Potężny Babilon — trzecie z wielkich mocarstw światowych

Starożytny Babilon doszedł do największego rozkwitu pod rządami Nabuchodonozora. Rozprzestrzenił po świecie swoją religię, ale upadł w ciągu jednej nocy. Bliższe informacje na temat tego miasta umocnią Twoje przekonanie o ścisłości doniesień zawartych w Biblii i o niezawodnym spełnieniu się zdumiewających proroctw biblijnych.

POTĘŻNY Babilon rozsiadł się dumnie po obu stronach Eufratu w południowej Mezopotamii. Był „perłą królestw”, ważnym ośrodkiem religijnym, handlowym i militarnym (Izaj. 13:19, Biblia warszawska). Znajdowały się w nim ogromne bogactwa, wspaniałe budowle i słynne na cały świat ogrody. Była to po prostu stolica ówczesnego świata.

Tymczasem Jeremiasz, prorok Jehowy, napisał pod wpływem natchnienia: „I stanie się Babilon kupą gruzów, siedliskiem szakali, miejscem grozy i gwizdania, bez mieszkańców” (Jer. 51:37, Bw).

To wielkie miasto — zupełną ruiną? Kto mógłby sobie coś takiego wyobrazić? A jednak butny niegdyś Babilon jest dziś tylko zespołem opuszczonych rumowisk położonych w południowo-wschodnim Iraku, około 80 kilometrów na południe od Bagdadu. Co doprowadziło do jego upadku?

Babilon, jedno z najstarszych miast na ziemi, założony został przez prawnuka Noego imieniem Nemrod, możnego łowcę przeciwstawiającego się Jehowie (Rodz. 10:8-10). Nas jednak interesuje okres znacznie późniejszy, który nastał po dominacji poprzednich mocarstw światowych — Egiptu i Asyrii.

BABILON ZA DNI NABUCHODONOZORA

Jakieś 2600 lat temu, w 632 roku p.n.e., Babilon wsparty przez sprzymierzeńców pokonał Asyrię.a Zajął wtedy jej miejsce, stając się trzecim wielkim mocarstwem w historii biblijnej.

Władzę w tym imperium zwanym nowobabilońskim objął Nabuchodonozor, który okazał się nie tylko zdobywcą, ale i budowniczym. Właśnie jemu należy w znacznej mierze przypisać wzniesienie potężnych murów i imponujących budowli Babilonu. Znaleziono mnóstwo cegieł z imieniem Nabuchodonozora [Nebukadnezara] — tego samego, o którym tak często wspominają biblijne księgi Jeremiasza i Daniela. W Piśmie Świętym przytoczono na przykład chełpliwą wypowiedź Nabuchodonozora: „Czy to nie jest ów wielki Babilon, który zbudowałem?” (Dan. 4:27, Bw).

Babilon otoczony był dwoma wielkimi murami; przestrzeń między nimi wypełniono gruzem. Całość tworzyła barierę grubą na ponad 24 metry. Mury otoczone były fosą, wyłożoną cegłami i mającą 20 do 80 metrów szerokości; mogły po niej pływać różnego rodzaju łodzie.

Ważny trakt biegnący z północy prowadził do miasta przez Bramę Isztar, wysokości 12 metrów, na szeroką Drogę Procesyjną, główną arterię Babilonu. Za Bramą Isztar, po prawej stronie, znajdował się pałac Nabuchodonozora, którego ogromna sala tronowa miała 17 metrów szerokości i 52 metry długości. Bramę oraz przylegające do niej mury zdobiły kolorowe, glazurowane płytki z wizerunkami lwów, byków i smoków. Jeden z nich, przedstawiający lwa, można obejrzeć na wystawie w paryskim Luwrze.

RELIGIA BABILOŃSKA

Hebrajska nazwa tego miasta, Babel, oznacza: „Pomieszanie”, sumeryjska zaś i akadyjska — „Brama Boża”. Oba znaczenia wskazują na związek Babilonu z jego religią. Niektórzy uczeni uważają, że babiloński Marduk (biblijny Merodach) to podniesiony do rangi bożyszcza Nemrod. Religia babilońska uznawała ponadto liczne triady bóstw. Jedną z nich tworzyli: Sin (bóg księżyca), Szamasz (bóg słońca) oraz Isztar (bogini miłości i płodności).

Bujnie krzewiła się też astrologia. Babilończycy nazwali znane wtedy planety imionami pięciu swych najważniejszych bogów i bogiń. W pewnym współczesnym opracowaniu historycznym wyjaśniono: „Posługujemy się łacińskimi nazwami tych planet, ale Rzymianie przejęli określenia babilońskie i po prostu je przetłumaczyli, używszy ich łacińskich odpowiedników. W ten sposób planeta przypisana Isztar (bogini miłości) stała się planetą Wenus, a planetę Marduka poczęto zwać Jowiszem”.b Termin „Chaldejczyk”, którym się posługiwali Babilończycy, zaczęto z czasem stosować jako synonim „astrologa”.

Z Biblii dowiadujemy się, że Babilon był „krainą rytych wizerunków” i odrażających, „paskudnych bożków” (Jer. 50:2, 38). Niemniej właśnie z jego pojęć religijnych obficie czerpały różne kulty na świecie. W książce pt. The Religion of Babylonia and Assyria (Religia Babilonii i Asyrii) profesor Morris Jastrow oświadcza: „W starożytności, przed powstaniem chrystianizmu, Egipt, Persja i Grecja znajdowały się pod silnym wpływem religii babilońskiej”. Później wiele jej fałszywych wierzeń zapożyczono i zaczęto nauczać nawet w kościołach chrześcijaństwa. Nic więc dziwnego, że Biblia określa ogólnoświatowe imperium religii fałszywej mianem „Babilonu Wielkiego” (Obj. 17:3-5).

JERUZALEM POKONANE PRZEZ BABILON

Prorok Izajasz żył w okresie, gdy nad starożytnym światem panowało drugie w dziejach wielkie mocarstwo, Asyria. Ciekawą jednak jest rzeczą, że w natchnieniu od Boga przepowiedział on zburzenie Jeruzalem przez Babilończyków, a nie przez będących wówczas u szczytu potęgi Asyryjczyków (Izaj. 39:6, 7). Czy proroctwo to się spełniło? Poznajmy fakty.

Jakieś sto lat po czasach Izajasza Babilon wspomagany przez sojuszników podbił Asyrię i stał się kolejnym mocarstwem światowym. Później, w 617 roku p.n.e., król babiloński Nabuchodonozor pojmał Jehojachina, który panował w Jeruzalem, i razem z innymi „możnymi kraju” uprowadził go jako więźnia do Babilonu. Królem w jego miejsce ustanowił Mataniasza, „zmieniając jego imię na Sedekiasza” (2 Król. 24:11-17, Bw).

Potwierdzają to dokumenty samych Babilończyków, znalezione przez archeologów. Tak zwana Kronika Babilońska (zbiór tabliczek glinianych, na których w starożytności odnotowywano ważniejsze zdarzenia) donosi, że król Babilonu „obległ miasto w Judzie [Jeruzalem], (...) zdobył je i schwytał króla. Ustanowił nad miastem króla według własnej woli, ściągnął ciężki haracz i posłał do Babilonu”.

Ponadto Biblia wspomina o stałym utrzymaniu, jakie z czasem zapewniono Jehojachinowi na wygnaniu (2 Król. 25:27-30). Archeolodzy znaleźli w Babilonie dokumenty urzędowe, w których występuje wzmianka o przydziale żywności zarówno dla „Jehojachina, króla”, jak i dla „synów króla Judy”.

Mimo iż mieszkańcy Jeruzalem związani byli przymierzem z Bogiem Jehową, wciąż krnąbrnie uchylali się od podążania Jego drogami i nie zważali na wystąpienia Jego proroków. Jehowa powiedział: „Usztywnili swój kark i nie usłuchali moich słów”. Za pośrednictwem Jeremiasza ostrzegł ich, że ‛całą Judę wyda w ręce króla babilońskiego, który uprowadzi ich do niewoli, do Babilonu, i pobije ich mieczem’ (Jer. 19:15; 20:4, Bw).

Kiedy więc Sedekiasz zbuntował się przeciw Nabuchodonozorowi, Babilończycy powrócili i znowu oblegli Jeruzalem. Dziewiątego dnia miesiąca Tammuz 607 roku p.n.e. zrobili wyłom w murze obronnym. Zburzyli potem świątynię i rozwalili mury miasta, po czym uprowadzili Sedekiasza i większą część ludności do Babilonu. Rzeczywiście sprawdziły się słowa Jehowy: „I cała ta ziemia stanie się rumowiskiem i pustkowiem, i narody te będą poddane królowi babilońskiemu, siedemdziesiąt lat” (Jer. 25:11, Bw).

POSĄG ZE SNU NABUCHODONOZORA

Później król Nabuchodonozor, głowa mocarstwa babilońskiego, otrzymał pewne nadzwyczajne wiadomości. Bóg ukazał mu we śnie wielki posąg. Odsłonił tym sposobem w zarysie historię świata od czasów Nabuchodonozora poprzez następujące po sobie potęgi: medo-perską, grecką i rzymską, a nawet wybiegł w czekającą nas przyszłość, gdy Królestwo Boże na zawsze zastąpi wszelkie rządy ludzkie. Prorok Boży Daniel wyjaśnił Nabuchodonozorowi: „Wielki Bóg objawił królowi, co potem się stanie. Sen jest prawdziwy, a wykład jego pewny” (Dan. 2:28-45, Bw).

Nabuchodonozor musiał też przekonać się osobiście i to w sposób nie budzący wątpliwości, że Bóg potrafi wpłynąć na bieg dziejów — że „Najwyższy ma władzę nad królestwem ludzkim i że daje je temu, komu chce” (Dan. 4:22, Bw).

ZAPOWIEDŹ SPUSTOSZENIA BABILONU

Wyjątkowo okrutne traktowanie ludu Jehowy bynajmniej nie miało Babilonowi ujść bezkarnie. Bóg oznajmił przez Jeremiasza: „Odpłacę Babilonowi i wszystkim mieszkańcom Chaldei za wszystko ich zło, które popełnili na Syjonie na oczach waszych”. A przez Izajasza zapewnił: „Pobudzę przeciwko nim Medów” (Jer. 51:24, Bw; Izaj. 13:17, Bw).

Wybiegając dwa stulecia naprzód, Jehowa podał nawet imię wodza, który miał pokonać Babilon i uwolnić lud Boży — był nim Cyrus, znany też jako Cyrus Wielki. Proroctwo głosiło, że będą przed nim otwarte „dwuskrzydłowe wrota, tak iż nawet bramy nie będą zamknięte” (Izaj. 44:26 do 45:1). Czy rzeczywiście tak się stało? Odpowiedzi niech udzieli historia.

UPADEK BABILONU

Przepowiedziana 70-letnia niewola Żydów dobiegała końca, gdy rozpoczął się zwycięski pochód Medów i Persów. Król babiloński Nabonid umknął przed Cyrusem z pola walki. Historyk grecki Herodot podaje, że Babilończycy przygotowali się do przetrzymania bardzo długiego oblężenia. Niewątpliwie zaufali potężnym murom swej stolicy.

Sprawozdanie biblijne donosi, że w nocy z 5 na 6 października 539 roku p.n.e. Baltazar urządził w mieście wspaniałą ucztę dla tysiąca swoich dostojników (Dan. 5:1-4). Herodot potwierdza, iż owej nocy w Babilonie obchodzono święto; mieszkańcy „tańczyli w tym czasie i się zabawiali”. Natomiast na zewnątrz Cyrus zmienił bieg wód Eufratu, przepływającego przez sam środek miasta. Kiedy poziom rzeki się obniżył, jego żołnierze przeszli grząskim dnem wzdłuż wysokich murów i opanowali — jak je nazwał Herodot — „furtki, które wiodły do rzeki”, nie zamknięte przez Babilończyków.

Wiele lat wcześniej prorok Jeremiasz barwnie opisał przyszły upadek tego miasta powiadając: „Przestali walczyć rycerze Babilonu (...). Goniec biegnie za gońcem, zwiastun za zwiastunem, by donieść królowi babilońskiemu, że jego miasto zdobyte ze wszystkich stron, że brody są obsadzone, bastiony spalone” (Jer. 51:30-32, Bw).

Potwierdza ten opis Kronika Nabonida, przechowywana obecnie w Muzeum Brytyjskim. Dowiadujemy się z niej, że „wojska Cyrusa wkroczyły do Babilonu bez walki”.

SPEŁNIENIE SIĘ PROROCTWA JEHOWY

Imperium babilońskie upadło w ciągu jednej nocy. Trzecie mocarstwo światowe w historii biblijnej nagle przestało istnieć. W sporządzonym pismem klinowym dokumencie, znanym jako Cylinder Cyrusa, zdobywca ów mógł się chełpić: „Ja jestem Cyrus, król świata, król wielki, król prawowity, król Babilonu, król Sumeru”. Wkrótce potem wydał on słynny dekret, na mocy którego około 50 000 żydowskich jeńców powróciło, by odbudować Jeruzalem i świątynię Jehowy. Powrót ich zbiegł się z zakończeniem przepowiedzianych 70 lat niewoli (Ezdr. 1:1-11).

Setki lat później przybył do Babilonu Piotr, apostoł Jezusa, by nauczać członków tamtejszej prężnej gminy żydowskiej, i właśnie stamtąd napisał przynajmniej jeden ze swych natchnionych listów wchodzących w skład Biblii (1 Piotra 5:13). Z biegiem czasu jednak spełniło się następujące proroctwo: „I stanie się z Babilonem, perłą królestw, chlubą i dumą Chaldejczyków, to, co się stało z Sodomą i Gomorą, które zniszczył Bóg. Nigdy już nie będzie zamieszkany” (Izaj. 13:19, 20, Bw).

Dzisiaj potężny Babilon to tylko pokryte pyłem ruiny, rumowiska na pustkowiu, nieme, ale wymowne świadectwo niezawodności proroczego Słowa Jehowy (Jer. 51:36, 37).

[Przypisy]

[Mapa na stronie 22]

[Patrz publikacja]

OBSZAR IMPERIUM BABILOŃSKIEGO

MORZE WIELKIE

Eufrat

Babilon

MEDIA

Jeruzalem

[Ilustracje na stronie 22]

Rekonstrukcja babilońskiej Bramy Isztar

Ruiny Babilonu dzisiaj