GAMALIEL

(prawdopodobnie: „odpłata [odpowiednie potraktowanie przez] Boga”).

1. Syn Pedahcura; naczelnik plemienia Manassesa (Lb 1:10, 16). Był jednym z 12 naczelników, których Jehowa wyznaczył do pomocy Mojżeszowi i Aaronowi, gdy polecił dokonać spisu Izraelitów mających co najmniej 20 lat i zdatnych do służby wojskowej (Lb 1:1-4, 10). Gamaliel sprawował zwierzchnictwo nad zastępem wojowników ze swego plemienia, wchodzącym w skład trójplemiennego oddziału obozu Efraima (Lb 2:18, 20; 10:23). Kiedy wzniesiono przybytek, naczelnicy złożyli dary, które zgodnie z nakazem Jehowy miały być przeznaczone „do pełnienia służby związanej z namiotem spotkania”. Gamaliel uczynił to w ósmym dniu uroczystości poświęcenia ołtarza (Lb 7:1-5, 10, 11, 54-59).

2. Członek Sanhedrynu, faryzeusz i nauczyciel Prawa Mojżeszowego. U jego stóp Saul, późniejszy apostoł Paweł, kształcił się „według rygorów Prawa przodków” (Dz 5:34; 22:3). Gamaliel na ogół jest utożsamiany z Gamalielem Starszym, który cieszył się tak wielkim autorytetem, że jako pierwszy otrzymał tytuł „rabban”. Ten tytuł honorowy był jeszcze zaszczytniejszy niż „rabbi”. W Misznie powiedziano: „Kiedy zmarł rabban Gamaliel Starszy, ustała chwała Tory, a czystość oraz świętość znikły” (Sotta 9:15). Gamaliel niewątpliwie miał otwarty umysł i nie był fanatykiem. Świadczy o tym rada, jakiej udzielił, gdy przed Sanhedrynem stanął Piotr z innymi apostołami. Na przykładzie wcześniejszych zdarzeń Gamaliel wykazał, że lepiej nie przeszkadzać apostołom w prowadzeniu działalności. Następnie dodał: „Jeśli ten zamysł lub to dzieło pochodzi od ludzi, zostanie obalone, ale jeśli pochodzi od Boga, nie zdołacie ich obalić (...) [a] mogłoby się okazać, że w rzeczywistości walczycie z Bogiem” (Dz 5:34-39).