ASZDOD
Jedno z pięciu głównych miast filistyńskich rządzonych przez władców sojuszniczych, będące prawdopodobnie religijnym centrum Filistei, w którym czczono fałszywego boga Dagona. Pozostałymi miastami były Gat, Gaza, Aszkelon i Ekron (Joz 13:3). Aszdod jest utożsamiany z Isdud (Tel Aszdod), które leży ok. 6 km na pd. pd. wsch. od współczesnego Aszdodu i w przeciwieństwie do niego nie jest usytuowane na wybrzeżu.
Aszdod po raz pierwszy został wspomniany w Jozuego 11:22 (obok Gazy i Gat) jako miejsce pobytu resztki olbrzymich Anakitów. Ponieważ zbudowano go na wzniesieniu przy nadmorskim szlaku, którym maszerowały wojska z Egiptu do Palestyny, miał znaczenie strategiczne. W czasie izraelskiego podboju Ziemi Obiecanej razem z okolicznymi osadami został przydzielony plemieniu Judy (Joz 15:46, 47), ale Aszdodyci najwyraźniej znaleźli się wśród „mieszkańców niziny”, których nie zdołano wywłaszczyć, „gdyż mieli rydwany wojenne z żelaznymi kosami” (Sdz 1:19).
Wiele przemawia za tym, iż miasta filistyńskie były u szczytu potęgi za panowania Saula. Zanim Saul został królem, Filistyni rozgromili Izraelitów pod Eben-Ezer, zdobyli Arkę Przymierza i przenieśli ją do Aszdodu do świątyni Dagona, gdzie postawili ją obok posągu swego boga. Jehowa za sprawą cudu dwukrotnie upokorzył posąg Dagona, a następnie poraził Aszdodytów tak uciążliwymi guzkami krwawniczymi, że ogarnął ich popłoch. Po naradzie filistyńscy władcy sojuszniczy postanowili przenieść Arkę do Gat, co spowodowało rozszerzenie się plagi na tamto miasto. Po siedmiu miesiącach Filistyni odesłali Arkę do ziemi izraelskiej razem z darem ofiarnym w postaci złotych przedmiotów (1Sm 5:1 do 6:18; zob. FILISTEA, FILISTYNI).
Chociaż król Dawid kilkakrotnie pokonał Filistynów, ich główne miasta najwyraźniej zachowały niezależność aż do panowania króla Uzzjasza (829-778 p.n.e.). Uzzjasz zasłynął jako twórca „machin wojennych” (2Kn 26:15), a 2 Kronik 26:6 donosi, iż „wyruszył walczyć z Filistynami, i zrobił wyłom w murze Gat i w murze Jabne oraz w murze Aszdodu, po czym zbudował miasta na terytorium Aszdodu i wśród Filistynów”.
Terytorium Aszdodu prawdopodobnie nie zostało długo w rękach Judejczyków, gdyż z późniejszych inskrypcji wynika, że asyryjski król Sargon II usunął miejscowego króla Azuriego, a zamiast niego ustanowił Ahimitiego. Kiedy Filistyni się zbuntowali, wyruszył przeciwko nim i zdobył Gat, „Asdudu” (Aszdod) oraz „Asdudimmu” (Aszdod Nadmorski, najwidoczniej inna miejscowość leżąca na wybrzeżu). Mogło to być wydarzenie wspomniane w Izajasza 20:1 i częściowe spełnienie zapowiedzi z Amosa 1:8. Jak donosi Herodot (Dzieje, II, 157), w następnym stuleciu Aszdod (Azotos) był przez 29 lat oblegany przez faraona Psametyka (Psammetycha).
Na pewnym kamiennym graniastosłupie asyryjski król Sancherib twierdzi, iż „Mitinti z Aszdod” przyniósł mu wspaniałe dary i ucałował jego stopy, po czym dodaje na temat judzkiego króla Ezechiasza (745-717 p.n.e.): „Jego miasta, które złupiłem, oderwałem od jego terytorium i dałem je królowi Aszdod, Mitinti” (Ancient Near Eastern Texts, red. J. B. Pritchard, 1974, s. 287, 288; Z. Ziółkowski, Spotkania z Biblią, Poznań 1971, s. 456). Do czasów Jeremiasza (po 647 p.n.e.) Aszdod najwyraźniej stracił na znaczeniu, gdyż prorok ten wspomina o „ostatku Aszdodu” (Jer 25:20). Nebukadneccar, który zaczął panować w 624 r. p.n.e., wymienia króla Aszdodu wśród więźniów przetrzymywanych na dworze babilońskim (por. Sof 2:4).
Kiedy Izraelici wrócili z niewoli babilońskiej, Aszdodyci wciąż byli do nich wrogo nastawieni (Neh 4:7), a Nehemiasz surowo upomniał niektórych Żydów za poślubienie Aszdodytek, gdyż w rezultacie ich synowie ‛mówili po aszdodycku, a żaden z nich nie umiał mówić po żydowsku’ (Neh 13:23, 24). W okresie machabejskim przeciwko bałwochwalczemu Aszdodowi (Azotowi) walczył Juda Machabeusz ok. r. 163 p.n.e., a później, ok. r. 148, jego brat Jonatan, który spalił świątynię Dagona (1 Machabejska 5:68; 10:84).
Co ciekawe, Zachariasz prorokował, iż Aszdod dostanie się w ręce cudzoziemców. Zapowiadając: „I zasiądzie w Aszdodzie syn z nieprawego łoża”, najwyraźniej miał na myśli czasy, gdy w mieście zabraknie rdzennych filistyńskich mieszkańców i władców (Za 9:6).
Około r. 55 p.n.e. miasto zostało odbudowane przez Rzymian i było powszechnie znane pod grecką nazwą Azotos. Jak donoszą Dzieje 8:40, podczas kampanii kaznodziejskiej przez Aszdod przechodził ewangelizator Filip.