Skłoń swe serce ku rozeznaniu
„Jehowa daje mądrość; z jego ust pochodzi wiedza i rozeznanie” (PRZYSŁÓW 2:6, NW).
1. Jak możemy nakłaniać swe serce ku rozeznaniu?
JEHOWA jest naszym Wspaniałym Nauczycielem (Izajasza 30:20, 21, NW). Ale co czynić, by odnieść pożytek z „poznania Boga” — z wiedzy objawionej w Jego Słowie? Musimy między innymi „skłonić serce ku rozeznaniu” — szczerze pragnąć rozwinąć i pielęgnować tę cechę. Potrzebna jest do tego pomoc Boga, gdyż mędrzec powiedział: „Jehowa daje mądrość; z jego ust pochodzi wiedza i rozeznanie” (Przysłów [Przypowieści] 2:1-6, NW). A czym jest wiedza, mądrość i rozeznanie?
2. (a) Czym jest wiedza? (b) Jak można zdefiniować mądrość? (c) Co to jest rozeznanie?
2 Wiedza to znajomość faktów zdobyta przez doświadczenie, obserwację lub analizę. Przez mądrość rozumiemy umiejętność robienia użytku z wiedzy (Mateusza 11:19). Król Salomon dał dowód mądrości, gdy zużytkował wiedzę o przywiązaniu matki do swego potomstwa, by rozstrzygnąć spór dwóch kobiet roszczących sobie prawo do jednego dziecka (1 Królewska 3:16-28). Rozeznanie wiąże się z „wnikliwym osądem”. „Rozeznać” to inaczej „rozróżnić jedno od drugiego” (Słownik języka polskiego pod redakcją M. Szymczaka). Jeżeli nasze serce będzie się skłaniać ku rozeznaniu, Jehowa udzieli go nam za pośrednictwem swego Syna (2 Tymoteusza 2:1, 7). A jaki wpływ może mieć rozeznanie na różne dziedziny naszego życia?
Rozeznanie a nasza mowa
3. Jak mógłbyś wyjaśnić słowa z Księgi Przysłów 11:12, 13 i co to znaczy, że komuś „nie dostaje serca”?
3 Dzięki rozeznaniu wiemy, że jest „czas milczenia i czas mówienia” (Kaznodziei 3:7). Jesteśmy też ostrożniejsi, gdy coś mówimy. W Księdze Przysłów 11:12, 13 powiedziano: „Ten, komu nie dostaje serca, gardzi swoim bliźnim, lecz mąż, który ma głębokie rozeznanie, milczy. Kto krąży jako oszczerca, wyjawia poufną rozmowę, lecz kto jest wiernego ducha, zakrywa sprawę” (NW). Mężczyźnie lub kobiecie, którzy kimś gardzą, rzeczywiście „nie dostaje serca”. Zdaniem leksykografa Wilhelma Geseniusa człowiekowi takiemu „brak zrozumienia”. Jego sądy nie są trafne, a wzmianka o sercu wskazuje, iż nie dostaje mu przymiotów ducha. Jeżeli ktoś, kto podaje się za chrześcijanina, nie panuje nad swą mową do tego stopnia, że rzuca oszczerstwa lub wyraża się o innych obelżywie, zamianowani starsi muszą położyć kres takiej niezdrowej sytuacji w zborze (3 Mojżeszowa 19:16; Psalm 101:5; 1 Koryntian 5:11).
4. Jak postępują wierni chrześcijanie odznaczający się rozeznaniem, gdy dowiedzą się o czymś poufnie?
4 W odróżnieniu od ludzi, którym „nie dostaje serca”, osoby o „głębokim rozeznaniu” potrafią milczeć stosownie do okoliczności. Nie zdradzają niczyjego zaufania (Przypowieści 20:19). Rozeznanie podpowiada im, że puszczenie wodzy językowi może wyrządzić szkodę, toteż są „wiernego ducha”. Zachowują się lojalnie wobec współwyznawców i nie narażają ich na niebezpieczeństwo wyjawianiem spraw poufnych. Gdy chrześcijanin okazujący rozeznanie otrzyma jakąkolwiek poufną informację dotyczącą zboru, zachowa ją dla siebie, dopóki organizacja Jehowy nie uzna za stosowne wyjawić ją w ogólnie przyjęty sposób.
Rozeznanie a nasz sposób postępowania
5. Jak ‛głupi’ zapatrują się na rozpasanie i dlaczego?
5 Przysłowia biblijne pomagają nam posługiwać się rozeznaniem i unikać niewłaściwego postępowania. Na przykład w Księdze Przysłów 10:23 czytamy: „Dla głupiego trwanie w rozpasaniu jest jak zabawa, ale mądrość jest dla męża mającego rozeznanie” (NW). Osoby traktujące rozpasanie „jak zabawę” nie przejmują się swoim złym postępowaniem i nie liczą się z Bogiem, przed którym wszyscy ponoszą odpowiedzialność (Rzymian 14:12). Tacy ‛głupi’ zaczynają rozumować przewrotnie i w końcu dochodzą do wniosku, że Bóg nie dostrzega ich niegodziwości. Swym zachowaniem niejako mówią: „Nie ma Boga!” (Psalm 14:1-3; Izajasza 29:15, 16). Nie kierują się Bożymi zasadami, toteż brak im rozeznania i nie potrafią właściwie rozsądzić różnych kwestii (Przypowieści 28:5).
6. Dlaczego niemoralne postępowanie jest nierozsądne i jak zapatruje się na nie ktoś przejawiający rozeznanie?
6 „Mąż mający rozeznanie” zdaje sobie sprawę, że rozpasanie nie jest zabawą. Wie, iż budzi ono niezadowolenie Boga i może zburzyć łączące nas z Nim stosunki. Jest nierozsądne, ponieważ pozbawia ludzi szacunku do własnej osoby, rozbija małżeństwa, ujemnie wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne i prowadzi do utraty usposobienia duchowego. Dlatego skłońmy serce ku rozeznaniu i wystrzegajmy się wszelkiego rodzaju niemoralności (Przypowieści 5:1-23).
Rozeznanie a nasze reakcje
7. Jak gniew wpływa na organizm?
7 Skłanianie serca ku rozeznaniu pomoże nam też panować nad sobą. „Kto jest nieskory do gniewu, obfituje w rozeznanie”, mówi Księga Przysłów 14:29, „lecz kto jest niecierpliwy, wywyższa głupotę” (NW). Osoba przejawiająca rozeznanie stara się nie wybuchać niepohamowanym gniewem między innymi dlatego, że wie, jak szkodliwe jest to dla zdrowia. Może być przyczyną podwyższonego ciśnienia krwi i chorób układu oddechowego. Zdaniem lekarzy gniew i napady wściekłości powodują lub pogarszają astmę, choroby skóry i przewodu pokarmowego oraz wrzody.
8. Do czego może prowadzić brak cierpliwości i jak rozeznanie pomaga nam pod tym względem?
8 Jednakże nie tylko dlatego okazujemy rozeznanie i jesteśmy ‛nieskorzy do gniewu’, by nie szkodzić własnemu zdrowiu. Pod wpływem zniecierpliwienia możemy postąpić niemądrze, czego później będziemy żałować. Rozeznanie skłania do pomyślenia, czym może się skończyć mówienie bez zastanowienia lub popędliwe zachowanie, a tym samym powstrzymuje nas od ‛wywyższania głupoty’ jakimś niemądrym czynem. Szczególnie zaś pomaga zrozumieć, że niepohamowany gniew osłabia naszą zdolność myślenia, tak iż nie możemy zdobyć się na trzeźwy osąd. Trudniej nam wówczas spełniać wolę Boga i żyć zgodnie z Jego prawymi miernikami. Wpadanie w niepohamowany gniew naprawdę rujnuje duchowo. „Napady gniewu” zaliczono przecież do nikczemnych „uczynków ciała”, które uniemożliwiają odziedziczenie Królestwa Bożego (Galatów 5:19-21). A zatem chrześcijanin powinien okazywać rozeznanie i być „prędki do słuchania, powolny do mówienia, powolny do srogiego gniewu” (Jakuba 1:19).
9. Jak rozeznanie i miłość braterska pomagają w załatwianiu nieporozumień?
9 Kiedy wpadamy w gniew, rozeznanie podpowie nam, że dla uniknięcia kłótni lepiej jest zamilknąć. W Księdze Przysłów 17:27 czytamy: „Kto powściąga swe wypowiedzi, ten posiada wiedzę, a mąż odznaczający się rozeznaniem zachowuje spokojnego ducha” (NW). Dzięki rozeznaniu i miłości braterskiej będziemy świadomi, że trzeba się oprzeć chęci wypowiedzenia czegoś raniącego. Gdybyśmy jednak wybuchnęli, miłość i pokora skłoni nas do przeprosin i naprawienia szkody. Ale przypuśćmy, że to nas ktoś obraził. W takim razie pokornie i łagodnie porozmawiajmy z nim na osobności, mając na celu utrzymanie pokoju (Mateusza 5:23, 24; 18:15-17).
Rozeznanie a nasza rodzina
10. Jaką rolę w życiu rodzinnym odgrywa mądrość i rozeznanie?
10 Członkowie rodzin muszą kierować się mądrością i rozeznaniem, gdyż przymioty te umacniają dom. Jak mówi Księga Przysłów 24:3, 4, „dom zbuduje się mądrością i utwierdzi rozeznaniem. A dzięki wiedzy wewnętrzne komnaty zostaną napełnione wszelkimi drogocennymi i przyjemnymi majętnościami” (NW). Mądrość i rozeznanie można porównać z dobrym budulcem, służącym do zbudowania szczęścia rodzinnego. Rozeznanie pomaga chrześcijańskim rodzicom poznać przeżycia i zmartwienia dzieci. Kierujący się nim małżonkowie umieją ze sobą rozmawiać, słuchać i wnikać w to, co czuje i myśli partner (Przysłów 20:5, NW).
11. Jak żona kierująca się rozeznaniem może ‛budować swój dom’?
11 Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że mądrość i rozeznanie są niezbędne, by rodzina mogła żyć szczęśliwie. Księga Przypowieści 14:1 wyjaśnia na przykład: „Mądrość kobiet buduje ich dom, lecz głupie własnoręcznie go burzą”. Żona mądra, przejawiająca rozeznanie i należycie podporządkowana mężowi zabiega ze wszystkich sił o pomyślność swej rodziny i w ten sposób przyczynia się do jej ‛budowania’. ‛Budowanie domu’ polega między innymi na tym, że zawsze mówi o mężu dobrze, dzięki czemu inni bardziej go szanują. Dzielna żona, która kieruje się rozeznaniem i odczuwa pełną szacunku bojaźń Jehowy, zasługuje na pochwałę (Przypowieści 12:4; 31:28, 30).
Rozeznanie a wybór właściwej drogi
12. Jak ci, którym „nie dostaje serca”, traktują niemądre postępowanie i dlaczego?
12 Rozeznanie pomaga nam zawsze chodzić prostą drogą. Wskazuje na to Księga Przysłów 15:21: „Głupota jest radością dla człowieka, któremu nie dostaje serca, lecz mąż odznaczający się rozeznaniem idzie prosto przed siebie” (NW). Jak rozumieć to przysłowie? Nierozumne, głupie postępowanie raduje niemądrych mężczyzn, kobiety i młodych ludzi. „Nie dostaje [im] serca”, ponieważ nie kierują nimi szlachetne pobudki, i są tak bezmyślni, że bawią ich głupie wyskoki.
13. Czego Salomon dzięki rozeznaniu dowiedział się o śmiechu i pustej wesołości?
13 Salomon, izraelski król odznaczający się rozeznaniem, przekonał się, iż pusta wesołość nie ma większego znaczenia. Przyznał: „Powiedziałem sobie: Nuże! Popróbuj radości i użyj sobie! Lecz również to było marnością. O śmiechu powiedziałem: To szaleństwo! a o radości: Cóż ona daje?” (Kaznodziei 2:1, 2). Kierując się rozeznaniem, Salomon stwierdził, że sam śmiech nie daje zadowolenia, gdyż nie jest źródłem prawdziwego i trwałego szczęścia. Niekiedy pomaga nam chwilowo zapomnieć o kłopotach, ale potem jeszcze przybierają one na sile. Salomon nie bez racji nazwał go „szaleństwem”. Dlaczego? Ponieważ bezmyślny śmiech utrudnia dokonanie trzeźwej oceny sytuacji. Niejednokrotnie skłania do lekkomyślnego potraktowania bardzo poważnych spraw. Błazeńskie żarty i zachowanie budzą wesołość, lecz nie taką, z jakiej mogłoby wyniknąć coś pożytecznego. Jeżeli docenimy wagę odkryć Salomona dotyczących śmiechu, łatwiej nam będzie wystrzegać się ‛miłowania bardziej rozkoszy niż Boga’ (2 Tymoteusza 3:1, 4).
14. Dlaczego człowiek odznaczający się rozeznaniem „idzie prosto przed siebie”?
14 A jak to się dzieje, że człowiek odznaczający się rozeznaniem „idzie prosto przed siebie”? Ludzie kierujący się rozeznaniem duchowym i zasadami Bożymi postępują w sposób prostolinijny i prawy. W przekładzie Byingtona powiedziano otwarcie: „Głupota jest rozkoszą dla bezmyślnego, lecz człowiek inteligentny idzie prostą drogą”. „Mąż odznaczający się rozeznaniem” prostuje swe ścieżki i potrafi odróżnić dobro od zła, ponieważ robi w życiu użytek ze Słowa Bożego (Hebrajczyków 5:14; 12:12, 13).
Stale zabiegaj o pomoc Jehowy w zdobyciu rozeznania
15. Czego uczymy się z Księgi Przysłów 2:6-9?
15 Każdy, kto chce chodzić prostą drogą, musi zdawać sobie sprawę z własnej niedoskonałości i zabiegać o pomoc Jehowy w zdobyciu duchowego rozeznania. Księga Przysłów 2:6-9 (NW) mówi: „Jehowa daje mądrość; z jego ust pochodzi wiedza i rozeznanie. I dla prostolinijnych zachowa on praktyczną mądrość; dla chodzących w nieskazitelności jest tarczą, przestrzega bowiem ścieżek sądu i strzec będzie drogi lojalnych wobec niego. Wtedy zrozumiesz prawość i sąd, i prostolinijność — całą drogę tego, co dobre” (porównaj Jakuba 4:6).
16. Dlaczego ‛nie ma mądrości ani rozeznania, ani rady przeciwko Jehowie’?
16 Pamiętając, że jesteśmy zależni od Jehowy, pokornie dążmy do poznania Jego woli przez wnikliwe analizowanie Słowa Bożego. Odznacza się On mądrością absolutną, a każda rada pochodząca od Niego jest pożyteczna (Izajasza 40:13; Rzymian 11:34). Wszelkie wskazówki sprzeczne z Jego poglądami są bezwartościowe. Księga Przysłów 21:30 (NW) informuje: „Nie ma żadnej mądrości ani żadnego rozeznania, ani żadnej rady przeciwko Jehowie” (porównaj Przypowieści 19:21, Biblia gdańska). Tylko rozeznanie duchowe — pogłębiane dzięki studiowaniu Słowa Bożego przy użyciu literatury dostarczanej przez „niewolnika wiernego i roztropnego” — pomoże nam właściwie ułożyć sobie życie (Mateusza 24:45-47). A zatem tak nim kierujmy, by było zgodne z pouczeniami Jehowy, gdyż bez względu na to, jak wiarogodne wydają się inne rady, nie mogą one równać się z Jego Słowem.
17. Jakie mogą być skutki udzielenia złej rady?
17 Gdy chrześcijanie odznaczający się rozeznaniem coś doradzają, zdają sobie sprawę, że powinni się mocno oprzeć na Słowie Bożym i że udzielenie odpowiedzi na pytanie wymaga wcześniejszego studium Biblii połączonego z rozmyślaniem (Przypowieści 15:28). Złym wyjaśnieniem jakichś poważnych kwestii można wyrządzić wielką szkodę. Kiedy więc chrześcijańscy starsi starają się pomóc współwyznawcom pod względem duchowym, potrzebują duchowego rozeznania i powinni prosić Jehowę o kierownictwo.
Bądźmy bogaci w rozeznanie duchowe
18. Jak rozeznanie pomaga nam zachować równowagę, gdy w zborze powstaje jakiś problem?
18 Jeżeli chcemy podobać się Jehowie, musimy mieć „rozeznanie we wszystkim” (2 Tymoteusza 2:7). Pilne studium Biblii oraz poddawanie się pod kierownictwo ducha świętego i organizacji Bożej sprawi, iż łatwiej nam będzie znaleźć właściwy sposób postępowania w sytuacjach, w których moglibyśmy zejść na manowce. Załóżmy, że jakiejś sprawy w zborze nie załatwia się tak, jak naszym zdaniem należałoby to zrobić. Dzięki rozeznaniu duchowemu zrozumiemy, iż nie ma powodu odchodzić od ludu Jehowy i rezygnować ze służenia Bogu. Pomyślmy o przywileju pełnienia służby dla Jehowy, o naszej wolności duchowej i o radości z uczestniczenia w dziele głoszenia o Królestwie. Rozeznanie duchowe pomoże nam spojrzeć na sprawy z właściwej perspektywy i uzmysłowić sobie, że oddaliśmy się Bogu i że naszą więź z Nim powinniśmy pielęgnować bez względu na to, co czynią inni. Jeżeli nie mamy możliwości teokratycznego rozwiązania problemu, musimy cierpliwie czekać, aż Jehowa uzdrowi sytuację. Nie odsuwajmy się od zboru ani nie popadajmy w rozpacz, lecz ‛wyczekujmy Boga’ (Psalm 42:5, 11, NW [42:6, 12, Bw]).
19. (a) Na czym skoncentrował się Paweł w modlitwie za Filipian? (b) Jak może nam pomóc rozeznanie, gdy coś niedokładnie rozumiemy?
19 Duchowe rozeznanie pomaga nam w zachowaniu lojalności wobec Boga i Jego ludu. Paweł zapewnił chrześcijan z Filippi: „O to wciąż się modlę, żeby wasza miłość coraz bardziej i bardziej obfitowała w dokładne poznanie i pełne rozeznanie; żebyście się upewniali co do rzeczy ważniejszych, tak byście aż po dzień Chrystusowy byli bez skazy i nie gorszyli drugich” (Filipian 1:9, 10). Chcąc trafnie rozumować, potrzebujemy „dokładnego poznania i pełnego rozeznania”. Greckie słowo przetłumaczone tu na „rozeznanie” oznacza „wyczulone poczucie moralności”. Kiedy coś poznajemy, starajmy się dostrzec związek tych spraw z Bogiem i Chrystusem i zastanówmy się, w jak korzystnym świetle przedstawiają one osobowość i postanowienia Jehowy. W ten sposób pogłębimy swe rozeznanie i wdzięczność za to, co czynią dla nas Jehowa Bóg i Jezus Chrystus. Jeżeli coś nie w pełni rozumiemy, rozeznanie podpowie nam, że nie możemy stracić zaufania do wszystkich uzyskanych ważnych wiadomości o Bogu i Jego zamierzeniu oraz o Chrystusie.
20. Kiedy będziemy bogaci w rozeznanie duchowe?
20 Staniemy się bogaci w rozeznanie duchowe, jeśli będziemy zawsze dostosowywać nasze myśli i czyny do Słowa Bożego (2 Koryntian 13:5). Kto czyni to z pozytywnym nastawieniem, jest pokorny, a nie zarozumiały i krytyczny. Rozeznanie pomaga przyjmować skorygowanie i upewniać się co do rzeczy ważniejszych (Przypowieści 3:7). Skoro więc pragniemy podobać się Jehowie, dążmy do dokładnego poznania Jego Słowa. Będziemy wówczas odróżniać dobro od zła, trafnie oceniać, co naprawdę jest ważne, a ponadto lojalnie utrzymywać bezcenną więź z Jehową. Wszystko to stanie się możliwe, jeśli skłonimy nasze serce ku rozeznaniu. Niezbędne jednak jest coś jeszcze. Musimy się starać, by rozeznanie nas chroniło.
Jak byś odpowiedział?
◻ Dlaczego powinniśmy skłaniać swe serce ku rozeznaniu?
◻ Jak rozeznanie oddziałuje na naszą mowę i postępowanie?
◻ Jak rozeznanie wpływa na nasze reakcje?
◻ Dlaczego chcąc nabrać rozeznania, powinniśmy stale zabiegać o pomoc Jehowy?
[Ilustracja na stronie 13]
Rozeznanie pomaga nam panować nad sobą
[Ilustracja na stronie 15]
Król Salomon kierował się rozeznaniem, toteż wiedział, że pusta wesołość nie daje prawdziwego zadowolenia