Dlaczego wystrzegać się bałwochwalstwa?

„Dziateczki! strzeżcie się bałwanów” (1 JANA 5:21, Bg).

 1. Dlaczego oddawanie czci Jehowie jest wolne od bałwochwalstwa?

JEHOWA nie jest bożkiem sporządzonym z metalu, drewna czy kamienia. Nie można Go umieścić w żadnej ziemskiej świątyni. Ponieważ jest wszechpotężnym Duchem, niewidzialnym dla oczu ludzkich, niemożliwe jest sporządzenie jakiejkolwiek Jego podobizny. Dlatego też czyste wielbienie Jehowy musi być całkowicie wolne od bałwochwalstwa (2 Mojżeszowa 33:20; Dzieje 17:24; 2 Koryntian 3:17).

 2. Jakie pytania zasługują na rozpatrzenie?

² Jeżeli należysz do czcicieli Jehowy, to może zapytasz: Co należy rozumieć przez bałwochwalstwo? Jak dawniejszym sługom Jehowy udawało się go unikać? I dlaczego powinniśmy się go wystrzegać w dobie obecnej?

Co to jest bałwochwalstwo

 3, 4. Jak można zdefiniować bałwochwalstwo?

³ Bałwochwalstwo zazwyczaj wiąże się z jakimiś ceremoniami lub obrzędami. Polega na czczeniu, miłowaniu, wielbieniu bądź adorowaniu bałwana. A co to jest bałwan? Jest to wizerunek, wyobrażenie albo symbol czegoś, będący przedmiotem kultu. Bałwochwalczą cześć oddaje się na ogół jakiejś realnej lub domniemanej sile wyższej, którą się uważa za byt ożywiony (może to być człowiek, zwierzę bądź organizacja). Ale bałwochwalstwo bywa praktykowane również wobec rzeczy martwych (jak siły przyrody lub twory nieożywione).

⁴ W Piśmie Świętym słowa hebrajskie odnoszące się do bałwanów częstokroć uwypuklają brak wartości albo wyrażają pogardę. Tłumaczone są między innymi na: „ryta lub rzeźbiona podobizna” (dosłownie: coś wyrzeźbionego), „odlewany bądź lany posąg, figura lub bożek” (coś odlanego), „obrzydliwy bałwan”, „bałwan marny” (dosłownie: marność), „bałwan gnojny”. Greckie słowo eiʹdo·lon jest oddawane przez „bałwan” lub „bożek”.

 5. Dlaczego można powiedzieć, że nie wszystkie wizerunki są bałwanami?

⁵ Nie wszystkie wizerunki są bałwanami. Sam Bóg polecił Izraelitom, by umieścili na arce przymierza dwa złote cheruby, a także by wyszyli wyobrażenia takich stworzeń duchowych po wewnętrznej stronie dziesięciu zasłon pokrywających namiot przybytku oraz na kurtynie oddzielającej Miejsce Święte od Najświętszego (2 Mojżeszowa 25:1, 18; 26:1, 31-33). Wyobrażenia te, będące przede wszystkim symbolami niebiańskich cherubów, oglądali tylko kapłani sprawujący służbę (porównaj Hebrajczyków 9:24, 25). Rzecz jasna, znajdujące się w przybytku podobizny cherubów nie miały być otaczane uwielbieniem, gdyż sprawiedliwi aniołowie sami nie zgodziliby się na to, by oddawano im cześć (Kolosan 2:18; Objawienie 19:10; 22:8, 9).

Pogląd Jehowy na bałwochwalstwo

 6. Jak na bałwochwalstwo zapatruje się Jehowa?

⁶ Słudzy Jehowy wystrzegają się bałwochwalstwa, ponieważ jest On przeciwny wszelkim takim praktykom. Bóg zabronił Izraelitom sporządzania wizerunków w celach kultowych oraz oddawania im czci. Wśród Dziesięciorga Przykazań znalazły się następujące słowa: „Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył, ponieważ Ja Jahwe, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym [„wymagającym wyłącznego oddania”, NW], który karze występek ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia względem tych, którzy Mnie nienawidzą. Okazuję zaś łaskę aż do tysiącznego pokolenia tym, którzy Mnie miłują i strzegą moich przykazań” (Wyjścia [2 Mojżeszowa] 20:4-6, BT).

 7. Dlaczego Jehowa jest przeciwny wszelkiemu bałwochwalstwu?

⁷ Dlaczego Jehowa występuje przeciw wszelkiemu bałwochwalstwu? Przede wszystkim dlatego, że wymaga wyłącznego oddania, jak to ukazano powyżej w drugim z Dziesięciorga Przykazań. Ponadto za pośrednictwem proroka Izajasza oświadczył: „Jam jest Jahwe — to jest Imię moje, a chwały mojej nie oddam innemu ani należnej mi czci — bożyszczom” (Izajasza 42:8, Biblia poznańska). Swego czasu bałwochwalstwo usidliło Izraelitów do tego stopnia, że „zaczęli składać swoich synów i swoje córki w ofierze demonom” (Psalm 106:36, 37, Bp). Bałwochwalcy nie tylko zaprzeczają temu, iż Jehowa jest prawdziwym Bogiem, ale też służą interesom demonów oraz głównego Przeciwnika Bożego, Szatana.

Lojalność poddana wypróbowaniu

 8. Na jaką próbę zostali wystawieni trzej Hebrajczycy: Szadrak, Meszak i Abed-Nego?

⁸ Przed bałwochwalstwem strzeże nas też lojalność wobec Jehowy. Unaocznieniem tego jest zdarzenie opisane w 3 rozdziale Księgi Daniela. Król babiloński Nabuchodonozor wzniósł wielki, złoty posąg i z okazji jego poświęcenia zwołał wysokich urzędników swego imperium. Rozkaz ten dotyczył też trzech Hebrajczyków: Szadraka, Meszaka i Abed-Nega, którzy zarządzali okręgiem administracyjnym obejmującym Babilon. Na odgłos różnych instrumentów muzycznych wszyscy obecni mieli się pokłonić owemu posągowi. Rzeczywisty bóg Babilonu, Szatan, usiłował w ten sposób zmusić trzech Hebrajczyków do oddania pokłonu przed statuą reprezentującą państwo babilońskie. Wyobraźmy sobie tę scenę:

 9, 10. (a) Jakie stanowisko zajęli trzej Hebrajczycy i jak zostali nagrodzeni? (b) Jaką zachętą dla Świadków Jehowy może być postawa trzech Hebrajczyków?

⁹ Trzej Hebrajczycy dalej stoją. Pamiętają, że prawo Boże zakazuje sporządzania rytych wizerunków i służenia takim bałwanom. Nabuchodonozor stawia im ultimatum — pokłońcie się albo zginiecie! Ci jednak pozostają lojalni wobec Jehowy i oświadczają: „Jeżeli nasz Bóg, któremu służymy, zechce nas wybawić z rozpalonego pieca, może nas wyratować z twej ręki, królu. Jeśli zaś nie, wiedz królu, że nie będziemy czcić twego boga, ani oddawać pokłonu złotemu posągowi, który uczyniłeś” (Daniela 3:16-18, BT).

¹⁰ Owi lojalni słudzy Boży zostają wtrąceni do pieca rozpalonego ponad wszelką miarę. Zaskoczony widokiem czterech postaci przechadzających się w środku, Nabuchodonozor każe trzem Hebrajczykom wyjść; okazuje się, że nie ponieśli żadnej szkody. Wówczas król głośno woła: „Niech będzie błogosławiony Bóg Szadraka, Meszaka i Abed-Nega, który posłał swego anioła [czwartą osobę w piecu], by uratował swoje sługi. W Nim pokładali swą ufność i przekroczyli nakaz królewski, oddając swe ciała, aby nie oddawać czci ani pokłonu innemu bogu poza Nim. (...) Bo nie ma innego Boga, który by mógł zapewnić ratunek jak Ten” (Daniela 3:95, 96 [28, 29], BT). Niezłomna prawość tych trzech Hebrajczyków stanowi dla dzisiejszych świadków na rzecz Jehowy zachętę do okazywania lojalności względem Boga, do zachowywania neutralności wobec świata oraz do stronienia od bałwochwalstwa (Jana 17:16).

Bałwany przegrywają w sądzie

11, 12. (a) Co o Jehowie oraz o bożkach napisał Izajasz? (b) W jakim położeniu znalazły się bożyszcza po wyzwaniu rzuconym przez Jehowę?

¹¹ Kolejny powód do wystrzegania się bałwochwalstwa to fakt, że jest ono bezużyteczne. Wprawdzie niektóre bożki sporządzone ręką ludzką mogą wyglądać jak żywe — nieraz mają usta, oczy i uszy — niemniej jednak nie potrafią mówić, nie widzą ani nie słyszą, nie są też w stanie niczego uczynić dla swych czcicieli (Psalm 135:15-18). Zostało to wykazane w VIII wieku p.n.e., kiedy to prorok Boży opisał w Księdze Izajasza 43:8-28 (NW) jak gdyby rozprawę sądową między Jehową a bożkami. Lud Boży, Izrael, popiera jedną stronę, a świeckie narody — drugą. Jehowa wzywa fałszywe bóstwa narodów, żeby zapowiedziały „pierwsze rzeczy”, to znaczy żeby ogłosiły jakieś dokładne proroctwo. Żaden bożek tego nie potrafi. Zwracając się do swego ludu, Jehowa mówi: „Jesteście moimi świadkami, (...) a ja jestem Bogiem”. Narody nie są w stanie wykazać, że ich bogi istniały przed Jehową ani że umieją prorokować. Tymczasem Jehowa z góry zapowiada zgubę Babilonu i wypuszczenie z niewoli Jego ludu.

¹² Prócz tego oswobodzeni słudzy Boży mieli mówić, że ‛należą do Jehowy’, jak czytamy w Izajasza 44:1-8. On sam stwierdza: „Ja jestem pierwszy i Ja jestem ostatni, a oprócz mnie nie ma Boga”. Nie słychać riposty ze strony bałwanów. Jehowa ponownie oznajmia o swym ludzie: „Wy jesteście moimi świadkami”, po czym dodaje: „Czy jest bóg oprócz mnie? Nie, nie ma innej opoki”.

13. Co bałwochwalstwo wyjawia o samym bałwochwalcy?

¹³ Wystrzegamy się bałwochwalstwa również dlatego, że uprawianie go dowodzi braku mądrości. Bałwochwalca z kawałka wybranego przez siebie drzewa sporządza bożka, któremu oddaje hołd, a z innej części tego samego drzewa rozpala ogień, aby sobie ugotować posiłek (Izajasza 44:9-17). Cóż za głupota! Wytwórcy i czcicielowi bałwanów przynosi wstyd także to, że nie może złożyć przekonującego świadectwa potwierdzającego ich boskość. Natomiast boskości Jehowy nie sposób zaprzeczyć, bo nie tylko przepowiedział, ale też sprawił wyzwolenie swego ludu z Babilonu. Jeruzalem zostało na nowo zasiedlone, miasta judzkie odbudowane, a „otchłań wód” babilońskich — rzeka Eufrat — wyschła i przestała zapewniać miastu ochronę (Izajasza 44:18-27, BT). Ponadto zgodnie z Bożą zapowiedzią Babilon został zdobyty przez Cyrusa Persa (Izajasza 44:28 do 45:6).

14. Co raz na zawsze zostanie wykazane przed Trybunałem Wszechświata?

¹⁴ Bożki przegrały ten proces w sprawie boskości. A los Babilonu podzieli wkrótce jego nowożytny odpowiednik, Babilon Wielki — ogólnoświatowe imperium religii fałszywej. Niebawem przeminie zarówno ona sama, jak i wszystkie jej bóstwa, przybory liturgiczne oraz przedmioty bałwochwalczego kultu (Objawienie 17:12 do 18:8). Przed Trybunałem Wszechświata zostanie na zawsze udowodnione, że jedynie Jehowa jest żywym, prawdziwym Bogiem, który spełnia swe prorocze Słowo.

Ofiary składane demonom

15. Na co w I wieku wskazał duch święty oraz ówczesne ciało kierownicze, jeśli chodzi o lud Jehowy i bałwochwalstwo?

¹⁵ Lud Jehowy wystrzega się bałwochwalstwa także dlatego, że poddaje się kierownictwu Jego ducha i organizacji. W pierwszym stuleciu ciało kierownicze sług Jehowy rozesłało do współchrześcijan następującą informację: „Uznaliśmy bowiem za słuszne, duch święty i my sami, aby nie nakładać na was dodatkowego brzemienia prócz tych rzeczy koniecznych: żeby trzymać się z dala od tego, co ofiarowano bożkom, i od krwi, od tego, co uduszono, i od rozpusty. Jeżeli pilnie będziecie stronić od tego wszystkiego, dobrze się wam powiedzie. Bywajcie zdrowi!” (Dzieje 15:28, 29, NW).

16. Jak mógłbyś wyrazić własnymi słowami to, co Paweł napisał o rzeczach ofiarowanych bałwanom?

¹⁶ Jeszcze jednym powodem do trzymania się z dala od bałwochwalstwa jest unikanie demonizmu. Omawiając sprawę Wieczerzy Pańskiej, apostoł Paweł napisał do chrześcijan korynckich: „Strzeżcie się bałwochwalstwa. (...) Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czy nie jest udziałem we Krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czyż nie jest udziałem w Ciele Chrystusa? Ponieważ jeden jest chleb, przeto my, liczni, tworzymy jedno ciało. Wszyscy bowiem bierzemy z tego samego chleba. Przypatrzcie się Izraelowi według ciała! Czyż nie są w jedności z ołtarzem ci, którzy spożywają z ofiar na ołtarzu złożonych? Lecz po cóż to mówię? Czy może jest czymś ofiara złożona bożkom? Albo czy sam bożek jest czymś? Ależ właśnie to, co ofiarują poganie, demonom składają w ofierze, a nie Bogu. Nie chciałbym, byście mieli coś wspólnego z demonami. Nie możecie pić z kielicha Pana [Jehowy, NW] i z kielicha demonów; nie możecie zasiadać przy stole Pana i przy stole demonów. Czyż będziemy pobudzali Pana do zazdrości? Czyż jesteśmy mocniejsi od Niego?” (1 Koryntian 10:14-22, BT).

17. W jakich okolicznościach chrześcijanin żyjący w I wieku mógł zjeść mięso ofiarowane bożkom i dlaczego?

¹⁷ Część zwierzęcia ofiarnego przeznaczano dla bożka, część brali kapłani, a trochę otrzymywał sam czciciel danego bóstwa i urządzał sobie ucztę. Coś z tego mięsa mogło jednak być sprzedane na rynku. Chrześcijaninowi odradzano chodzić do świątyni bałwochwalczej, żeby pojeść mięsa, choćby to nie było związane z udziałem w jakimś obrzędzie; mógłby bowiem zgorszyć drugich albo dać się wciągnąć w fałszywy kult (1 Koryntian 8:1-13; Objawienie 2:12, 14, 18, 20). Ofiarowanie zwierzęcia bożyszczu nie zmieniało niczego w samym mięsie, toteż chrześcijanin mógł je kupować na rynku. Poczęstowany w cudzym domu, nie musiał pytać o pochodzenie mięsa. Gdyby jednak ktoś powiedział, że było ono „złożone w ofierze”, chrześcijanin nie jadł go, żeby nikogo nie zgorszyć (1 Koryntian 10:25-29).

18. Dlaczego spożywający coś ofiarowanego bałwanowi mogli wejść w kontakt z demonami?

¹⁸ Dość rozpowszechniony był pogląd, iż po obrzędach ofiarnych dany bóg znajdował się w mięsie i wstępował w ciało osób jedzących je podczas uczty dla wyznawców tego boga. I podobnie jak między ludźmi razem się posilającymi wytwarza się swoista więź, tak spożywający zwierzęta ofiarne byli współuczestnikami ołtarza i poczuwali się do wspólnoty z demonicznym bożkiem, którego wyobrażał bałwan. Takim bałwochwalstwem demony powstrzymywały ludzi od oddawania czci jedynemu prawdziwemu Bogu (Jeremiasza 10:1-15). Nic dziwnego, że lud Jehowy miał się trzymać z dala od tego, co ofiarowano bałwanom! Również dzisiaj lojalność wobec Boga, podporządkowanie się kierownictwu Jego świętego ducha i organizacji oraz zdecydowane unikanie powiązań z demonizmem okazuje się silnym bodźcem do wystrzegania się bałwochwalstwa.

Dlaczego trzeba się mieć na baczności?

19. Jakiego typu bałwochwalstwo uprawiano w starożytnym Efezie?

¹⁹ Chrześcijanie pilnie wystrzegają się bałwochwalstwa, ponieważ ma ono liczne odmiany, a nawet jeden akt bałwochwalczy mógłby nadwerężyć ich wiarę. Apostoł Jan wezwał współwyznawców: „Dziateczki! strzeżcie się bałwanów” (1 Jana 5:21, Bg). Potrzebowali tej rady, gdyż otaczały ich rozmaite formy bałwochwalstwa. Jan pisał z Efezu, miasta pogrążonego w praktykach magicznych i pławiącego się w mitach o fałszywych bóstwach. Znajdował się tam jeden z siedmiu cudów świata — świątynia Artemidy, będąca azylem dla przestępców i ośrodkiem niemoralnych rytuałów. Tonące w ciemnościach dojście do jej ołtarza filozof Heraklit z Efezu przyrównał do mroków podłości, a moralność w niej panującą ocenił jako gorszą od obyczajów panujących wśród zwierząt. Toteż chrześcijanie efescy musieli się zdecydowanie przeciwstawiać demonizmowi, niemoralności oraz bałwochwalstwu.

20. Dlaczego koniecznie trzeba było stronić nawet od najmniejszego przejawu bałwochwalstwa?

²⁰ Chrześcijanom potrzebne jest mocne postanowienie wystrzegania się choćby najdrobniejszego czynu bałwochwalczego, bo nawet jeden akt uczczenia Diabła stanowiłby poparcie dla jego wyzywającego twierdzenia, że ludzie poddani próbom nie dochowają wierności Bogu (Joba 1:8-12). Szatan pokazał Jezusowi „wszystkie królestwa świata oraz chwałę ich”, po czym rzekł: „To wszystko dam ci, jeśli upadniesz i złożysz mi pokłon”. Odmawiając, Chrystus stanął po stronie Jehowy w kwestii spornej co do zwierzchnictwa nad wszechświatem i zadał Diabłu kłam (Mateusza 4:8-11, kursywa nasza; Przypowieści 27:11).

21. Jakiego obrzędu związanego z osobą cesarza rzymskiego nie godzili się dopełnić wierni chrześcijanie?

²¹ Podobnie pierwsi naśladowcy Jezusa wystrzegali się jakiegokolwiek aktu uwielbienia, którym we wspomnianej kwestii opowiedzieliby się po stronie Szatana. Chociaż okazywali należyty szacunek „władzom zwierzchnim”, odmawiali zapalenia kadzidła ku czci cesarza rzymskiego, choćby to ich kosztowało życie (Rzymian 13:1-7). Daniel P. Mannix napisał na ten temat: „Bardzo niewielu chrześcijan wyrzekało się wiary, chociaż zazwyczaj ustawiano na arenie ołtarz z palącym się ogniem, aby im to ułatwić. Wystarczyło, żeby więzień wrzucił do ognia szczyptę kadzidła, a dawano mu zaświadczenie o złożeniu ofiary i puszczano na wolność. Wyjaśniano mu też szczegółowo, że nie oddaje w ten sposób czci boskiej cesarzowi, lecz jedynie uznaje jego boski charakter jako głowy państwa rzymskiego. Mimo to prawie żaden chrześcijanin nie korzystał z tej szansy uratowania się” (Those About to Die [Idący na śmierć], strona 137). Czy w obliczu takiej próby przeciwstawiłbyś się całkowicie wszelkiemu bałwochwalstwu?

Czy będziesz się wystrzegać bałwochwalstwa?

22, 23. Dlaczego powinieneś wystrzegać się bałwochwalstwa?

²² Chrześcijanie najwyraźniej muszą się wystrzegać wszelkich form bałwochwalstwa. Jehowa wymaga wyłącznego oddania. Piękny przykład dali trzej wierni Hebrajczycy, odmawiając bałwochwalczego uczczenia wielkiego posągu, jaki wzniósł król babiloński Nabuchodonozor. W trakcie rozprawy sądowej o znaczeniu wszechświatowym, opisanej przez proroka Izajasza, tylko sam Jehowa okazał się prawdziwym i żywym Bogiem. Jego wczesnochrześcijańscy świadkowie musieli trzymać się z dala od rzeczy ofiarowanych bożkom. Wielu z nich lojalnie dało odpór naciskom i nie popełniło żadnego czynu bałwochwalczego, oznaczałoby to bowiem zaparcie się Jehowy.

²³ A czy ty osobiście wystrzegasz się bałwochwalstwa? Czy świadczysz Bogu wyłączne oddanie? Czy popierasz zwierzchnictwo Jehowy i wychwalasz Go jako żywego i prawdziwego Boga? Jeżeli tak, to powinieneś mocno sobie postanowić, że nadal będziesz się zdecydowanie opierać bałwochwalczym praktykom. Ale jakie jeszcze wskazówki biblijne mogą dopomagać w wystrzeganiu się wszelkiego bałwochwalstwa?

Jak sądzisz:

◻ Co to jest bałwochwalstwo?

◻ Dlaczego Jehowa występuje przeciw wszelkiemu bałwochwalstwu?

◻ Jaki stosunek do bałwochwalstwa mieli trzej Hebrajczycy?

◻ W jaki sposób osoby spożywające rzeczy ofiarowane bożkom mogły się związać z demonami?

◻ Dlaczego mamy się wystrzegać bałwochwalstwa?

[Ilustracja na stronie 23]

Trzej Hebrajczycy nie skalali się bałwochwalstwem, choć groziła im za to śmierć