‛Dalej wspaniałomyślnie przebaczajcie sobie nawzajem’

„Dalej znoście jedni drugich i wspaniałomyślnie przebaczajcie sobie nawzajem” (KOLOSAN 3:13).

 1. (a) Dlaczego Piotr mógł uważać się za wielce wspaniałomyślnego, gdy zaproponował, by przebaczać bliźnim „aż do siedmiu razy”? (b) Co Jezus miał na myśli, gdy powiedział, że powinniśmy przebaczać „aż do siedemdziesięciu siedmiu razy”?

„PANIE, jeśli mój brat grzeszy przeciwko mnie, ile razy mam mu przebaczyć? Czy aż do siedmiu razy?” (Mateusza 18:21). Piotr prawdopodobnie sądził, że jest wielce wspaniałomyślny. Ówczesna tradycja rabiniczna uczyła, iż tego samego wykroczenia nie należy przebaczać więcej niż trzy razy.a Wyobraźmy więc sobie, jak zdziwiony musiał być Piotr, gdy usłyszał odpowiedź Jezusa: „Nie mówię ci: Aż do siedmiu razy, lecz: Aż do siedemdziesięciu siedmiu razy”! (Mateusza 18:22). Zwielokrotnienie liczby siedem równoznaczne było z powiedzeniem „bez końca”. Zdaniem Jezusa chrześcijanin powinien przebaczać drugim dosłownie bez ograniczeń.

 2, 3. (a) W jakich sytuacjach przebaczenie może się wydawać trudne? (b) Dlaczego możemy być pewni, iż przebaczanie drugim leży w naszym najlepszym interesie?

² Jednakże zastosowanie się do tej rady nie zawsze jest łatwe. Któż z nas nie poczuł się kiedyś niesprawiedliwie skrzywdzony? Być może ktoś, na kim polegałeś, nie zachował dyskrecji (Przysłów 11:13). A może bliski przyjaciel bezmyślnymi uwagami niejako ‛zadał ci pchnięcia mieczem’ (Przysłów 12:18). Albo też droga lub zaufana osoba głęboko cię zraniła złym potraktowaniem. Gdy przytrafia nam się coś takiego, naturalną reakcją bywa gniew. Niekiedy mamy ochotę przestać rozmawiać z osobą, która nas uraziła, a nawet w miarę możliwości zupełnie jej unikać. Możemy myśleć, że przebaczając winowajcy, pozwolimy mu ujść bezkarnie. Tymczasem żywiąc urazę, w końcu wyrządzimy krzywdę sami sobie.

³ Dlatego Jezus zachęca nas do przebaczania — „aż do siedemdziesięciu siedmiu razy”. Jego nauki z pewnością wyjdą nam na dobre. Wszystkie bowiem pochodzą od Jehowy, który ‛uczy nas, byśmy odnieśli pożytek’ (Izajasza 48:17; Jana 7:16, 17). Nasuwa się więc logiczny wniosek, że przebaczanie drugim musi być dla nas korzystne. Ale zanim omówimy, dlaczego powinniśmy przebaczać i jak to robić, sprecyzujmy najpierw, czym przebaczanie jest, a czym nie jest. Nasze zrozumienie tego pojęcia może mieć wpływ na to, czy będziemy umieli wybaczyć, gdy nas ktoś urazi.

 4. Czego przebaczanie nie oznacza i jak się je wobec tego definiuje?

⁴ Przebaczanie drugim osobistych krzywd nie oznacza, że usprawiedliwiamy bądź umniejszamy wagę ich czynu albo że dajemy się niesprawiedliwie wykorzystywać. Przecież Jehowa, odpuszczając nasze przewinienia, bynajmniej ich nie bagatelizuje, nie pozwoli też, by grzeszni ludzie lekceważyli jego miłosierdzie (Hebrajczyków 10:29). W leksykonie Wnikliwe poznawanie Pism przebaczenie zdefiniowano jako „akt odpuszczenia winowajcy; odrzucenie urazy spowodowanej doznaną krzywdą oraz całkowite zrezygnowanie z odpłaty”.b Biblia podaje ważkie powody, dla których powinniśmy przebaczać drugim.

Dlaczego przebaczać drugim?

 5. Jaki ważny powód do przebaczania drugim podano w Liście do Efezjan 5:1?

⁵ Istotną przyczynę wybaczania drugim wymieniono w Liście do Efezjan 5:1: „Dlatego stańcie się naśladowcami Boga jako dzieci umiłowane”. W jakim sensie mamy ‛stać się naśladowcami Boga’? Słowo „dlatego” nawiązuje do poprzedniego wersetu, w którym czytamy: „Stańcie się jedni dla drugich życzliwi, tkliwie współczujący, wspaniałomyślnie przebaczając sobie nawzajem, jak i wam Bóg przez Chrystusa wspaniałomyślnie przebaczył” (Efezjan 4:32). A zatem gdy w grę wchodzi przebaczanie, mamy się wzorować na Bogu. Jak mały chłopiec próbuje upodobnić się do swego taty, podobnie my, jako umiłowane dzieci Jehowy, powinniśmy pragnąć wstępować w ślady naszego niebiańskiego Ojca, który chętnie wybacza. Jakże musi to radować serce Jehowy, gdy spogląda z niebios i widzi, że Jego ziemskie dzieci starają się Go naśladować, wybaczając sobie nawzajem! (Łukasza 6:35, 36; porównaj Mateusza 5:44-48).

 6. Na czym polega ogromna różnica między Jehową a nami, jeśli chodzi o przebaczanie?

⁶ Oczywiście nigdy nie zdołamy przebaczać w sposób doskonały — tak jak Jehowa. Powinno nas to jednak tym bardziej skłaniać do wybaczania sobie nawzajem. Pomyślmy: Jeśli chodzi o wybaczenie, istnieje ogromna różnica między Jehową a nami (Izajasza 55:7-9). Kiedy my przebaczamy grzeszącym przeciwko nam, zazwyczaj zdajemy sobie sprawę, że prędzej czy później sami możemy potrzebować ich wybaczenia. W wypadku ludzi zawsze jest tak, że grzesznik wybacza grzesznikowi. Jednakże w wypadku Jehowy wybaczanie odbywa się tylko w jednym kierunku. On ciągle przebacza nam, ale nigdy nie zachodzi potrzeba, żeby stało się odwrotnie. Jeżeli Jehowa, który nie grzeszy, tak miłościwie i całkowicie nam przebacza, czyż tym bardziej my, grzeszni ludzie, nie powinniśmy się starać wybaczać sobie nawzajem? (Mateusza 6:12).

 7. Jak możemy nadwerężyć swą więź z Jehową, jeśli mając podstawy do okazania miłosierdzia, nie przebaczymy drugim?

⁷ Co ważniejsze, jeśli mamy podstawy do okazania miłosierdzia, a nie przebaczymy drugim, możemy nadwerężyć więź z Bogiem. Jehowa bynajmniej nie prosi nas, byśmy wybaczali sobie nawzajem, lecz On tego wymaga. Według Pisma Świętego musimy wybaczać między innymi dlatego, by Jehowa mógł odpuścić nasze grzechy, albo dlatego, że już to zrobił (Mateusza 6:14; Marka 11:25; Efezjan 4:32; 1 Jana 4:11). Czy naprawdę moglibyśmy oczekiwać przebaczenia od Jehowy, gdybyśmy sami nie chcieli wybaczać drugim, mimo iż byłyby ku temu rozsądne powody? (Mateusza 18:21-35).

 8. Dlaczego chętne przebaczanie bliźnim wychodzi nam na dobre?

⁸ Jehowa wskazuje swym sługom „dobrą drogę, którą powinni kroczyć” (1 Królów 8:36). Możemy być pewni, że skoro On radzi nam wybaczać sobie nawzajem, ma na uwadze nasze dobro. Biblia z uzasadnionych powodów zachęca: „Pozostawcie miejsce srogiemu gniewowi” (Rzymian 12:19). Uraza jest ciężkim brzemieniem utrudniającym życie. Kiedy nosimy ją w sobie, pochłania nasze myśli oraz ograbia nas ze spokoju i radości. Długotrwały gniew, tak jak zazdrość, często niekorzystnie odbija się na zdrowiu fizycznym (Przysłów 14:30). Co więcej, gdy my to wszystko przeżywamy, winowajca może być zupełnie nieświadomy naszej zgryzoty. Kochający Stwórca naprawdę wie, że winniśmy chętnie przebaczać drugim nie tylko dla ich dobra, ale też dla własnego. Biblijna rada dotycząca przebaczania rzeczywiście wytycza ‛dobrą drogę, którą należy kroczyć’.

„Dalej znoście jedni drugich”

 9, 10. (a) W jakich sytuacjach nie jest konieczne formalne przebaczenie? (b) Na co wskazuje wypowiedź: „Dalej znoście jedni drugich”?

⁹ Urazy fizyczne mogą mieć formę lekkich skaleczeń lub głębokich ran, toteż nie wszystkie wymagają tyle samo uwagi. Podobnie ma się rzecz ze zranionymi uczuciami — jedne rany są głębsze od drugich. Czy naprawdę trzeba robić kwestię z każdej drobnej przykrości doznanej w kontaktach z bliźnimi? Na co dzień przecież zdarza się, że czujemy się trochę zlekceważeni, dotknięci lub rozdrażnieni — w takich sytuacjach formalne przebaczenie nie jest konieczne. Jeżeli staniemy się znani z tego, że unikamy drugich z powodu każdego błahego zawodu i zachowujemy się chłodno, dopóki nie zostaniemy przeproszeni, to inni mogą zacząć obchodzić się z nami jak z jajkiem lub trzymać się od nas z dala!

¹⁰ O ileż lepiej ‛mieć opinię ludzi rozsądnych’ (Filipian 4:5; Phillips). Rozsądek podpowiada, że skoro usługujemy ramię w ramię z innymi niedoskonałymi stworzeniami, to od czasu do czasu ktoś z braci nadepnie nam na odcisk albo niechcący my dokuczymy jemu. W Liście do Kolosan 3:13 znajdujemy radę: „Dalej znoście jedni drugich”. Wypowiedź ta wskazuje na potrzebę okazywania innym cierpliwości oraz tolerowania zachowania, które się nam nie podoba, lub cech, które nas drażnią. Dzięki takiej cierpliwości oraz opanowaniu łatwiej przejdziemy do porządku nad drobnymi zadrażnieniami przytrafiającymi się w kontaktach międzyludzkich, bez burzenia pokoju zboru (1 Koryntian 16:14).

Kiedy rany są głębsze

11. Co pomoże nam wybaczać osobom, które przeciw nam grzeszą?

¹¹ A gdyby ktoś, grzesząc przeciwko nam, boleśnie nas uraził? Jeżeli przewinienie nie jest zbyt poważne, możemy nie mieć trudności z zastosowaniem się do biblijnej rady, by ‛wspaniałomyślnie przebaczać sobie nawzajem’ (Efezjan 4:32). Taka gotowość do przebaczania harmonizuje z natchnionymi słowami Pawła: „Nade wszystko darzcie jedni drugich żarliwą miłością, ponieważ miłość zakrywa mnóstwo grzechów” (1 Piotra 4:8). Pamiętanie o tym, że sami jesteśmy grzesznikami, pomaga nam z wyrozumiałością traktować błędy drugich. Kiedy więc przebaczamy, nie nosimy urazy w sercu, lecz puszczamy ją w niepamięć. Dzięki temu nasze stosunki z winowajcą nie doznają trwałej szkody i zostaje zachowany cenny pokój zboru (Rzymian 14:19). Z czasem możemy zupełnie zapomnieć o przewinieniu.

12. (a) Jakie kroki trzeba nieraz poczynić, by przebaczyć komuś, kto nas głęboko uraził? (b) Jak słowa z Listu do Efezjan 4:26 wskazują, że powinniśmy uregulować sprawę szybko?

¹² Ale co wtedy, gdy ktoś zgrzeszy wobec nas bardzo poważnie i głęboko nas zrani? Może na przykład zaufany przyjaciel wyjawił ściśle osobiste sprawy, z których mu się zwierzyłeś? Czujesz się mocno urażony, zakłopotany i zdradzony. Próbowałeś przestać o tym myśleć, ale to się nie udaje. W takim wypadku może trzeba wystąpić z inicjatywą i uporządkować tę sprawę — chociażby podejść do winowajcy i z nim porozmawiać. Mądrość nakazuje postąpić w ten sposób, zanim uraza zacznie się jątrzyć. Paweł nawoływał: „Bądźcie srodze zagniewani, a jednak nie grzeszcie [przez trwanie w gniewie lub działanie pod jego wpływem]; niech słońce nie zachodzi nad waszym rozdrażnieniem” (Efezjan 4:26). Słowa Pawła nabierają dodatkowego znaczenia, gdy uwzględnimy, iż u Żydów zachód słońca był zarazem końcem jednego dnia i początkiem następnego. A zatem rada brzmi: Ureguluj sprawę szybko! (Mateusza 5:23, 24).

13. Jaki cel powinniśmy mieć na uwadze, nawiązując rozmowę z winowajcą, i jakie wskazówki pomogą nam go osiągnąć?

¹³ Z jakim nastawieniem podejść do winowajcy? ‛Szukaj pokoju i do niego dąż’ — zachęcono w Liście 1 Piotra 3:11. Postaw więc sobie za cel nie wyrażenie gniewu, lecz pojednanie z bratem. Chcąc to osiągnąć, postaraj się unikać ostrych słów i gestów, mogą one bowiem wywołać podobną reakcję u drugiej strony (Przysłów 15:18; 29:11). Poza tym wystrzegaj się wypowiedzi w rodzaju: „Ty zawsze...!” albo „Ty nigdy...!” Takie przesadzone uwagi najprawdopodobniej tylko zmuszą rozmówcę do obrony. Niech twój ton głosu i wyraz twarzy świadczy raczej o tym, że chcesz wyjaśnić sytuację, która cię głęboko zraniła. Dokładnie opowiedz, co sądzisz o tym zdarzeniu. Pozwól winowajcy wytłumaczyć swe postępowanie. Wysłuchaj, co ma do powiedzenia (Jakuba 1:19). Jaki będzie z tego pożytek? W Księdze Przysłów 19:11 czytamy: „Wnikliwość człowieka powściąga jego gniew i jest rzeczą piękną, gdy przechodzi on do porządku nad występkiem”. Zrozumienie odczuć drugiej osoby oraz motywów jej działania może rozproszyć negatywne myśli i uczucia wobec niej. Jeżeli podchodzimy do sprawy z pragnieniem dążenia do pokoju i tego się trzymamy, najczęściej udaje się wyjaśnić każde nieporozumienie, następują odpowiednie przeprosiny oraz wybaczenie.

14. W jakim sensie mamy zapomnieć, gdy komuś przebaczamy?

¹⁴ Czy przebaczając drugim, musimy dosłownie zapomnieć, co się stało? Przypomnijmy sobie przykład Jehowy pod tym względem, omówiony w poprzednim artykule. Biblijne wzmianki o tym, że Jehowa zapomina nasze grzechy, nie oznaczają, iż nie potrafi On przywołać ich na pamięć (Izajasza 43:25). On zapomina raczej w tym sensie, że gdy raz odpuści występek, już nigdy nie będzie nas za niego pociągał do odpowiedzialności (Ezechiela 33:14-16). Toteż gdy przebaczamy bliźniemu, nie musi to oznaczać, że nie potrafimy sobie przypomnieć, co zrobił. Możemy jednak zapomnieć w tym sensie, że nie będziemy w przyszłości wykorzystywać tych przewinień przeciw niemu ani ich wypominać. Kiedy sprawa zostanie tak rozstrzygnięta, nie należałoby o niej rozpowiadać; o braku miłości świadczyłoby też zupełne unikanie winowajcy, traktowanie go jak wykluczonego (Przysłów 17:9). To prawda, że zagojenie ran wymaga czasu, a być może nawet nie uda się przywrócić równie bliskiej więzi z bratem, jaką cieszyliśmy się wcześniej. Będziemy jednak nadal darzyć go miłością jako współchrześcijanina i dokładać wszelkich starań, by utrzymać pokojowe stosunki (porównaj Łukasza 17:3).

Kiedy przebaczenie wydaje się niemożliwe

15, 16. (a) Czy chrześcijanie są zobowiązani przebaczyć winowajcy, który nie okazuje skruchy? (b) Jak możemy się zastosować do biblijnej rady zanotowanej w Psalmie 37:8?

¹⁵ Co jednak począć w sytuacji, gdy ktoś zadaje nam najgłębsze z ran, a mimo to nie przyznaje się do winy, nie przejawia skruchy ani nie przeprasza? (Przysłów 28:13). Pismo Święte wyraźnie ukazuje, iż Jehowa nie wybacza niepoprawnym, zatwardziałym grzesznikom (Hebrajczyków 6:4-6; 10:26, 27). A co z nami? W leksykonie Wnikliwe poznawanie Pism czytamy: „Chrześcijanie nie są zobowiązani przebaczać tym, którzy rozmyślnie trwają w grzechu z zamiarem szkodzenia drugim i nie okazują skruchy. Tacy stają się wrogami Boga”c. Żaden chrześcijanin, którego potraktowano w sposób wyjątkowo niesprawiedliwy, nienawistny lub odrażający, nie musi się czuć zmuszony do przebaczenia, czyli odpuszczenia, zatwardziałemu winowajcy (Psalm 139:21, 22).

¹⁶ To zrozumiałe, że gdy ktoś padł ofiarą okrutnego nadużycia, może czuć urazę i gniew. Przypomnijmy jednak, iż przez pielęgnowanie takich uczuć wyrządzamy sobie wielką szkodę. Czekanie, aż druga osoba przyzna się do winy lub przeprosi, gdy ona się wcale do tego nie kwapi, może nas tylko wprawić w większą irytację. Nieustanne rozmyślanie o doznanej niesprawiedliwości mogłoby ciągle rozniecać w nas gniew, co odbiłoby się tragicznie na naszym zdrowiu duchowym, psychicznym i fizycznym. W ten sposób w rzeczywistości pozwolilibyśmy, by ten, kto nas zranił, dalej nas krzywdził. Biblia mądrze radzi: „Zaniechaj gniewu i zostaw złość” (Psalm 37:8). Dlatego niektórym chrześcijanom z czasem udało się przebaczyć w tym sensie, że zaprzestali chować urazę — nie usprawiedliwiają tego, co się stało, ale nie pozwalają też, by trawił ich gniew. Całkowicie pozostawili sprawę w rękach sprawiedliwego Boga, dzięki czemu poczuli wielką ulgę i zaznali wewnętrznego spokoju (Psalm 37:28).

17. Jaką pociechę niesie obietnica Jehowy zanotowana w Księdze Objawienia 21:4?

¹⁷ Kiedy uraza jest bardzo głęboka, może nie uda nam się do końca wymazać jej z umysłu, przynajmniej nie w tym systemie rzeczy. Ale Jehowa obiecuje nowy świat, w którym spełni się zapowiedź: „Otrze z ich oczu wszelką łzę i śmierci już nie będzie ani żałości, ani krzyku, ani bólu już nie będzie. To, co poprzednie, przeminęło” (Objawienie 21:4). Wszelkie ewentualne wspomnienia nie będą nam wówczas sprawiać dotkliwego bólu, który być może obecnie ściska nasze serca (Izajasza 65:17, 18).

18. (a) Dlaczego w kontaktach z braćmi i siostrami zachodzi potrzeba wzajemnego wybaczania? (b) W jakim sensie możemy przebaczać i zapominać, gdy drudzy przeciw nam grzeszą? (c) Jaki odnosimy z tego pożytek?

¹⁸ Dopóki ten czas nie nadejdzie, mieszkamy i pracujemy w gronie braci i sióstr będących niedoskonałymi, grzesznymi ludźmi. Wszyscy popełniamy błędy. Od czasu do czasu rozczarowujemy się nawzajem, a nawet ranimy. Jezus dobrze wiedział, że będziemy musieli przebaczać drugim nie „aż do siedmiu razy, lecz: Aż do siedemdziesięciu siedmiu razy”! (Mateusza 18:22). Oczywiście nie potrafimy wybaczać w pełni — tak jak Jehowa. Jednakże większość grzechów popełnionych przeciwko nam przez braci możemy przebaczyć, czyli przezwyciężyć urazę, oraz zapomnieć, czyli nie wypominać im tej sprawy w nieskończoność. Kiedy w ten sposób przebaczymy i zapomnimy, nie tylko przyczynimy się do pokoju zboru, ale też sami zachowamy spokój umysłu i serca. A przede wszystkim zaznamy pokoju, który może zapewnić jedynie nasz kochający Bóg, Jehowa (Filipian 4:7).

[Przypisy]

Pytania do powtórki

◻ Dlaczego powinniśmy chętnie przebaczać drugim?

◻ W jakich sytuacjach należałoby zastosować się do rady: „Dalej znoście jedni drugich”?

◻ Jak możemy pokojowo uregulować sprawę, gdy ktoś swym grzechem głęboko nas zranił?

◻ W jakim sensie mamy zapominać, przebaczając drugim winy?

[Ilustracja na stronie 16]

Kiedy nosimy w sercu urazę, winowajca może zupełnie nie zdawać sobie sprawy z naszej zgryzoty

[Ilustracja na stronie 17]

Jeżeli zwracamy się do drugich z myślą o przywróceniu pokoju, łatwiej nam będzie wyjaśnić nieporozumienia