TŁOCZNIA
Urządzenie do wyciskania soków z owoców. Ponieważ zbiór oliwek zaczynał się po winobraniu, te same tłocznie często wykorzystywano zarówno do uzyskania soku z winogron, jak i oliwy z oliwek, choć istniały też specjalne prasy filarowe służące tylko do tłoczenia oliwy.
Tłocznia składała się zwykle z dwóch płytkich zbiorników wykutych w skale wapiennej na różnej wysokości i połączonych kanalikiem (Lb 18:27, 30; 2Kl 6:27). Owoce deptano albo ugniatano w wyższym zbiorniku (gat; Neh 13:15), a oliwa lub sok z winogron spływał do położonej niżej kadzi (jékew; Sdz 7:25; Prz 3:10; Jl 2:24; Ag 2:16). W Joela 3:13 występują oba te hebrajskie określenia: „Przyjdźcie, zstąpcie, bo winna tłocznia [gat] jest już pełna. Kadzie [hajekawím, lm. od jékew] tłoczni się przelewają”. Słowa jékew najwyraźniej używano też w odniesieniu do tłoczni z jednym zbiornikiem, w którym zarówno deptano winogrona, jak i zbierano wyciśnięty z nich sok (Hi 24:11; Iz 5:2; 16:10; Jer 48:33). Jego dno miało większe nachylenie niż dno typowych tłoczni z dwoma zbiornikami, a sok zbierano z głębszej części. Jeśli tłocznia była długa i wąska jak koryto, nazywano ją puráh (Iz 63:3; Ag 2:16). Chrześcijańskie Pisma Greckie również wspominają o winnej tłoczni (lenòs; Mt 21:33) oraz o „kadzi do winnej tłoczni” (hypolénion; Mk 12:1).
Jedna z odkrytych tłoczni ma 2,4 m długości, tyle samo szerokości i 38 cm głębokości. Jakieś 60 cm niżej znajduje się druga kadź, do której spływał sok; ma ona głębokość 90 cm, a jej brzegi mają kształt kwadratu o boku 1,2 m. W podobnej tłoczni winnej Gedeon młócił pszenicę (Sdz 6:11).
Owoce w tłoczni zazwyczaj rozgniatano bosymi nogami lub ciężkimi kamieniami. Zajmowało się tym od dwóch do siedmiu osób, a niekiedy nawet więcej. Dlatego godna uwagi jest wypowiedź Izajasza, że Jehowa będzie sam deptał w korycie winiarskim (Iz 63:3). Pracujący w tłoczni mogli się trzymać sznurów przymocowanych do poprzecznej belki znajdującej się nad ich głowami. Rozpryskująca się „krew winogron” plamiła ich szaty (Rdz 49:11; Iz 63:2). Była to ciężka, ale radosna praca, a wesołe okrzyki i śpiewy pomagały rytmicznie deptać owoce (Sdz 9:27; Jer 25:30; 48:33). W nagłówkach trzech psalmów (Ps 8, 81, 84) występuje wyrażenie „na gittit”, oddane w Septuagincie i Wulgacie przez „winna tłocznia”, więc przypuszczalnie były to pieśni związane z winobraniem.
Znaczenie przenośne. W wielu miejscach Biblii „winna tłocznia” ma znaczenie przenośne (Iz 63:2, 3; Lam 1:15). Gdy w dniu Jehowy na „nizinie rozstrzygnięcia” zgromadzą się tłumy, padnie rozkaz: „Zapuśćcie sierp, bo żniwo dojrzało. Przyjdźcie, zstąpcie, bo winna tłocznia jest już pełna. Kadzie tłoczni się przelewają; bo zło ich ogromne” (Jl 3:13, 14). W podobnej wizji Jan ujrzał, jak „winorośl ziemi” została wrzucona „do wielkiej winnej tłoczni gniewu Bożego”, gdzie ją deptano, „a z winnej tłoczni wyszła krew aż po uzdy koni”. Ową winną tłocznię „gniewu srogiego zagniewania Boga Wszechmocnego” depcze Ten, którego nazwano „Wiernym i Prawdziwym” oraz „Słowem Boga” (Obj 14:19, 20; 19:11-16).