwykle ważną rolę” — pisze pewien autor zajmujący się tematyką ekonomiczną. „Gdyby pieniądz jako środek wymiany zniknął, po miesiącu ogarnęłaby nas panika i zaczęlibyśmy ze sobą walczyć”.

Pieniądze rzecz jasna nie zapewniają wszystkiego. Norweski poeta Arne Garborg powiedział, że można za nie „kupić jedzenie, ale nie apetyt; lekarstwa, ale nie zdrowie; miękkie łóżka, ale nie sen; wiedzę, ale nie mądrość; ozdobę, ale nie piękno; blask, ale nie ciepło; zabawę, ale nie radość; znajomych, ale nie przyjaciół, służących, ale nie wierność”.

Dzięki zrównoważonemu poglądowi na pieniądze — uznawaniu ich za środek do celu, a nie cel sam w sobie — można osiągnąć więcej zadowolenia. Biblia ostrzega: „Korzeniem wszelkich szkodliwych rzeczy jest umiłowanie pieniędzy, a zabiegając o to umiłowanie, niektórzy (...) sami się poprzebijali wieloma boleściami” (1 Tymoteusza 6:10).

Warto podkreślić, że szkody powodują nie pieniądze jako takie, ale miłość do nich. Nadmierne koncentrowanie się na nich może nawet poróżnić przyjaciół i członków rodziny. Rozważmy kilka przykładów.

Daniel:a „Mojego przyjaciela Thomasa miałem za miłego i uczciwego człowieka. Zawsze dogadywaliśmy się bez problemu. Postanowił jednak kupić ode mnie używany samochód. Nie wiedziałem o żadnych wadach pojazdu, a Thomas podpisał umowę, w której akceptował jego aktualny stan techniczny. Po trzech miesiącach samochód się zepsuł. Mój przyjaciel poczuł się oszukany i ze złością domagał się zwrotu pieniędzy. Byłem w szoku! Próbowałem z nim rozmawiać, ale tylko go to nakręcało. Zatarg o pieniądze sprawił, że Thomas przestał być tym miłym człowiekiem, którego znałem”.

Esin: „Oprócz Nesrim nie mam żadnego rodzeństwa. Zawsze łączyły nas dobre stosunki i do głowy by mi nie przyszło, że mogłyby je popsuć pieniądze. Niestety, dokładnie tak się stało. Rodzice zostawili nam niewielki spadek i w testamencie polecili, żebyśmy podzieliły pieniądze po równo. Moja siostra wbrew ich życzeniu zażądała większej części. Ponieważ chciałam uszanować wolę rodziców, bardzo się zdenerwowała i zaczęła się odgrażać. Do dziś ma do mnie ogromne pretensje”.

Spaczony pogląd na pieniądze skłania wielu do pochopnej krytyki. Na przykład ktoś zamożny dochodzi do wniosku, że osoby biedniejsze są zbyt leniwe, by poprawić swój los. Z kolei ci, którym finansowo gorzej się powodzi, mogą posądzać bogatych o materializm lub chciwość. Ofiarą takich uprzedzeń padła nastoletnia Leanne, pochodząca z dobrze sytuowanej rodziny. Opowiada ona:

„Kojarzono mnie jako dziewczynę, której ojciec mnóstwo zarabia. Dlatego nieraz słyszałam komentarze w rodzaju: ‚Ty to jeśli czegoś chcesz, wystarczy, że poprosisz tatusia’ albo ‚Nie każdy jest bogaty i może sobie pozwolić na takie samochody jak wy’. W końcu poprosiłam znajomych, żeby przestali się tak do mnie odzywać. Wyjaśniłam, dlaczego ich uwagi sprawiają mi przykrość. Nie chciałam być znana z posiadania pieniędzy, ale z robienia czegoś dobrego dla innych”.

Biblia nie potępia ani pieniędzy, ani tych, którzy je posiadają — nawet jeśli dysponują dużymi sumami. Nie chodzi o ilość posiadanych środków, ale o nastawienie do tego, co się ma lub chce się mieć. Biblijne rady na ten temat są wyważone i równie aktualne jak wtedy, gdy je spisywano. Oto kilka z nich:

BIBLIA MÓWI: „Nie trudź się, by zdobyć bogactwo” (Przysłów 23:4).

W pewnej książce wspomniano, że ci, którzy gonią za bogactwem, są bardziej narażeni na „problemy ze zdrowiem psychicznym”. Następnie powiedziano: „Tacy ludzie częściej też skarżą się na bóle gardła, pleców i głowy, chętniej zaglądają do kieliszka i sięgają po narkotyki. Pogoń za sukcesem finansowym najwyraźniej unieszczęśliwia” (J. Twenge, W. K. Campbell, The Narcissism Epidemic).

BIBLIA MÓWI: „Prowadźcie życie wolne od umiłowania pieniędzy, zadowalając się tym, co jest obecnie” (Hebrajczyków 13:5).

Osoba zadowolona nie jest uodporniona na troski o sprawy materialne, ale potrafi spojrzeć na nie z właściwej perspektywy. Nie będzie na przykład przesadnie reagować na poniesione straty. Będzie natomiast usilnie dążyć do tego, by przejawiać podobne nastawienie jak apostoł Paweł, który napisał: „Umiem być skromnie zaopatrzony, umiem też mieć obfitość. We wszystkim oraz we wszelkich warunkach poznałem tajemnicę i tego, jak być nasyconym, i tego, jak głodować; jak mieć obfitość i jak cierpieć nędzę” (Filipian 4:12).

BIBLIA MÓWI: „Kto ufa swemu bogactwu, ten upadnie” (Przysłów 11:28).

Zdaniem specjalistów wiele małżeństw kłóci się i rozpada z powodu kłopotów finansowych. Problemy tego typu są również wymieniane wśród czynników popychających ludzi do samobójstwa. Dla niektórych pieniądze są ważniejsze niż przysięga małżeńska czy nawet własne życie! Natomiast ci, którzy mają zrównoważone podejście, nie polegają na pieniądzach. Dostrzegają raczej mądrość zawartą w słowach Jezusa: „Nawet wtedy, gdy ktoś ma obfitość, jego życie nie zależy od tego, co posiada” (Łukasza 12:15).

Aby ustalić, czy masz na nie właściwe spojrzenie, spróbuj przeprowadzić samoanalizę. Mógłbyś na przykład zadać sobie następujące pytania:

• Czy robią na mnie wrażenie „cudowne recepty” na szybki zysk?

• Czy ciężko mi być hojnym i dzielić się pieniędzmi?

• Czy mam tendencję do zawierania przyjaźni z ludźmi, którzy bez przerwy rozmawiają o pieniądzach i posiadanych rzeczach?

• Czy w celu zarobienia pieniędzy uciekam się do kłamstw i innych nieetycznych praktyk?

• Czy pieniądze mnie dowartościowują?

• Czy ciągle myślę o pieniądzach?

• Czy mój stosunek do pieniędzy odbija się na moim zdrowiu i życiu rodzinnym?

  Pielęgnuj szczodrość i dziel się z innymi

Jeśli na któreś z tych pytań odpowiedziałeś twierdząco, podejmij wysiłki, by zwalczyć materialistyczne myśli i pokusy. Unikaj zażyłości z tymi, którzy przykładają do pieniędzy i rzeczy zbyt dużą wagę. Szukaj raczej towarzystwa osób, które bardziej niż to, co posiadają, cenią wzniosłe zasady moralne.

Nigdy nie pozwól, żeby w twoim sercu zakorzeniła się miłość do pieniędzy. Powinny one zajmować odpowiednie miejsce, dlatego nie dopuść, by wysunęły się przed rodzinę, przyjaciół czy twoje zdrowie emocjonalne bądź fizyczne. Dowiedziesz w ten sposób, że zachowujesz zrównoważony pogląd na pieniądze.