Chrześcijańska rodzina pomaga osobom w podeszłym wieku

„Nie odrzucaj mnie w czasie starości, gdy ustanie siła moja, nie opuszczaj mnie!” (PSALM 71:9).

 1. Jak osoby sędziwe są traktowane w wielu społecznościach?

„Z BADAŃ wynika, że na siedmiu maltretowanych starców aż sześciu (czyli 86%) doznaje takiego traktowania od własnych rodzin” — podaje dziennik The Wall Street Journal. A w czasopiśmie Modern Maturity oznajmiono: „Zjawisko maltretowania osób w podeszłym wieku — które ostatnio wyszło na jaw i trafiło na szpalty (...) [amerykańskich] gazet — to tylko najnowszy przykład [przemocy w rodzinie]”. W wielu społecznościach ludzie starzy rzeczywiście są poniewierani i pozbawiani właściwej opieki. W naszych czasach jest naprawdę mnóstwo osób „samolubnych, (...) niewdzięcznych, bezbożnych, bez serca” (2 Tymoteusza 3:1-3).

 2. Jak według Pism Hebrajskich Jehowa zapatruje się na osoby w podeszłym wieku?

² Zupełnie inaczej osoby w podeszłym wieku miały być traktowane w starożytnym Izraelu. Prawo oznajmiało: „Przed siwizną wstaniesz, będziesz szanował oblicze starca, w ten sposób okażesz bojaźń Bożą. Ja jestem Jahwe!” A księga zawierająca natchnione, mądre przysłowia radzi: „Słuchaj swojego ojca, bo on cię zrodził, i nie gardź swoją matką, dlatego że jest staruszką”. Nakazuje także: „Synu mój, słuchaj pouczenia swojego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki”. Prawo Mojżeszowe uczyło więc szanować ludzi w podeszłym wieku — zarówno mężczyzn, jak i kobiety — oraz okazywać im względy. Jehowa bezsprzecznie pragnie, by ich poważano (Kapłańska [3 Mojżeszowa] 19:32, BT; Przypowieści 1:8; 23:22).

Troska o sędziwe osoby w czasach biblijnych

 3. Jak Józef wczuł się w położenie sędziwego ojca?

³ Ludziom starszym należało okazywać szacunek nie tylko słowami, lecz także przez zważanie na ich potrzeby. Józef potrafił wczuć się w położenie swego sędziwego ojca, Jakuba. Kiedy poprosił, by odbył 300-kilometrową podróż z Kanaanu do Egiptu, posłał mu „dziesięć osłów objuczonych najlepszymi rzeczami egipskimi i dziesięć oślic objuczonych zbożem, chlebem i żywnością dla ojca na drogę”. A gdy Jakub dotarł do Goszen, Józef wyjechał na spotkanie, „rzucił mu się na szyję i długo płakał w objęciach jego”. Wręcz obsypał go dowodami miłości. Jakże porusza taki przykład troskliwości wobec osoby w podeszłym wieku! (1 Mojżeszowa 45:23; 46:5, 29).

 4. Pod jakim względem Rut dała nam piękny przykład?

⁴ Piękny i godny naśladowania wzór życzliwości względem starszej osoby dała także Rut. Chociaż była poganką, przylgnęła do swej teściowej — sędziwej, owdowiałej Żydówki Noemi. Porzuciła własny lud, mimo iż mogło to przekreślić jej szanse na powtórne zamążpójście. Kiedy Noemi nakłaniała ją do powrotu, Rut odmówiła, wypowiadając jedne z najpiękniejszych słów zanotowanych w Biblii: „Nie nalegaj na mnie, abym cię opuściła i odeszła od ciebie; albowiem dokąd ty pójdziesz i ja pójdę; gdzie ty zamieszkasz i ja zamieszkam; lud twój — lud mój, a Bóg twój — Bóg mój. Gdzie ty umrzesz, tam i ja umrę i tam pochowana będę. Niech mi uczyni Pan, cokolwiek zechce, a jednak tylko śmierć odłączy mnie od ciebie” (Rut 1:16, 17). Rut dała się poznać z pięknej strony również wtedy, gdy zgodziła się uszanować postanowienie o małżeństwie lewirackim i wyjść za mąż za dużo starszego od siebie Boaza (Rut, rozdziały 2 do 4).

 5. Jakie przymioty okazał Jezus swym sposobem odnoszenia się do ludzi?

⁵ Podobny przykład dał Jezus swym sposobem odnoszenia się do ludzi. Okazywał im cierpliwość, współczucie, życzliwość i podnosił ich na duchu. Osobiście zainteresował się ubogim, niepełnosprawnym człowiekiem, który od 38 lat nie mógł chodzić, i przywrócił mu zdrowie. Darzył też względami wdowy (Łukasza 7:11-15; Jana 5:1-9). Nawet gdy w męczarniach umierał na palu, zadbał o zapewnienie opieki swej pięćdziesięcioparoletniej matce. Przebywając w towarzystwie Jezusa, każdy — z wyjątkiem obłudnych wrogów — znajdował pokrzepienie. Dlatego mógł on powiedzieć: „Pójdźcie do mnie wszyscy, którzy jesteście spracowani i obciążeni, a Ja wam dam ukojenie. Weźcie na siebie moje jarzmo i uczcie się ode mnie, że jestem cichy i pokornego serca, a znajdziecie ukojenie dla dusz waszych” (Mateusza 9:36; 11:28, 29; Jana 19:25-27).

Kto zasługuje na względy?

 6. (a) Kto zasługuje na szczególną troskę? (b) Jakie pytania moglibyśmy sobie zadać?

⁶ Ponieważ Jehowa Bóg i Jego Syn, Jezus Chrystus, dali tak piękny przykład troskliwości, chrześcijanie koniecznie powinni brać z nich wzór. W naszym gronie można znaleźć osoby spracowane i obciążone już od wielu lat — starszych wiekiem braci i siostry, dla których nastała jesień życia. Mogą być wśród nich nasi rodzice lub dziadkowie. Czy ich czasem nie przeoczamy? Czy nie traktujemy ich protekcjonalnie? Czy rzeczywiście cenimy sobie ich wielkie doświadczenie i mądrość? Wprawdzie niektórzy mogą wystawiać na próbę naszą cierpliwość swymi dziwactwami i słabostkami, co nie jest niczym niezwykłym w starszym wieku. Ale zadaj sobie pytanie: Czy ja w takiej sytuacji byłbym inny?

 7. Jak można zilustrować potrzebę wczuwania się w położenie osób starszych?

⁷ Na Bliskim Wschodzie znane jest wzruszające opowiadanie o dziewczynce, która potrafiła się wczuć w położenie starszej kobiety. Babcia owa pomagała w kuchni i przypadkowo upuściła i stłukła porcelanowy talerz. Ogromnie się zmartwiła własną niezdarnością, ale jeszcze bardziej zdenerwowała się jej córka. Przywoławszy swoją córeczkę, posłała ją do pobliskiego sklepu, by kupiła dla babci nietłukący się talerz z drewna. Dziewczynka wróciła z dwoma drewnianymi talerzami. „Dlaczego kupiłaś dwa talerze?” — ostro spytała matka. Wnuczka niepewnie odrzekła: „Jeden dla babci, a drugi dla ciebie, mamo, gdy będziesz stara”. W obecnym świecie każdy z nas musi się liczyć ze starością. Czy nie bylibyśmy zadowoleni, gdyby okazywano nam wtedy wyrozumiałość i życzliwość? (Psalm 71:9).

 8, 9. (a) Jak należy traktować starsze osoby z naszego grona? (b) O czym powinni pamiętać ci, którzy dopiero niedawno zostali chrześcijanami?

⁸ Nigdy nie zapominaj, że wielu naszych starszych wiekiem braci i sióstr ma za sobą długie lata lojalnej służby chrześcijańskiej. Bez wątpienia zasługują więc na to, by ich szanować i darzyć względami oraz życzliwie im pomagać i dodawać otuchy. Mędrzec słusznie powiedział: „Siwizna jest koroną piękna, gdy się do niej dochodzi po drodze sprawiedliwości”. I taką siwą głowę — czy to mężczyzny, czy niewiasty — należy otaczać szacunkiem. Niektóre z tych osób pomimo swych lat wiernie trwają w służbie pionierskiej, wielu braci w dalszym ciągu z oddaniem usługuje w charakterze starszych, a niejeden wspaniale wywiązuje się z zadań nadzorcy podróżującego (Przysłów [Przypowieści] 16:31, NW).

⁹ Paweł polecił Tymoteuszowi: „Starszego mężczyzny nie strofuj, lecz upominaj go jak ojca, młodszych jak braci, starsze kobiety jak matki, młodsze jak siostry, z wszelką powściągliwością” (1 Tymoteusza 5:1, 2). Te podyktowane miłością słowa Pawła powinni wziąć sobie do serca zwłaszcza ci, którzy niedawno przyszli do zboru chrześcijańskiego z tego świata, nie uczącego okazywania szacunku. Młodzi, nie naśladujcie niewłaściwych postaw, jakie być może obserwujecie w szkole. Nie obrażajcie się, gdy starszy wiekiem Świadek udzieli wam życzliwej rady (1 Koryntian 13:4-8; Hebrajczyków 12:5, 6, 11). Na kim jednak w głównej mierze spoczywa obowiązek niesienia pomocy osobom w podeszłym wieku, które zapadły na zdrowiu lub borykają się z trudnościami finansowymi?

Rola rodziny w zapewnieniu opieki osobom w podeszłym wieku

10, 11. (a) Głównie na kim według Biblii spoczywa obowiązek troszczenia się o osoby w podeszłym wieku? (b) Dlaczego nie zawsze przychodzi to łatwo?

¹⁰ W zborze pierwszych chrześcijan pojawił się problem opieki nad wdowami. Jak według apostoła Pawła należało zadbać o ich potrzeby? „Otaczaj szacunkiem wdowy, które rzeczywiście są wdowami. Jeżeli zaś która wdowa ma dzieci lub wnuki, to niech się one najpierw nauczą żyć zbożnie z własnym domem i oddawać rodzicom, co im się należy; to bowiem podoba się Bogu. A jeśli kto o swoich, zwłaszcza o domowników nie ma starania, ten zaparł się wiary i jest gorszy od niewierzącego” (1 Tymoteusza 5:3, 4, 8).

¹¹ Jeżeli osoba w podeszłym wieku znajduje się w potrzebie, pomocy winni jej udzielić przede wszystkim członkowie najbliższej rodziny.a Dorosłe dzieci mogą w ten sposób okazać rodzicom wdzięczność za ich wieloletnią miłość, pracę i opiekę. Może to nie być łatwe. Starsi ludzie są z natury powolni, a niektórzy nawet niepełnosprawni. Inni mogą być egocentryczni i wymagający, choć zapewne nie zdają sobie z tego sprawy. Ale czy my we wczesnym dzieciństwie nie byliśmy tacy sami? I czyż nasi rodzice nie śpieszyli nam z pomocą? Obecnie się zestarzeli i role się odwróciły. Co zatem jest potrzebne? Współczucie i cierpliwość (porównaj 1 Tesaloniczan 2:7, 8).

12. Jakie przymioty musimy przejawiać wobec starszych osób, a także wobec pozostałych członków zboru chrześcijańskiego?

¹² Praktycznej rady w tej kwestii udzielił apostoł Paweł: „Przyobleczcie się jako wybrani Boży, święci i umiłowani, w serdeczne współczucie, w dobroć, pokorę, łagodność i cierpliwość, znosząc jedni drugich i przebaczając sobie nawzajem, jeśli kto ma powód do skargi przeciw komu: Jak Chrystus [Jehowa, NW] odpuścił wam, tak i wy. A ponad to wszystko przyobleczcie się w miłość, która jest spójnią doskonałości”. Skoro takie współczucie i miłość mamy okazywać członkom zboru, czyż nie powinniśmy w jeszcze większym stopniu uzewnętrzniać te cechy w rodzinie? (Kolosan 3:12-14).

13. Kto poza sędziwymi rodzicami i dziadkami może potrzebować pomocy?

¹³ Niekiedy tego rodzaju pomocy trzeba udzielić nie tylko rodzicom lub dziadkom, ale także innym sędziwym krewnym. Niektóre starsze, bezdzietne osoby przez wiele lat wysilały się jako misjonarze, nadzorcy podróżujący lub w innych gałęziach służby pełnoczasowej. Przez całe życie naprawdę stawiały na pierwszym miejscu sprawy Królestwa (Mateusza 6:33). Czy nie należałoby więc otoczyć ich troskliwą opieką? Niewątpliwie piękny przykład daje pod tym względem Towarzystwo Strażnica, dbając o starszych wiekiem członków rodziny Betel. W Biurze Głównym w Brooklynie i w licznych oddziałach Towarzystwa mieszkają też bracia i siostry w podeszłym wieku, którym codzienną opiekę zapewniają przeszkoleni członkowie owej rodziny, wyznaczeni do tego zadania. Z radością troszczą się oni o tych staruszków, jak gdyby chodziło o ich rodziców lub dziadków. A przy tym dużo się uczą z ich doświadczenia (Przypowieści 22:17).

Rola zboru

14. Jak zbór pierwszych chrześcijan troszczył się o osoby w podeszłym wieku?

¹⁴ W wielu krajach istnieje dziś system emerytalny, a ponadto ludziom w podeszłym wieku zapewnia się opiekę lekarską. Chrześcijanie mogą w pełni korzystać z tych świadczeń, jeśli są do nich uprawnieni. Jednakże w I wieku nie było takich możliwości. Dlatego zbór chrześcijański podejmował zdecydowane działania, by wspierać wdowy pozbawione środków do życia. Paweł polecił: „Na listę wdów [które otrzymują pomoc od zboru] może być wciągnięta niewiasta licząca lat co najmniej sześćdziesiąt i raz tylko zamężna, mająca dobre imię z powodu szlachetnych uczynków: że dzieci wychowała, że gościny udzielała, że świętym nogi umywała, że prześladowanych wspomagała, że wszelkie dobre uczynki gorliwie pełniła”. A zatem Paweł wskazał, iż zbór także ma do spełnienia pewną rolę w pomaganiu osobom starszym. Na taką pomoc zasługiwały usposobione duchowo kobiety, które nie miały wierzących dzieci (1 Tymoteusza 5:9, 10).

15. Dlaczego komuś może być potrzebna pomoc w uzyskaniu świadczeń socjalnych?

¹⁵ Jeżeli w danym kraju osoba w podeszłym wieku ma prawo do jakichś świadczeń socjalnych, zazwyczaj musi wcześniej dopełnić pewnych formalności, co może ją zniechęcić. W takim wypadku nadzorcy zboru powinni zadbać o to, by ktoś jej pomógł wystarać się o należne wsparcie, otrzymywać je lub nawet ubiegać się o podwyższenie jego wysokości, gdyby na skutek zaistniałych zmian przysługiwały jej wyższe świadczenia. Jednakże w celu roztoczenia opieki nad sędziwą osobą nadzorcy mogą przedsięwziąć jeszcze wiele innych praktycznych działań. Na przykład jakich?

16, 17. W jaki sposób można okazywać gościnność sędziwym członkom zboru?

¹⁶ Zwyczaj okazywania gościnności sięga czasów biblijnych. Do dziś w wielu krajach Bliskiego Wschodu każe on zaproponować nieznajomym przynajmniej filiżankę herbaty lub kawy. Nic więc dziwnego, że Paweł napisał: „Dzielcie się ze świętymi według ich potrzeb. Przestrzegajcie zwyczaju gościnności” (Rzymian 12:13, NW). Grecki odpowiednik słowa gościnność brzmi fi·lo·kse·niʹa, co dosłownie znaczy „miłość (sympatia, życzliwość) do obcych”. Skoro chrześcijanin ma okazywać gościnność nieznajomym, czyż nie powinien w jeszcze większej mierze przejawiać jej wobec tych, którzy są z nim spokrewnieni w wierze? Zaproszenie na posiłek często stanowi dla sędziwej osoby miłe urozmaicenie w codziennym życiu. Nie pomijaj też takich osób, gdy organizujesz spotkanie towarzyskie — wniosą w nie mądrość i doświadczenie (porównaj Łukasza 14:12-14).

¹⁷ Istnieje wiele sposobów dodawania otuchy osobom w podeszłym wieku. Kiedy wybieramy się samochodami do Sali Królestwa lub na większe zgromadzenie, czy niektórzy nie chcieliby z nami pojechać? Nie czekajmy, aż nas poproszą, lecz sami zaproponujmy podwiezienie. Inną formą praktycznej pomocy jest załatwianie sprawunków. A jeśli starsza osoba ma dość sił, czy nie moglibyśmy jej zabrać ze sobą, gdy idziemy po zakupy? Najpierw jednak upewnijmy się, czy w razie potrzeby będzie miała gdzie odpocząć, ugasić pragnienie lub się posilić. Bez wątpienia wymaga to cierpliwości i życzliwości, ale szczera wdzięczność sędziwej osoby bywa wspaniałą nagrodą (2 Koryntian 1:11).

Cenna pomoc dla zboru

18. Dlaczego starsze osoby są błogosławieństwem dla zboru?

¹⁸ Obecność w zborze osób o skroniach przyprószonych siwizną (a także tych, którzy utracili włosy na skutek starości) jest wielkim błogosławieństwem. Oznacza to, że młodzieńczą siłę i energię uzupełnia szczypta mądrości i doświadczenia — prawdziwy skarb dla każdego zboru. Wiedza starych ludzi przypomina orzeźwiającą wodę, którą trzeba wydobyć ze studni. Księga Przypowieści 18:4 mówi: „Słowa niejednych ust są jak głębokie wody, a źródło mądrości jak bystry potok”. Jeżeli sędziwe osoby czują się potrzebne i cenione, ogromnie podnosi je to na duchu (porównaj Psalm 92:15).

19. Na jakie poświęcenie zdobywają się niektórzy dla swych sędziwych rodziców?

¹⁹ Niektórzy pełnoczasowi słudzy Boży uznali, że muszą zrezygnować ze swych zaszczytnych zadań i powrócić do domu, by się zaopiekować sędziwymi, schorowanymi rodzicami. Ponoszą ofiary dla tych, którzy przedtem poświęcali się dla nich. Decyzję o takim powrocie w celu zatroszczenia się o postarzałych rodziców podjęło między innymi pewne małżeństwo byłych misjonarzy, w dalszym ciągu pełniące służbę pełnoczasową. Uczynili to ponad 20 lat temu. Przed czterema laty musieli umieścić matkę męża w domu opieki. Obecnie ma ona 93 lata, a ów sześćdziesięcioparoletni syn odwiedza ją każdego dnia. „Jakże mógłbym ją opuścić? Przecież to moja matka!” — wyjaśnia. W innych wypadkach zbory lub pojedyncze osoby zaofiarowały się, że roztoczą opiekę nad starszymi ludźmi, by ich dzieci dalej mogły spełniać zlecone im zadania. Taka niesamolubna miłość zasługuje na wielką pochwałę. Do każdej sytuacji należy podejść sumiennie, gdyż osób w starszym wieku nie wolno zostawić na pastwę losu. Okazuj sędziwym rodzicom swą miłość (2 Mojżeszowa 20:12; Efezjan 6:2, 3).

20. Jaki przykład daje nam Jehowa pod względem troski o sędziwe osoby?

²⁰ Nasi bracia i siostry w podeszłym wieku rzeczywiście są dla rodziny i zboru koroną piękna. Jehowa oznajmił: „Pozostanę ten sam aż do waszej starości i aż do lat sędziwych będę was nosił; Ja to uczyniłem i Ja będę nosił, i Ja będę dźwigał i ratował”. Obyśmy równie wytrwale troszczyli się o starszych wiekiem braci i siostry, należących do naszej chrześcijańskiej rodziny! (Izajasza 46:4; Przysłów 16:31, NW).

[Przypis]

Czy pamiętasz?

◻ Jakie przykłady troszczenia się o sędziwe osoby znajdujemy w Biblii?

◻ Jak powinniśmy traktować starsze osoby?

◻ Jak członkowie rodziny mogą otoczyć opieką swych bliskich w podeszłym wieku?

◻ Jakiej pomocy sędziwym osobom może udzielić zbór?

◻ Dlaczego starsze osoby są dla nas wszystkich błogosławieństwem?

[Ilustracja na stronie 23]

Rut okazała sędziwej Noemi życzliwość i szacunek

[Ilustracja na stronie 24]

Osoby w podeszłym wieku są cenionymi członkami zboru