„Trwajcie w oczekiwaniu na mnie”

„‚Dlatego trwajcie w oczekiwaniu na mnie’, brzmi wypowiedź Jehowy” (SOFONIASZA 3:8, NW).

 1. Jakie ostrzeżenie ogłaszał prorok Sofoniasz i dlaczego interesuje ono ludzi żyjących obecnie?

„BLISKI jest wielki dzień Pana [Jehowy, NW]”. Takie ostrzeżenie ogłaszał w połowie VII wieku p.n.e. prorok Sofoniasz (Sofoniasza 1:14). Zapowiedź ta spełniła się jakieś 40—50 lat później, gdy nadszedł dzień wykonania wyroków Jehowy na Jeruzalem oraz na narodach, które odrzucały Jego zwierzchnictwo, ciemiężąc oddanych Mu sług. Dlaczego miałoby to interesować ludzi żyjących pod koniec XX wieku? W naszych czasach bardzo szybko przybliża się ostateczny „wielki dzień” Jehowy. Podobnie jak za dni Sofoniasza Jehowa zapłonie „palącym gniewem” przeciw współczesnemu odpowiednikowi Jeruzalem, chrześcijaństwu, oraz przeciw wszystkim narodom, które wyrządzają krzywdę Jego ludowi i przeciwstawiają się Jego zwierzchniej władzy nad wszechświatem (Sofoniasza 1:4; 2:4, 8, 12, 13; 3:8, NW; 2 Piotra 3:12, 13).

Sofoniasz — odważny świadek

 2, 3. (a) Co wiemy o Sofoniaszu i dlaczego można powiedzieć, że był odważnym świadkiem na rzecz Jehowy? (b) Jakie fakty pozwalają ustalić czas i miejsce działalności prorockiej Sofoniasza?

² O proroku Sofoniaszu, którego imię (po hebrajsku Cefanjáh) znaczy „Jehowa ukrył (zachował)”, niewiele wiadomo. Jednakże w przeciwieństwie do innych proroków podał on swój rodowód do czwartego pokolenia, aż do „Ezechiasza” (Sofoniasza 1:1; porównaj Izajasza 1:1; Jeremiasza 1:1; Ezechiela 1:3). Owa wyjątkowa dokładność skłania większość komentatorów do utożsamienia jego prapradziadka z wiernym królem Ezechiaszem. Jeżeli Sofoniasz rzeczywiście pochodził z rodziny królewskiej, przydawało to wagi jego słowom, ostro potępiającym książąt judzkich, oraz dowodziło, że jest odważnym prorokiem i świadkiem na rzecz Jehowy. A jego gruntowna znajomość topografii Jeruzalem oraz zwyczajów panujących na dworze królewskim sugeruje, iż prawdopodobnie ogłaszał wyroki Jehowy w samej stolicy (Sofoniasza 1:8-11, przypisy w NW).

³ Warto zauważyć, że chociaż Sofoniasz oznajmiał wyroki Boże przeciw „książętom” Judy (szlachetnie urodzonym, czyli naczelnikom plemiennym) oraz „synom królewskim”, nigdy nie wyraził się krytycznie o samym królu (Sofoniasza 1:8; 3:3).a Nasuwa to myśl, że już wtedy młody król Jozjasz opowiedział się za czystym wielbieniem, choć najwyraźniej jeszcze nie zaczął przeprowadzać swych reform religijnych, gdyż Sofoniasz potępił ówczesną sytuację. Wszystko więc przemawia za tym, że prorokował on w Judzie we wczesnym okresie rządów Jozjasza, przypadających na lata 659-629 p.n.e. Swoją energiczną działalnością prorocką niewątpliwie wyczulił młodego króla na bałwochwalstwo, przemoc i zepsucie szerzące się w Judzie oraz pobudził go do rozprawienia się w późniejszym okresie z fałszywym kultem (2 Kronik 34:1-3).

Dlaczego Jehowa płonie „palącym gniewem”

 4. Jakimi słowami Jehowa wyraził swój gniew na Judę i Jeruzalem?

⁴ Jehowa miał uzasadnione powody, by pałać gniewem na przywódców i mieszkańców Judy oraz jej stolicy, Jeruzalem. Przez swego proroka Sofoniasza oświadczył: „Wyciągnę rękę przeciwko Judzie i przeciwko wszystkim obywatelom Jeruzalemu, i wytępię z tego miejsca resztki Baala i imiona wróżbitów wraz z kapłanami, i tych, którzy kłaniają się na dachach wojsku niebieskiemu, i tych, którzy kłaniając się, przysięgają na Pana [Jehowę, NW], i tych, którzy przysięgają na Milkoma” (Sofoniasza 1:4, 5).

 5, 6. (a) Jak wyglądała sytuacja religijna w Judzie za czasów Sofoniasza? (b) Co można powiedzieć o przywódcach Judy oraz ich poddanych?

⁵ Juda kalała się poniżającymi obrzędami związanymi z kultem boga płodności Baala, demoniczną astrologią oraz oddawaniem czci pogańskiemu bożkowi Milkomowi. Jeżeli ten ostatni był — jak uważają niektórzy — tym samym co Moloch, to do ohydnych rytuałów w Judzie należało składanie ofiar z dzieci. Takie praktyki religijne były obrzydliwością w oczach Jehowy (1 Królewska 11:5, 7; 14:23, 24; 2 Królewska 17:16, 17). A ponieważ bałwochwalcy dalej przysięgali na imię Jehowy, zapałał na nich tym większym gniewem. Nie zamierzał dłużej tolerować takiej nieczystości religijnej i postanowił wytępić zarówno pogańskich, jak i odstępczych kapłanów.

⁶ Zepsuci byli też świeccy przywódcy Judy. Książęta przypominali drapieżne „lwy ryczące”, a sędziów przyrównano do żarłocznych „wilków” (Sofoniasza 3:3). Poddanych zaś oskarżono o ‛napełnianie domu swojego pana gwałtem i oszustwem’ (Sofoniasza 1:9, Biblia poznańska). Szerzył się materializm. Wielu wykorzystywało ówczesną sytuację, by gromadzić bogactwa (Sofoniasza 1:13).

Wątpliwości co do dnia Jehowy

 7. Jak długo przed nastaniem „wielkiego dnia Jehowy” prorokował Sofoniasz i jaki był wtedy stan duchowy wielu Żydów?

⁷ Jak już zaznaczyliśmy, tragiczna sytuacja religijna panująca w czasach Sofoniasza wskazuje, iż występował on w roli świadka i proroka, zanim jeszcze około roku 648 p.n.e. król Jozjasz rozpoczął kampanię przeciw bałwochwalstwu (2 Kronik 34:4, 5). Prawdopodobnie więc Sofoniasz prorokował co najmniej 40 lat przed nastaniem w królestwie judzkim „wielkiego dnia Jehowy”. Do tego czasu wielu Żydów dało przystęp wątpliwościom, toteż ‛odstąpili’ oni od służenia Jehowie i popadli w obojętność. Sofoniasz wspominał o tych, którzy „nie szukają Pana ani się o niego nie pytają” (Sofoniasza 1:6). Najwyraźniej więc mieszkańcy Judy byli apatyczni i w ogóle nie interesowali się Bogiem.

 8, 9. (a) Dlaczego Jehowa miał dokonać przeglądu „mężów, którzy siedzą zdrętwieli nad mętnymi resztkami”? (b) Jak Jehowa miał zwrócić uwagę na mieszkańców Judy oraz na jej przywódców świeckich i religijnych?

⁸ Jehowa oznajmił, że dokona przeglądu podających się za Jego sług. Miał wyszukać w gronie swych rzekomych chwalców osoby, które powątpiewały w sercu, iż może i chce zaingerować w sprawy ludzkie. Oświadczył: „W owym czasie będę przeszukiwał Jeruzalem w świetle pochodni i będę karał [„zwrócę również uwagę na”, NW] mężów, którzy siedzą zdrętwieli nad mętnymi resztkami wina i mówią w swoim sercu: Nie uczyni Pan nic dobrego ani też nic złego” (Sofoniasza 1:12). Zwrot „mężowie, którzy siedzą zdrętwieli nad mętnymi resztkami” (nawiązujący do wyrobu wina), odnosi się do osób, które osiadły niczym mętne resztki na spodzie kadzi i nie chcą, by je niepokojono jakimkolwiek orędziem o nadciągającej interwencji Boga w poczynania ludzi.

⁹ Jehowa miał zwrócić uwagę na mieszkańców Judy i Jeruzalem oraz na ich kapłanów, którzy łączyli Jego wielbienie z kultem pogańskim. Nawet jeśli w obrębie murów Jeruzalem czuli się bezpieczni jak pod osłoną nocy, On potrafił ich odszukać, niejako rozświetliwszy jasnymi pochodniami ciemność duchową, w której się schronili. Zamierzał wyrwać ich z apatii religijnej — najpierw przez zwiastowanie straszliwych wyroków, a potem przez ich wykonanie.

‛Bliski jest wielki dzień Jehowy’

10. Jak Sofoniasz opisał „wielki dzień Jehowy”?

¹⁰ Sofoniasz ogłaszał pod natchnieniem od Jehowy: „Bliski jest wielki dzień Pana [Jehowy, NW], bliski i bardzo szybko nadchodzi. Słuchaj! Dzień Pana jest gorzki!” (Sofoniasza 1:14). Kapłanów, książąt oraz cały lud, słowem wszystkich, którzy nie chcieli zareagować na to ostrzeżenie i powrócić do czystego wielbienia, czekały naprawdę gorzkie dni. Dalej prorok tak opisał ten dzień wykonania wyroków: „Dzień ów jest dniem gniewu, dniem ucisku i utrapienia, dniem huku i hałasu, dniem ciemności i mroku, dniem obłoków i gęstych chmur, dniem trąby i okrzyku wojennego przeciwko miastom obronnym i przeciwko basztom wysokim” (Sofoniasza 1:15, 16).

11, 12. (a) Jaki wyrok wydano na Jeruzalem? (b) Czy dostatek materialny mógł zapewnić Żydom ocalenie?

¹¹ Zaledwie kilkadziesiąt lat później wojska babilońskie miały najechać Judę. Jeruzalem nie zdoła ocaleć. Dzielnice mieszkalne i handlowe miały zostać spustoszone. „W owym dniu — mówi Pan — słychać będzie od Bramy Rybnej krzyk, od nowego miasta narzekanie, z pagórków wielki trzask. Narzekajcie, mieszkańcy Dzielnicy Dolnej [w Jeruzalem], bo zniszczony będzie cały lud kramarzy, wytępieni wszyscy, którzy odważają srebro!” (Sofoniasza 1:10, 11).

¹² Wielu Żydów nie chciało uwierzyć, że dzień Jehowy jest blisko, toteż mocno się zaangażowało w rozmaite intratne interesy. Ale Jehowa przepowiedział przez swego wiernego proroka Sofoniasza, że ich bogactwo „będzie rozgrabione, a ich domy będą spustoszone”. Nie będą pić własnego wina i „ani ich srebro, ani ich złoto nie będzie mogło ich wyratować w dniu gniewu Pana” (Sofoniasza 1:13, 18).

Wyrok na inne narody

13. Jaki wyrok na Moab, Ammon i Asyrię ogłosił Sofoniasz?

¹³ Za pośrednictwem proroka Sofoniasza Jehowa dał też wyraz swemu gniewowi na narody, które źle traktowały Jego lud. Oświadczył: „Słyszałem urąganie Moabitów i zniewagi synów Ammonowych, którymi urągali mojemu ludowi i wynosili się nad ich kraj. Dlatego jako żyję Ja — mówi Pan Zastępów, Bóg Izraela — Moab stanie się jak Sodoma, a synowie Ammonowi jak Gomora, miejscem bujnych pokrzyw i dołem solnym, i pustynią po wszystkie czasy. (...) Wyciągnie swoją rękę przeciwko północy i zniszczy Asyrię, Niniwę obróci w pustkowie, w kraj suchy, jak pustynię” (Sofoniasza 2:8, 9, 13).

14. Co dowodzi, że obce narody ‛wynosiły się’ ponad Izraelitów oraz ich Boga, Jehowę?

¹⁴ Moab i Ammon byli odwiecznymi wrogami Izraela (porównaj Sędziów 3:12-14). Na Steli moabickiej wystawionej w paryskim Luwrze wyryto chełpliwe wypowiedzi moabickiego króla Meszy. Z dumą opowiada on, jak dzięki pomocy swego boga Kemosza podbił kilka miast izraelskich (2 Królewska 1:1). A sprawozdanie Jeremiasza, żyjącego współcześnie z Sofoniaszem, donosi o Ammonitach, którzy w imieniu boga Milkoma zajmowali ziemie należące do izraelskiego plemienia Gada (Jeremiasza 49:1). Jakieś 100 lat przed czasami Sofoniasza asyryjski król Salmanassar V obległ i zdobył Samarię (2 Królewska 17:1-6). Nieco później król Sancheryb wyruszył przeciw Judzie, opanował tamtejsze warowne miasta, a nawet zagroził Jeruzalem (Izajasza 36:1, 2). Wysłannik króla asyryjskiego rzeczywiście wynosił się ponad Jehowę i żądał poddania Jeruzalem (Izajasza 36:4-20).

15. Jak Jehowa zamierzał upokorzyć bożki narodów wynoszących się ponad Jego lud?

¹⁵ W Psalmie 83 wymieniono kilka narodów, między innymi Moabitów, Ammonitów i Asyryjczyków, które wynosiły się ponad Izraela, chełpliwie mówiąc: „Nuże, wytępmy ich, niech nie będą narodem, aby więcej nie wspominano imienia Izraela!” (Psalm 83:5). Prorok Sofoniasz odważnie ogłaszał, że Jehowa Zastępów upokorzy wszystkie te zadufane narody oraz bogów, których czciły. „Spotka ich to za ich pychę, gdyż lżyli i wynosili się ponad lud Pana Zastępów. Pan okaże na nich swoją straszliwą moc, bo sprawi, że zmarnieją wszystkie bóstwa ziemi. Dlatego będą mu oddawały cześć wszystkie wyspy narodów, każda z miejsca swego” (Sofoniasza 2:10, 11).

„Trwajcie w oczekiwaniu”

16. (a) Dla kogo nadchodzący dzień Jehowy był źródłem radości i dlaczego? (b) Jakie porywające wezwanie skierowano do tego wiernego ostatka?

¹⁶ Chociaż wśród przywódców oraz wielu mieszkańców Judy i Jeruzalem szerzyła się ospałość duchowa, sceptycyzm, bałwochwalstwo, zepsucie i materializm, wszystko wskazuje na to, że niektórzy wierni Żydzi dali posłuch ostrzegawczym proroctwom Sofoniasza. Zasmucały ich ohydne praktyki książąt, sędziów i kapłanów judzkich. Zapowiedzi Sofoniasza stanowiły dla takich lojalnych osób źródło pokrzepienia. Nadchodzący dzień Jehowy nie napawał ich niepokojem, lecz radością, gdyż miał położyć kres takim odrażającym zwyczajom. Ten wierny ostatek usłuchał porywającego wezwania Jehowy: „‚Dlatego trwajcie w oczekiwaniu na mnie’, brzmi wypowiedź Jehowy, ‚aż do dnia mego powstania po zdobycz, bo moje sądownicze rozstrzygnięcie każe zebrać narody, mam zgarnąć królestwa, aby na nie wylać mą zapowiedź kary, cały mój palący gniew’” (Sofoniasza 3:8, NW).

17. Kiedy i jak zaczęły się spełniać na narodach wyroki ogłaszane przez Sofoniasza?

¹⁷ Kto usłuchał owego ostrzeżenia, nie czuł się zaskoczony. Wielu doczekało spełnienia proroctwa Sofoniasza. W roku 632 p.n.e. połączone siły Babilończyków i Medów wraz z hordami z północy, prawdopodobnie Scytami, obległy i zburzyły Niniwę. Historyk Will Durant donosi: „Wojska babilońskie pod wodzą Nabopolassara sprzymierzone z armią Medów dowodzoną przez Kyaksaresa oraz z hordą Scytów z Kaukazu zdumiewająco łatwo i szybko zdobyły północne cytadele. (...) Asyria w jednej chwili zniknęła z historii”. Stało się dokładnie to, co przepowiedział Sofoniasz (Sofoniasza 2:13-15).

18. (a) W jaki sposób został wykonany wyrok Boży na Jeruzalem i dlaczego? (b) Jak się spełniło proroctwo Sofoniasza o Moabie i Ammonie?

¹⁸ Wielu Żydów ‛trwających w oczekiwaniu’ na Jehowę dożyło również wykonania Jego wyroków na Judzie i jej stolicy. Sofoniasz przepowiedział o Jeruzalem: „Biada butnemu, splamionemu, tyrańskiemu miastu! Nie słucha wołania, nie przyjmuje upomnienia, nie ufa Panu, nie zbliża się do swojego Boga” (Sofoniasza 3:1, 2). Niewierne Jeruzalem było dwukrotnie oblegane przez Babilończyków, którzy w końcu w roku 607 p.n.e. zdobyli je i zburzyli (2 Kronik 36:5, 6, 11-21). A w piątym roku po upadku Jeruzalem Babilończycy — według relacji żydowskiego historyka Józefa Flawiusza — wszczęli zwycięską wojnę z Moabitami i Ammonitami. Zgodnie z proroctwem oba te narody zostały wówczas wymazane z istnienia.

19, 20. (a) Jak Jehowa nagrodził tych, którzy Go wyczekiwali? (b) Dlaczego ówczesne wydarzenia nas interesują i co zostanie omówione w następnym artykule?

¹⁹ Spełnienie się tych i jeszcze innych szczegółów proroctwa Sofoniasza wzmocniło wiarę Żydów oraz nie-Żydów wyczekujących Jehowy. Zagładę Judy i Jeruzalem przeżył między innymi Jeremiasz, Etiopczyk Ebedmelech oraz ród Jonadaba Rekabity (Jeremiasza 35:18, 19; 39:11, 12, 16-18). W roku 537 p.n.e. wierni Żydzi przebywający na wygnaniu oraz ich potomkowie, wciąż ‛trwający w oczekiwaniu’ na Jehowę, weszli w skład szczęśliwego ostatka, który został uwolniony z Babilonu i powrócił do Judy, żeby tam wznowić czyste wielbienie (Ezdrasza 2:1; Sofoniasza 3:14, 15, 20).

²⁰ Jakie znaczenie ma to wszystko w naszych czasach? Sytuacja panująca za dni Sofoniasza pod niejednym względem znajduje swój odpowiednik w odrażających praktykach dzisiejszego chrześcijaństwa. Prócz tego postawa ówczesnych Żydów przypomina nastawienie ludzi żyjących obecnie, łącznie z niektórymi sługami Jehowy. Sprawy te zostaną omówione szerzej w następnym artykule.

[Przypis]

Tytułem powtórki

◻ Jaka sytuacja religijna panowała w Judzie za czasów Sofoniasza?

◻ Co można powiedzieć o większości przywódców świeckich oraz o postawie wielu Żydów?

◻ W jaki sposób narody wynosiły się ponad sług Jehowy?

◻ Jakie ostrzeżenie wystosował Sofoniasz do Judy oraz innych narodów?

◻ Jak zostali nagrodzeni ci, którzy ‛trwali w oczekiwaniu’ na Jehowę?

[Ilustracja na stronie 9]

Stela moabicka potwierdza, że moabski król Mesza wypowiadał się chełpliwie przeciwko starożytnemu Izraelowi

[Prawa własności]

Stela moabicka: Musée du Louvre, Paryż

[Ilustracja na stronie 10]

Tabliczka gliniana z Kroniki babilońskiej opisująca zniszczenie Niniwy przez sprzymierzone siły potwierdza proroctwo Sofoniasza

[Prawa własności]

Tabliczka gliniana: dzięki uprzejmości The British Museum