SZAKAL

(hebr. tan).

Zwierzę z rodziny psowatych; ma długi, spiczasty pysk, puszysty ogon i jest bardzo podobne do lisa. Szakale (Canis aureus) do dziś występują na terenie Palestyny. Zdarza się, że porywają i zabijają drób, a nawet młode owce; w zasadzie jadają prawie wszystko, także rośliny, choć żywią się głównie padliną. Są więc bardzo pożyteczne, gdyż zjadając padlinę, zapobiegają rozmnażaniu się w niej zarazków. Szakale na ogół polują nocą — w pojedynkę, parami lub małymi grupami. W ciągu dnia zazwyczaj śpią w odosobnionych miejscach, norach, jaskiniach, opuszczonych budynkach albo ruinach.

Ponieważ szakale mieszkają w dzikich, ustronnych, a nawet pustynnych okolicach, w Biblii wzmianka o ich siedlisku często wskazuje na całkowite spustoszenie i wyludnienie. W różnych proroctwach zapowiedziano w ten sposób zniszczenie Jerozolimy i innych miast judzkich, a także Chacoru, Babilonu i Edomu (Iz 34:5, 13; Jer 9:11; 10:22; 49:33; 51:37; Mal 1:3). Biblia wspomina również o żałosnym zawodzeniu, czyli wyciu szakala (Iz 13:22; Mi 1:8). Szakal zaczyna wyć o zachodzie słońca; wydaje przeciągły, żałosny głos, powtórzony trzy lub cztery razy, przy czym każdy kolejny ma nieco wyższy ton. Za ostatnim razem wycie kończy się serią krótkich, głośnych i ostrych szczeknięć.

Szakale nieraz się pojawiają w biblijnym języku obrazowym. Opisując swój opłakany stan, Hiob oznajmił, że stał się ‛bratem dla szakali’ (Hi 30:29). W związku z upokarzającą klęską ludu Bożego psalmista oświadczył: „Zdruzgotałeś nas tam, gdzie są szakale” (Ps 44:19). Być może nawiązał do pola bitwy, gdzie zbierały się szakale, by nasycić się zwłokami (por. Ps 68:23). Oblężenie Jerozolimy przez Babilończyków w r. 607 p.n.e. sprowadziło na miasto tak wielki głód, że matki okrutnie obchodziły się ze swym potomstwem. Jeremiasz przeciwstawił takie zachowanie ‛swego ludu’ macierzyńskiej trosce szakali (Lam 4:3, 10).

O dotkliwej suszy w Judzie spowodowanej utratą błogosławieństwa Bożego powiedziano, że zebry węszyły wiatr jak szakale, najwidoczniej nie mogąc złapać tchu (Jer 14:1, 2, 6). Natomiast w nawiązaniu do odrodzenia swego ludu Jehowa obiecał, że w siedlisku szakali wyrośnie trawa, trzciny i papirusy. A różne zwierzęta, także szakale, miały wychwalać Jehowę za to, że dostarczył swemu ludowi wodę na pustkowiu (Iz 35:7; 43:20, 21).